نگاهی به «بچه زرنگ»؛ پرمخاطبترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران
گروه سینما و تلویزیون - روز گذشته در خبرها اعلام شد که انیمیشن «بچه زرنگ» پرمخاطبترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران شد. انیمیشن سینمایی «بچه زرنگ» از فیلمهای اکران شده فصل پاییز است که از ۵ مهر در سالنهای سینمایی کشور از جمله در سینما عمیق بجنورد به نمایش عمومی درآمده است. پویانمایی سینمایی «بچه زرنگ» در دو ماه اکران و با شکستن رکورد پرفروشترین انیمیشن، توانست عنوان پرمخاطبترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران را هم از آن خود کند. به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل کانون، انیمیشن سینمایی «بچهزرنگ» که با حمایت کانون و به تهیه کنندگی «حامد جعفری» از پنج مهر در سالنهای سینمای سراسر کشور در حال اکران است در مدت دو ماه از آغاز اکران، توانست رکورد پرمخاطبترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران را بزند. این رکورد پیش از این در اختیار انیمیشن سینمایی «فیلشاه» اثر قبلی گروه «هنرپویا» کمپانی سازنده «بچه زرنگ» بود که در حدود یک میلیون و ۲۵۰هزار مخاطب داشته است. «بچه زرنگ» تاکنون بیش از یک میلیون و ۳۰۰هزار مخاطب داشته و با فروش بیش از ۴۳ میلیارد تومانی، عنوان پرفروشترین فیلم انیمیشن و فیلم کودک تاریخ سینمای ایران را از آن خود کرده است. با این روند سه انیمیشن پرفروش «شاهزاده روم»، «فیلشاه» و «بچه زرنگ» در اختیار گروه «هنر پویا» قرار دارد. «بچه زرنگ» محصول گروهی ۲۵۰ نفره از هنرمندان در گروه «هنرپویا»ست که در گروه کارگردانی آن «بهنود نکویی»، «هادی محمدیان» و «محمدجواد جنتی» و در گروه نویسندگان آن «علی رمضان» حضور داشته اند. همچنین «هومن حاجیعبداللهی» صداپیشه شخصیت «ببری» شخصیت مکمل فیلم را برعهده دارد و «سعید شیخزاده» مدیر دوبلاژ این فیلم است. جواد پزشکیان، هدایت هاشمی، میرطاهر مظلومی، ژرژ پطروسی، مینا قیاس پور، مریم رادپور، تورج نصر، اردشیر منظم، مهسا عرفانی، ابراهیم شفیعی، نازنین یاری، علیرضا دیباج، متانت اسماعیلی و پویا فهیمی صداپیشگی شخصیتهای این انیمیشن را برعهده دارند. فرایند تدوین پویانمایی سینمایی بچه زرنگ ازسوی حسن ایوبی، آهنگسازی از سوی امیر توسلی، اصلاح رنگ از سوی سامان مجد وفایی و طراحی و ترکیب صدا از سوی حسین ابوالصدق انجام شده است. این انیمیشن در ۲ ماه اکران توانست بیش از ۳۵ میلیارد تومان در سینماهای کشور فروش داشته باشد. «بچه زرنگ» از ابتدای اکران تاکنون توانسته است روزهای پرفروشی را به خصوص در سهشنبههای دارای بلیت نیم بها و هم چنین برخی تعطیلات تجربه کند. «بچه زرنگ» سومین فیلمی است که در تاریخ سینمای ایران وارد باشگاه انیمیشنهای سینمایی با مخاطب بیش از یک میلیون نفر شده است. «بچه زرنگ» از ابتدای اکران توانست با اقبال کودکان و خانوادههایشان مواجه شود و رکوردهای مختلفی را جابهجا کرد. این فیلم در ابتدا توانست عنوان دومین فیلم فروش هفتگی و روزانه سینماها را در اختیار بگیرد و در هر هفته با یک رشد صعودی، فروش بیشتری نسبت به هفته قبل داشته باشد. همچنین این فیلم توانست در چند هفته ابتدایی اکران به پرفروشترین فیلم کودک امسال تبدیل شود. کیفیت فنی فیلم باعث شد که رونمایی از آن در جشنواره فیلم فجر مورد توجه داوران قرار بگیرد. این انیمیشن سینمایی با راهیابی به بخش سودای سیمرغ و رقابت با فیلمهای بلند داستانی توانست در شش بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین شود. «بچه زرنگ» در بخشهای بهترین تدوین، بهترین موسیقی متن، بهترین صداگذاری، بهترین فیلمنامه، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم نامزد دریافت سیمرغ شد اما این جایزه را بهعنوان بهترین انیمیشن دریافت کرد.
این انیمیشن که این روزها در سینما عمیق بجنورد درحال اکران است با استقبال بسیار خوب مواجه شده است. در ادامه، نگاهی جزیی تر به این انیمیشن داشتیم تا آن را کامل تر معرفی کنیم.
با پیشرفت تکنولوژی و تلاش شرکتهای انیمیشنسازی ایرانی برای خلق فیلمهای انیمیشنی بلند، در سالهای اخیر دوباره فیلمهای کودک جانی دوباره گرفته است. هنوز هم وقتی انیمیشن یا فیلمی با موضوع کودک، داستانی سرراست و پرداختی درست داشته باشد، مخاطب فراوانی را جذب میکند. «بچه زرنگ»، این روزها یکه تاز فیلمهای کودک در سینماهاست و کودکان به همراه خانواده یا در قالب اردوهای مدرسه به تماشای آن مینشینند. این فیلم، ماجرایی ابرقهرمانی، یک دغدغه ملی و یک مضمون مذهبی را با هم ترکیب کرده و داستانی را روایت میکند که برای بچهها جذاب است. از نظر تکنیک و صداپیشگی هم «بچه زرنگ» در سطح قابل توجهی قرار دارد.
داستان بچه زرنگ
پسر کوچکی به نام «محسن» عاشق ابرقهرمانها است. او در طول یک سفر کوتاه به جنگل ابر در مازندران، با یک ببر آشنا میشود که از دست شکارچیان غیر قانونی در حال فرار است. محسن، ببر را در صندوق عقب ماشین پدرش مخفی می کند و به تهران میآورد. محسن، توانایی صحبت کردن با حیوانات را دارد و همین باعث میشود ببر با او ارتباط برقرار کند و مدتی در اتاق او پناه بگیرد. با حضور ببر در شهر تهران، اوضاع به هم میریزد و محسن در تلاش است که این حیوان را به محل زندگیاش برگرداند. اما این تصمیم سخت، زندگی تحصیلی و خانوادگی این پسر را دگرگون میکند. او به جنگل پا میگذارد و علاقهاش به ابر قهرمانها او را به سمت نجات حیوانات در حال انقراض از دست شکارچیان غیرقانونی میکشاند.
درباره بچه زرنگ
در انیمیشن هم مانند فیلمهای رئال، فیلم نامه اهمیت ویژهای دارد و سازندگان نباید به این فکر کنند که چون مخاطب کودک است میتوان داستانی بدون منطق روایی را پیش روی تماشاچی بگذارند. «بچه زرنگ» اما در این زمینه تلاش کرده که داستانی منسجم را روایت کند، قصهای که با هدف قراردادن علایق بچههای نسل جدید در همان سکانسهای ابتدایی جذابیتش شروع میشود. از آن جایی که بچهها این روزها با تبلت و تلفنهای همراه احاطه شدهاند و مدام از طریق آن ها با شخصیتهای ابرقهرمانی که در دنیای مارول و کمیک استریپهای هالیوودی طراحی میشوند، رو به رو هستند، این موضوع علاقه نسل جدید را به این شخصیتها بسیار بالا برده است. «بچهزرنگ» ابتدای داستان خود را با دستمایه قراردادن همین موضوع شروع میکند که محسن از شدت علاقه به ابرقهرمانها، حتی قدرتهای ماورایی مثل صحبت با حیوانات دارد. اما در ادامه او از وجه ابرقهرمانی در راه کنجکاوی کودکانه و نجات جنگل استفاده میکند.
تمرکز بخش دوم داستان انیمیشن «بچه زرنگ» روی موضوع شکار غیرقانونی حیوانات و گونههای کمیاب در جنگلهاست، مثلاً همان ببری که با محسن دوست میشود از نژاد ببر مازندران است. در این بخش مخاطب کودک و نوجوان با موضوع انقراض گونه های جانوری و افرادی که باعث این موضوع میشوند، آشنایی پیدا میکند. در میانه فیلم هم بخشی از زندگی سخت محیطبانان روایت میشود، محیطبانهایی که در قصه، دوستان صمیمی همه حیوانات هستند.
وجه دیگر داستان، ورود قصه به مضامین مذهبی است. از آن جایی که جنگل ابر در میان راه تهران به مشهد قرارگرفته، در واقع این جنگل محافظ مخصوصی دارد که به آن قلب جنگل میگویند، محافظی که حیوانات برای او احترام خاصی قایل هستند. این وجه از داستان حتی به روند روایت کمک میکند تا در پایان افراد بد قصه را به سزای اعمالشان نرساند و آن ها خودشان از اشتباهشان آگاهی پیدا کنند. این پایانبندی برای سنین کودک و نوجوان قابل پذیرشتر است.
استانداردهای انیمیشنسازی
همان طور که پیشتر گفته شد، «بچه زرنگ» محصول گروه «هنر پویا»ست، شرکت انیمیشنسازی که در سالهای قبل محصولات پرمخاطبی مانند «شاهزاده روم» و «فیلشاه» را تولید و روانه اکران کرد. «هنر پویا» خط سیر مذهبی را در آثار خود رعایت میکند و در نهایت همه چیز با آموزههای دینی پیوند میخورد. اما از نظر تکنیکی «هنر پویا» سعی کرده هر اثر چندین قدم از اثر قبلی جلوتر باشد. «بچه زرنگ» براساس استانداردهای انیمیشنسازی از نوع سهبعدی ساخته شده و شخصیت سازیها و طراحی کاراکترها و مدلسازی، به باورپذیر بودن شخصیتها بسیار کمک کرده است. هم چنین در بخش کامپوزیتینگ یا همان ترکیببندی چند تصویر، متحرک سازی و استفاده از متریال مختلف و نزدیک به واقعیت که در بخش اصطلاحا تکسچرها قرار میگیرد، با انیمیشنهای روز جهان قابل قیاس است. موسیقی و ترکیب آن با تصویر در جهت بهبود پیشبرد داستان دیگر مزیت تکنیکی «بچه زرنگ» است.
دوبله بچه زرنگ
یکی از نکات برجسته و مهم انیمیشن «بچه زرنگ» گروه صداپیشهگان آن است. دوبله یکی از هنرهای قدیمی و قوی در سینمای ایران است و در سالهای اخیر که فیلمهای بلند انیمیشنی ایرانی هم به مجموعه آثار نیازمند دوبله اضافه شدهاند، گروههای حرفهای این مسئولیت را برعهده میگیرند. اما نکته قابل توجه این است که در گروه صداپیشگان «بچه زرنگ» تنها یک بازیگر مشهور و در اصطلاح ستاره وجود دارد و دیگر دوبلورها از قدیمیهای این عرصه هستند. معمولاً در انیمیشنهای بلند قبلی که در سینمای ایران ساخته میشد تاکید زیادی بر حضور و صدای بازیگران مشهور بود اما این بار تکیه بر تکنیک دوبله اهمیت بیشتری دارد. «سعید شیخزاده» سرپرست گویندگان گروه «بچه زرنگ» است و دیگر کاراکترهای فیلم برعهده صداپیشگان شناخته شده عرصه دوبله است. صدای شخصیت «محسن» برعهده «مینا قیاسپور» است که معمولاً صداپیشگی شخصیت کودکان را برعهده دارد.
همان طور که اشاره کردیم «هومن حاجی عبدالهی» به عنوان مشهورترین بازیگری که در گروه صداپیشگان این فیلم حضور دارد، عهده دار دوبله شخصیت «ببری» است. «حاجی عبدالهی» که سالها سابقه صداپیشگی به جای عروسکها در برنامههای کودک را داشته، با دنیای کار کودکان آشناست؛ از طرفی به دلیل ماهیت مازندرانی ببری، او با همان لهجه و کاراکتری صحبت میکند که در نقش «رحمت امینی» در سریال «پایتخت» حضور داشت. این کاراکتر به راحتی از مخاطب خنده میگیرد و میداند نقاط اوج کجاست که میتواند روی آن ها بیشتر انرژی بگذارد. دیگر بازیگرانی که در این فیلم به عنوان صداپیشه حضور دارند «هدایت هاشمی» و «میرطاهر مظلومی» هستند. «مظلومی» که سالهاست دوبله و بازیگری را هم زمان انجام میدهد به کار خود اشراف کامل دارد و نقش منفی اصلی فیلم را برعهده دارد. اما «هدایت هاشمی» چون دوبله برایش تجربه تقریباً جدیدی محسوب میشود در مقابل انرژی و سطح صدای دیگر کاراکترها، اجرای ضعیفتری دارد، البته چون به جای یک پیرمرد صحبت میکند، پیر بودن و انرژی پایین شخصیت سطح کیفی دوبله او را پوشش داده است.
یک چهره شاخص
انیمیشنهای سینمایی، به دلایل مختلف معمولاً در سکوت خبری کلید میخورند و در فرآیند پیچیده تولید، بهدلیل فضای بهشدت رقابتی، سعی میکنند از ویترین رسانهها فاصله بگیرند. شاید به همین دلیل هم خالقان انیمیشنهای سینمایی، کمتر به چهرههای رسانهای تبدیل میشوند و معمولاً برای مخاطبان عام ناشناس هستند. با این همه اما کنجکاوی درباره چهرههای موفق این عرصه هم چنان توجهها را به سمت برخی نامهای خاص جلب میکند مانند «هادی محمدیان» که با وجود جوانی، بعد از توفیق دو پروژه «شاهزاده روم» و «فیلشاه» که با کارگردانی او به سرانجام رسید، به یک چهره شاخص در جریان انیمیشنسازی ایران تبدیل شد. به همین دلیل زمانی که خبر رسید او با همراهی «حامد جعفری» که دو فیلم قبلی را تهیه کرده بود، فیلم سومی را کلید زده است، انتظارات از نتیجه آن بسیار بالا رفت. اخبار مربوط به «بچه زرنگ» در ابتدا با نام «هادی محمدیان» بهعنوان کارگردان در رسانهها منتشر شد اما در روزهای منتهی به جشنواره فجر ناگهان نام «بهنود نکویی» و «محمدجواد جنتی» بهعنوان دو کارگردان این انیمیشن در اخبار رسمی درج شد. در ادامه براساس توافقات صورت گرفته، فیلم با درج عنوان سه کارگردان بر پوستر و تیتراژ راهی جشنواره فجر شد و حالا هم با همین ترکیب عوامل به اکران عمومی رسیده است. حالا نام «هادی محمدیان» در میان «بهنود نکویی» و «محمدجواد جنتی»، بهعنوان یکی از سه کارگردان اثر قرار گرفته است.