هوای بجنورد زیر پتک سنگ شکن ها
اسدی
چند سال است که گرد و غبار و ریز گردها بی محابا به بجنورد هجوم می آورند و هوای مرکز استان را آلوده می کنند. شاید یک دهه از روزهای پاک و به دور از آلودگی می گذرد و به جرئت می توان گفت که روزهای بدون آلودگی، گرد و غبار و ریز گرد به تاریخ این شهر سپرده شده است. شرایط کنونی هوا به سمتی پیش می رود که داشتن روز پاک به آرزویی دست نیافتنی تبدیل می شود. طبق گفته کارشناسان این امر در نتیجه عوامل متعددی همچون مصرف بیش از اندازه سوخت های فسیلی، فرسودگی ناوگان حمل و نقل شهری، فعالیت های غیراستاندارد سنگ شکن ها و دیگر کانون های ریز گرد محلی و خارجی است.
گفته می شود عامل انتشار گرد و غبار و ریزگردها در استان و مرکز استان بیشتر منشأ و کانون داخلی دارد؛ کانون هایی مانند سنگ شکن ها، اراضی بایر و زمین های کشاورزی رها شده که در بجنورد بسیار دیده می شوند. وجود کانون های ریزگرد در مرکز استان در کنار شرایط توپوگرافی شهر بجنورد وضعیت نامناسبی را برای این شهر ایجاد کرده است، شرایطی که گاهی به مرز هشدار می رسد و هوای این شهر را ناسالم می کند.
وجود 15 سنگ شکن پیرامون بجنورد یکی از کانون های ریزگرد داخلی این شهر است که از سال های گذشته بسیار در خصوص سامان دهی آن ها صحبت شده اما هیچ گاه اجرایی نشده است. گفته می شود این امر نیز به تغییر هوای بجنورد کمک کرده است، به نحوی که امروزه به راحتی می توان ذرات معلق در هوا را دید. یکی از شهروندان قدیمی شهر بجنورد با بیان این که هر زمان وضعیت هوای بجنورد را با سال های گذشته مقایسه می کنم بیشتر متوجه آلودگی این شهر می شوم، می افزاید: گرد و غبار نشسته بر مبلمان خانه نشان دهنده میزان آلودگی هوای شهر است.
«صادق زاده» با بیان این که گفته می شود فعالیت سنگ شکن های بجنورد غیر استاندارد است، اظهارمی کند: با این حال به نظر می رسد برنامه ای برای کنترل و نظارت بر این صنایع وجود ندارد و بعضی از آن ها جدا از غیراستاندارد بودن در فاصله نزدیک به شهر مشغول فعالیت هستند.
وی ادامه می دهد: مرز شهر و صنایع از بین رفته و شاهد همجواری واحدهای صنعتی با واحدهای مسکونی هستیم و شاید این موضوع منجر به انتشار ریزگردها در بجنورد شده است.
سال گذشته یکی از اعضای شورای اسلامی شهر بجنورد در خصوص فعالیت سنگ شکن ها در اطراف بجنورد اظهار نظر و اعلام کرده بود: «تصمیم جدی برای سامان دهی واحدهای سنگ شکن اطراف بجنورد گرفته نشده است، با توجه به وضعیت توپوگرافی شهر بجنورد که به شکل یک کاسه است تمام ریزگردها بر فراز این شهر قرار می گیرند، با این حال با وجود مشکلات و هشدارهای داده شده هنوز تصمیم جدی در این خصوص گرفته نشده است».
در همین باره معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با بیان این که بیشتر سنگ شکن های پیرامون بجنورد دولتی و بخش اندکی از آن ها مربوط به بخش خصوصی هستند که آن ها هم در حال خروج از شهر هستند، می افزاید: شهرداری بجنورد نیز برنامه زمان بندی را برای خروج سنگ شکن ها از پیرامون بجنورد اعلام کرده است که بر اساس آن باید در مدت 6 ماه سنگ شکن های کنونی جا به جا شوند.
«هراتی» با بیان این که این جا به جایی به خرید ماشین آلات و تجهیزات نیاز دارد، اضافه می کند: مشکلات مالی موجود نیز در عملی شدن این برنامه دخیل است با این حال به محیط زیست اعلام شده طی مدت 6 ماه خروج سنگ شکن ها از اطراف شهر بجنورد انجام شود.
این مسئول، کانون ریزگردهای داخلی شهر بجنورد را علاوه بر سنگ شکن های شهر، زمین های بایر و اراضی رها شده کشاورزی ذکر و اعلام می کند: کاهش منابع آبی اراضی کشاورزی اطراف شهر را به زمین های بایر تبدیل و از طرفی شخم و شیار اراضی در زمین های بالادست به ویژه در سمت اسفراین و حوزه شمالی شهر مسائلی را در این باره ایجاد کرده است.
وی با بیان این که با همکاری منابع طبیعی از شخم و شیار اراضی و تخریب مراتع جلوگیری می شود، ادامه می دهد: دستگاه قضایی نیز به این موضوع ورود کرده است و از تخریب اراضی ملی جلوگیری می شود.
رئیس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی نیز با بیان این که حدود 15 سنگ شکن فعال در اطراف شهر بجنورد وجود دارند، می افزاید: از پلیس راه به سمت کمربندی شمال تا تقاطع در حال احداث و از سمت دیگر در تخته ارکان و حوالی بش قارداش 15 سنگ شکن فعالیت می کنند.
«کلماتی» در پاسخ به این سوال که آیا استانداردها در خصوص جانمایی این سنگشکن ها رعایت شده است یا نه؟ می گوید: سنگ شکن ها قانون استقرار دارند و باید با رعایت فواصل مشخص شده از مناطق مسکونی، بهداشتی و سکونتگاه های حساس مستقر شوند و اگر این ضوابط رعایت شود مشکلی در خصوص استقرار سنگ شکن ها وجود ندارد.وی با بیان این که سنگ شکن های کنونی اطراف شهر بجنورد استانداردها را در خصوص استقرار رعایت کرده اند، ادامه می دهد: در برخی موارد سابقه استقرار واحد صنعتی از منطقه مسکونی بیشتر است با این حال جهت توسعه شهر به سمت صنایع پیش می رود که نباید برود.
این مسئول با اشاره به این که باید به هر دو سوی این موضوع نگاه شود، اظهارمی کند: متاسفانه برخی دستگاه های متولی این موضوع را رعایت نمی کنند و جهت توسعه و تغییر کاربری ها بدون لحاظ شدن نزدیکی به صنعت مستقر در یک مکان انجام می شود.وی در بخش دیگری از توضیحات خود با بیان این که تاثیرگذارترین عامل در آلودگی هوای شهر بجنورد سیستم حمل و نقل است، تصریح می کند: ناوگان حمل و نقل بجنورد و اتوبوس های شرکت واحد آلودگی بسیار زیادی دارند و شهرداری باید برای اصلاح و نوسازی این ناوگان اقداماتی انجام دهد.در پاسخ به صحبت ها و نظرهای مطرح شده از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی، شهردار بجنورد نظر متفاوتی را مطرح می کند، به گفته «براتیان» سنگ شکن های شهرداری بجنورد در مکان هایی مستقر هستند که هیچ گونه آلودگی برای شهر ایجاد نمی کنند، بنابراین شهرداری نیز برنامه ای برای جا به جایی سنگ شکن های کنونی ندارد.
وی با بیان این که موضوع مطرح شده از سوی محیط زیست غیر کارشناسی است، ادامه می دهد: سنگ شکن ها و کارخانه آسفالت شهرداری بجنورد در شمال شرقی این شهر واقع شده اند؛ با توجه به مکان واقع شده و جهت بادهای بجنورد که از غرب به شرق می وزد می توان گفت که این سنگ شکن ها اصلاً در آلودگی هوای بجنورد دخیل نیستند.
این مدیر شهری با بیان این که امکان جا به جایی سنگ شکن های شهرداری وجود ندارد، ادامه می دهد: 45 سال از عمر این صنایع می گذرد و جا به جایی آن ها توجیه اقتصادی ندارد و از سوی دیگر به هیچ عنوان امکان تعطیلی این صنایع در بجنورد وجود ندارد، زیرا با تعطیلی آن ها تمام شهر تعطیل می شود.
وی اظهارمی کند: برنامه ای برای جا به جایی نداریم و با این ایده محیط زیست نیز مخالف هستیم اما شهرداری در حال مذاکره و کارشناسی برای ایجاد یک سنگ شکن در محلی جدید است.