نخستین تجربه فیلم سازی ۸ کارگردان موفق سریال ساز
تعداد بازدید : 8
روزی روزگاری کارگردانی
گروه سینما و تلویزیون- بعضی از کارگردانهایی که در سینما صاحب جایگاهی ویژه شده اند و جوایز زیادی نصیبشان شده است روزی روزگاری کارگردانی را از ساخت سریالهای تلویزیونی شروع کردند و در واقع بعد از این که به واسطه ساخت سریالهای تلویزیونی موفق به شهرت رسیدند، سراغ ساخت اولین فیلم سینماییشان رفتند. بعضی از آن ها در این تجربه موفق بودند و برخی دیگر بعد از یکی دو فیلم قید فیلم سازی در سینما را زدهاند و دوباره به سریالسازی روی آوردهاند. به بهانه اکران فیلم «نیلگون»، نخستین ساخته «حسین سهیلیزاده» که یکی از کارگردان های فعال در سریال سازی است نگاهی داریم بر نخستین تجربه فیلم سازی کارگردانهایی که پس از سریال سازی در تلویزیون و رسیدن به شهرت، تصمیم به فیلم سازی گرفتند. در این مطلب، علاوه بر «حسین سهیلی زاده»، سابقه سریال سازی و نخستین فیلم «سروش صحت»، «مهران مدیری»، «سعید آقاخانی»، «رضا عطاران»، «اصغر فرهادی»، «داود میرباقری» و «حمید لبخنده» را هم مورد بررسی قرار دادیم.
حسین سهیلیزاده
کارگردان فیلم: نیلگون
سابقه سریالسازی
«حسین سهیلیزاده» یکی از پرکارترین کارگردانهای سریالهای تلویزیونی است. او از اواخر دهه 70 حدود 25 سریال تلویزیونی و 3 سریال برای شبکه نمایش خانگی ساخته است. درست است که بسیاری از سریالهای «سهیلی زاده» آثار موفقی از آب درنیامدند اما میتوان گفت نیمی از آن ها جزو پرمخاطبترین سریالهای تلویزیونی زمان خودشان بودند و حتی هنوز هم در بازپخشها آثار پرمخاطبی هستند. «سهیلیزاده»، سلیقه مخاطبان را خیلی خوب میشناخت و انگار میدانست چگونه آن ها را پای تلویزیون بنشاند و کاری کند سر ساعت معین، هیچ کاری را به تماشای قسمت جدید سریالش ترجیح ندهند! سریالهای «دلنوازان»، «آوای باران»، «ترانه مادری»، «فاصلهها»، «رانتخوار کوچک»، «دختران حوا»، «پریا»، «آخرین گناه» و «روزهای اعتراض» جزو پرمخاطبترین آثار «سهیلیزاده» در تلویزیون بودند. او در شبکه نمایش خانگی هم 3 سریال «مانکن»، «ملکه گدایان» و «عقرب عاشق» را کارگردانی کرد که دوتای اول جزو آثار پرمخاطب پلتفرمها بودند.
تجربه اولین فیلم
«سهیلیزاده» سال 1398 بعد از تجربههای فراوان سریالسازی در تلویزیون تصمیم گرفت اولین فیلم سینماییاش را کارگردانی کند؛ فیلمی به نام «نیلگون» با بازی «میترا حجار»، «محمدرضا فروتن»، «سام درخشانی»، «آناهیتا درگاهی» و «همایون ارشادی» که این روزها بعد از گذشت پنج سال چند وقتی است روی پرده سینماها رفته است. «سهیلیزاده» در این فیلم، شخصیتی پیچیده را محور اصلی داستانش قرار داده؛ دختری که به خاطر مشکلات بسیار زیادی که پشتسر گذاشته به لحاظ روحی آسیب دیده است. کارگردان، مشکلات و درگیریهای روحی این دختر را با ماجرایی عاشقانه گره زده است. باید دید اولین فیلم این کارگردان تا چه حد مورد استقبال قرار میگیرد و آیا «سهیلیزاده» باز هم تجربه فیلمسازی را ادامه میدهد یا کماکان در عرصه سریالسازی فعالیت خواهد داشت.
اصغر فرهادی
کارگردان فیلم: رقص در غبار
سابقه سریالسازی
«اصغر فرهادی» قبل از این که به عنوان کارگردان سینما مطرح شود، در تلویزیون به عنوان نویسنده و کارگردان، فعالیتهای زیادی کرده بود. او اوایل در نگارش آیتمهای نمایشی جنگ شبانه «شب بخیر تهران» مشارکت داشت و بعد از آن فیلم نامه «ماه مهربان» به کارگردانی «بهروز بقایی»، «روزگار جوانی» به کارگردانی «شاپور قریب» و «پزشکان» به کارگردانی «مسعود کرامتی» را نوشت. اولین سریالی که «اصغر فرهادی» هم فیلم نامهاش را نوشت و هم آن را برای تلویزیون کارگردانی کرد، «چشم بهراه» بود، یک مجموعه ساده که شباهت زیادی به تله تئاتر داشت و تمام قصههایش در بخش زایمان اتفاق میافتاد. سال 1377 فرهادی مجموعه «مجتمع مسکونی فرخ و فرج» را براساس فیلم نامه «کوروش نریمانی» کارگردانی کرد و یک سال بعد اولین سریال مهم زندگیاش «داستان یک شهر» را ساخت که «فرهادی» در آن روی سوژههای اجتماعی و آسیبهایی دست گذاشت که تا پیش از آن خیلی از کارگردانها به آن ها در تلویزیون نمی پرداختند. در ادامه موفقیت «داستان یک شهر»، «فرهادی»، سه سال بعد، دوباره یک سری جوان را دور هم جمع کرد و «داستان یک شهر2» را ساخت.
تجربه اولین فیلم
«فرهادی» سال 1381 اولین فیلمش به نام «رقص در غبار» را کارگردانی کرد، فیلمی با بازی «فرامرز قریبیان» و «باران کوثری» که بخش مهمی از آن در بیابان میگذشت و سایر بخشها در محلات پایین شهر و حومه تهران روایت می شد. داستان این فیلم درباره پسری جوان بود که به خاطر حرفهایی که همه پشتسر مادر نامزدش میزنند از او جدا میشود و در ادامه با قدم گذاشتن در بیابان و تجربه سرما و گرسنگی و نیش مار و همراهی با یک پیرمرد، زندگیاش تغییر میکرد. فیلم «رقص در غبار» بهترین فیلم جشنواره فجر بیستویکم شد و در جشن خانه سینما هم جایزه بهترین فیلم را گرفت. این فیلم در جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک، برای فیلمنامه، کارگردانی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جایزه گرفت و در جشنواره فیلم مسکو هم برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.
مهران مدیری
کارگردان فیلم: ساعت 5 عصر
سابقه سریال سازی
«مهران مدیری» خیلی دیر به فکر ساخت فیلم سینمایی افتاد. او اوایل دهه 70 بهعنوان بازیگر شناخته شد و از همان زمان بهعنوان کمدین، بسیار مورد توجه قرار گرفت. جنس کمدی «مهران مدیری» در مقام یک کمدین در آن برهه زمانی، آن قدر به مذاق مخاطبان خوش آمد که خیلی زود او را به چهره مطرحی در این عرصه تبدیل کرد. در فاصله سالهای ۷۲ تا ۹۵ «مدیری»، شرایط متفاوتی را بهعنوان یک کارگردان تجربه کرد. او بعد از ساخت چند مجموعه آیتمی متفاوت، سریال نودشبی «پاورچین» را ساخت و بهدنبال آن تجربههای بیشتری در این عرصه به دست آورد. «مدیری» اواخر دهه 90 با سریال «قهوه تلخ» به شبکه نمایش خانگی رفت و جزو اولین کارگردانهایی بود که سریالسازی در این شبکه را تجربه کرد. او تا قبل از این که سال 1395 اولین فیلم سینماییاش «ساعت ۵ عصر» را کارگردانی کند، ۱۷ سریال و مجموعه آیتمی برای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی ساخته بود.
تجربه اولین فیلم
با این که همه منتظر بودند یک اثر درخشان به کارگردانی «مهران مدیری» روی پرده سینماها ببینند، «ساعت ۵ عصر» اما انتظارها را برآورده نکرد. او بدون تکیه بر فیلمنامهنویسان موفق، این فیلم را بر اساس فیلمنامه خودش ساخت و بازهم روی همان فرم همیشگی سریالهایش تکیه کرد. این فیلم با بازی «سیامک انصاری»، «امیر جعفری» و خود «مهران مدیری»، به اثری متوسط تبدیل شد و نتوانست برگ برندهای در کارنامه کارگردانی «مدیری» باشد، اگرچه بازیگران و کارگردانهای مختلف، از آن تعریف و تمجیدهای زیادی کردند، اما این فیلم موفقیتی به دست نیاورد و با ۹ میلیارد تومان فروش از اکران بیرون آمد.
داوود میرباقری
کارگردان فیلم: آدم برفی
سابقه سریال سازی
«داوود میرباقری» از سن ۲۷ سالگی پا به عرصه سریال سازی گذاشت و نخستین سریالش با نام «حکایت مسافر گمنام» را برای شبکه یک ساخت. گام بعدی او ساخت یک سریال تاریخی به نام «گرگها» بود که با حضور تعدادی بازیگر کارکشته از جمله «داود رشیدی»، «علی نصیریان»، «ثریا قاسمی» و «بهرام شاه محمدلو» جلوی دوربین رفت و موقعیت «داود میرباقری» را در عرصه سریال سازی مستحکمتر کرد. او در ادامه، یک سریال استودیویی جذاب به نام «رعنا» را کارگردانی کرد، سریالی دارای حال و هوا و فضایی کاملاً متفاوت که همین تفاوت موجب شد تا مخاطبان به آن روی خوش نشان دهند.
اما اتفاق مهم در کارنامه سریال سازی «داوود میرباقری» زمانی افتاد که او تصمیم به ساخت سریال «امام علی(ع)» گرفت.
«میرباقری» با ساخت سریال «امام علی(ع)» اتفاقی شگرف را در تاریخ سریال سازی ایران رقم زد.
تجربه اولین فیلم
«داوود میرباقری» بعد از ساخت ۴ سریال که آخرینش سریال عظیم و ماندگار «امام علی(ع)» بود، تصمیم گرفت تا نخستین فیلم بلند سینماییاش را بسازد. او با دعوت از عوامل اصلی جلو و پشت دوربین سریال امام علی(ع)، سراغ فیلم «آدم برفی» رفت، فیلمی متعلق به حوزه هنری که قرار بود به مصائب مهاجرت بپردازد. این فیلم برای حضور در جشنواره سیزدهم فیلم فجر آماده شد و بعد از اکران در این رویداد حاشیههایی برای فیلم کلید خورد. «آدم برفی» به دلیل بازی «اکبر عبدی» در نقش یک زن در مقاطعی از فیلم، توقیف شد و اجازه اکران به دست نیاورد. این فیلم سه سال در بایگانی خاک خورد تا این که سال 1376 رفع توقیف شد و روی پرده رفت. اما حواشی ایجاد نشده نتوانست جلوی استقبال مخاطبانی که نسخه بی کیفیت این فیلم را در خانهها دیده بودند بگیرد. «آدم برفی» با جذب بیش از ۵ میلیون مخاطب در سال 1376 نزدیک به 700 میلیون تومان فروش کرد.
سروش صحت
کارگردان فیلم: جهان با من برقص
سابقه سریال سازی
«سروش صحت» بعد از سالها تجربه بازیگری و نویسندگی فیلمنامههای کمدی، سال ۱۳۸۶ برای اولین بار به عرصه کارگردانی وارد شد و سریال «چارخونه» را ساخت؛ سریالی که در زمان خودش مورد توجه قرار گرفت و به خوبی دیده شد اما اوج موفقیت صحت در سریال «ساختمان پزشکان» اتفاق افتاد. او این سریال را با همراهی برادران «قاسمخانی» ساخت و توانست در مرکز توجهها قرار بگیرد. «صحت» بعد از آن، این موفقیت را در سریال «پژمان» هم تکرار کرد و سپس «شمعدونی» و «لیسانسهها» را بدون اتکا به فیلمنامه «پیمان قاسمخانی» براساس فیلمنامه خودش و «ایمان صفایی» ساخت. «لیسانسهها» به قدری موفق شد که به فصل دوم و سوم هم رسید.
تجربه اولین فیلم
«صحت» زمانی اولین فیلم سینماییاش را کارگردانی کرد که بهعنوان بازیگر و کارگردان شهرت زیادی داشت و در برنامه «کتابباز» هم بهعنوان مجری توانسته بود نظرهای زیادی را به سمت خودش جلب کند. «جهان با من برقص» را باید یک موفقیت جدی در کارنامه «سروش صحت» ارزیابی کرد. «صحت» فیلمنامه اولین فیلمش را به همراه «ایمان صفایی» نوشت و سال ۱۳۹۷ آن را ساخت. این فیلم اولین بار در جشنواره جهانی فجر به نمایش درآمد و سیمرغ بهترین کارگردانی را نصیب «صحت» کرد. البته «علی مصفا»، بازیگر نقش اصلی این فیلم هم در جشنواره جهانی فجر، دیپلم افتخار بازیگر نقش اول مرد را گرفت. او سال گذشته هم فیلم موفق «صبحانه با زرافهها» را ساخت که البته در جشنواره فجر موفقیتی کسب نکرد.
رضا عطاران
کارگردان فیلم: خوابم میآد
سابقه سریال سازی
«رضا عطاران» پیش از این که بهعنوان کارگردان تلویزیون و سینما شناخته شود، بازیگر مطرح کمدی بود و اولین تجربه کارگردانیاش در تلویزیون با مجموعه «سیب خنده» اتفاق افتاد. او سال ۱۳۷۶ این مجموعه را برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخت و پای بازیگران کمدی مختلفی مثل «جواد عزتی»، «یوسف تیموری» و «مجید صالحی» را به تلویزیون باز کرد و بعد از آن «مجید دلبندم» را برای همین گروه سنی ساخت. علت اصلی موفقیت «رضا عطاران»، ساخت چند سریال مناسبتی بود. او با ساخت سریالهای موفقی مثل «خانه بهدوش»، «متهم گریخت»، «ترش و شیرین» و «بزنگاه»، فرم جدیدی از سریال کمدی را پیش روی مخاطبانش گذاشت؛ سریالهایی که در سال های اخیر بارها از شبکههای مختلف بازپخش میشوند و هنوز هم مخاطب دارند.
تجربه اولین فیلم
مخاطبان علاقهمند به سریالهای «رضا عطاران»، با تماشای اولین فیلمش متعجب شدند. عطاران صراحتاً با فیلمش به آنها نشان داد که فیلم سازی و سریال سازی برایش دو مقوله جدا از هم هستند. او در «خوابم میاد» هم روی زندگی طبقه متوسط دست گذاشت، اما لحظات کمدی و خندهدار فیلم نتوانست ذات تلخ آن را بپوشاند و در نهایتً «خوابم میاد» به فیلمی تلخ با موقعیتهای کمدی تبدیل شد و به مذاق بخش مهمی از مخاطبان آثار «عطاران» خوش نیامد. با اینحال، اما «خوابم میاد» باعث شد «عطاران» در نقطه ورود به سینما برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردان بخش نگاه نو شود. او بعد از این فیلم، «ردکارپت» و «دراکولا» را هم کارگردانی کرد.
سعید آقاخانی
کارگردان فیلم: لامپ 100
سابقه سریالسازی
«سعید آقاخانی» جزو بازیگرانی بود که ابتدای دهه 70 با گروه «مهران مدیری» شناخته شد. او از سال ۱۳۸۴ علاوه بر بازیگری، فیلمنامه هم مینوشت و فیلمنامه سریال «متهم گریخت» را به همراه «عطاران» نوشت و در سریال «روزگار خوش حبیب آقا» هم بهعنوان فیلمنامهنویس حضور داشت.
«آقاخانی» سال ۱۳۸۶ اولین فیلم تلویزیونیاش را برای شبکه یک ساخت و سال ۱۳۸۸ اولین سریال تلویزیونیاش به نام «عید امسال» را کارگردانی کرد.
او در تلویزیون کارگردانی پرکار بود و از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ که اولین فیلم سینماییاش را ساخت، هشت سریال «عید امسال»، «زن بابا»، «راه دررو»، «خوشنشینها»، «نقطه سرخط»، «دزد و پلیس»، «خروس» و «روزهای بد بهدر» را ساخته بود. اکثر سریالهای «آقاخانی» مناسبتی بودند و جز یکی دو مورد، سایر آنها آثار متوسطی از آب در آمدند.
تجربه اولین فیلم
«لامپ 100» به عنوان اولین تجربه فیلم سازی «سعید آقاخانی» با بازی «محسن تنابنده» و «ساره بیات»، سوژه جدیدی نداشت و بهلحاظ کارگردانی هم اثر قابل قبولی نبود. این فیلم آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفت و در جشنواره فجر هم سرانجام خوشی نداشت.
حمید لبخنده
کارگردان فیلم: آبی
سابقه سریالسازی
زنده یاد «حمید لبخنده» در دهه 70 جایگاه ویژهای در میان کارگردانهای تلویزیونی داشت و با ساخت سریال «در پناه تو» توانست سریالی پرمخاطب را روانه آنتن کند. این سریال به یکی از مهم ترین آثار دهه 70 تلویزیون تبدیل شد. «لبخنده» بعد از «در پناه تو»، «در قلب من» را در همان حالوهوا ساخت که البته توفیق سریال قبلیاش را به دست نیاورد. «با من بمان»، «پیدا و پنهان» و «کارآگاهان» هم از جمله آثاری بود که لبخنده تا اواسط دهه 80 برای تلویزیون کارگردانی کرد.
تجربه اولین فیلم
با وجود این که «لبخنده» در تلویزیون به شهرت بسیار زیادی رسیده بود اما در سینما فقط یک فیلم ساخت.
او اواخر دهه هفتاد بعد از ساخت «در پناه تو» و «در قلب من»، فیلم سینمایی «آبی» را با حضور «هدیه تهرانی»، «بهرام رادان» و «حسن جوهرچی» ساخت؛ فیلمی تجاری که به مذاق منتقدان خوش نیامد اما فروش خوبی در گیشه داشت. «لبخنده» بعد از «آبی» قید فیلم سازی را زد و دوباره به تلویزیون برگشت.