مریم ضیغمی- دست به قلم و در بین منتقدان سینما شناخته شده است. در رشته کارگردانی تحصیل کرده و نخستین کارش دستیاری کارگردان سریال «آژانس دوستی» بود. «محمدرضا لطفی» به دلیل علاقه اش به داستان نویسی حدود 700، 800 قصه چاپ شده دارد و دو رمان و همزمان فیلم نامه هم نوشته و در فضای نقد قلم زده و فیلم کوتاه هم در کنارش ساخته است. او امسال با فیلم «تعارض» در بخش نگاه نوی سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد و این موضوع بهانه گفت و گوی ما با او شد.
چه شد بعد از فیلم «روایت ناپدید شدن مریم»، فیلم بعدی تان «تعارض» به عنوان فیلم اولی به جشنواره ارائه شد؟
طبق قوانینی که جشنواره دارد «تعارض» را به عنوان فیلم اولی در بخش مسابقه شرکت دادند. «تعارض» تنها فیلم جشنواره است که به شیوه سیاه و سفید اکران خواهد شد.
جرقه اصلی فیلم در کجا زده شد؟
فیلم درباره دوربین مداربسته است و این ایده را از خیلی سال ها پیش در ذهن داشتم و در حد این بود که فیلمی از دریچه دوربین های مدار بسته بسازم ولی قصه ای نداشتم. بخشی از فیلم ام درباره جهان های موازی است و آن را دوست داشتم بنابراین روی این موضوع خیلی تحقیق کردم. در کنار آن، شیفته مولانا به خصوص شعر «بمیرید بمیرید در این عشق بمیرید» او هستم و یکی از ایده های اصلی این فیلم از آن شعر گرفته شده است. در نهایت بعد از یک سال تحقیق و دو سال نگارش این دو موضوع را در دل هم گنجاندم و فیلم نامه را نوشتم.
چگونه «سیدامیر سیدزاده» را راضی کردید تهیه کننده فیلم تان شود؟
همکاری خوبی با هم داشتیم. در همه جای دنیا این گونه است که در تولید فیلم ها باید حمایت های صنفی و دولتی باشد یعنی دولت به ساخت این نوع فیلم ها کمک کند ولی ما فیلم مان را در سینمای مستقل تولید کردیم و یک ریال هم کمک دولتی نداشتیم.
سال هاست که به عنوان منتقد در جشنواره حضور دارید؛ در این سال ها جشنواره فیلم فجر چه روندی را طی کرده است؟
در همه دنیا این گونه است که جشنواره یک سال پر بار و سالی دیگر کم رونق است و در سالی دیگر فیلم های متوسط حضور دارند یا یک فیلم پدیده می شود؛ فکر می کنم جشنواره فیلم فجر هم با توجه به گنجایش سینمای ایران، همین روند را طی کرده است.
در عرصه رقابت بخش نگاه نو پیش بینی می کنید فیلم تان سیمرغ بگیرد؟
اصلاً به گرفتن جایزه فکر نمی کنم چون آن چه که خیلی اهمیت دارد این است که برای چه فیلم می سازم؟ من برای این فیلم می سازم که تصاویر ذهنی ام به بهترین شکل به تصویر کشیده شود و به نظرم نهایت کار یک فیلم ساز است و من هم این کار را کردم و به شدت از کارم راضی هستم و حال چقدر دایره اشتراک با مخاطبان یا هیئت داوران دارد به دیدگاه آن ها باز می گردد.
یعنی هیچ پیش بینی درباره فیلم تان ندارید؟
خیر. هیچ وقت پیش داوری نمی کنم چون بزرگ ترین آسیبی است که بین برخی مردم وجود دارد و مثلاً اسم فیلم را جست و جو می کنند و در فضای مجازی اظهار نظرهای متفاوتی را می خوانند و از این رو قضاوت می کنند در حالی که از روی یک عکس و خلاصه قصه نمی توان قضاوت کرد.
معتقدم پیش داوری آفت است و باید همه فیلم ها را دید و بعد نظر داد. اصولاً داوری یک جشنواره سلیقه ای است.
واقعاً به گرفتن سیمرغ فکر نمی کنید؟
خیلی طبیعی است که جایزه گرفتن ممکن است برای هر کسی خوب و خوشایند باشد اما واقعاً نمی دانم و امیدوارم سیمرغ را بگیرم.
فکر می کنید فیلم تان با توجه به موضوع متفاوتش تا چه حد در ذهن مخاطب میماند؟
می توانم بگویم از بازخوردی که تا به حال و هنگام نگارش فیلم نامه داشتم پایان فیلم به گونه ای است که بعد از اتمام آن روی پرده، برای مخاطب تمام نمیشود و او را درگیر میکند.
چقدر در زمان ساخت «تعارض» به گیشه فکر می کردید؟
از ابتدا به گیشه فکر نمی کردم و معتقدم فیلم خوب راهش را پیدا می کند حال چه در گیشه و مخاطب خاص داشته باشد یا عام. تمام تلاش خود را کردم تا فیلم خوب بسازم و از دیدگاه خودم راضی هستم.
برای تولید فیلم تان چه شد به انتخاب «رضا بهبودی» و «سودابه بیضایی» رسیدید؟
رضا در فیلم قبلی ام حضور داشت و به نظرم یکی از بهترین بازیگران سینما و تئاتر ایران است که 10 درصد استعدادش کشف شده؛ جنس بازیاش را می شناختم و با هم آشنایی داشتیم. ترکیب تیم بازیگران فیلم ام خیلی برایم لذت بخش بود، بخش عمده ای از آن ها تئاتری بودند و کار کردن با آنها خیلی لذت بخش است چون با نقش دچار چالش می شوند و بحث می کنیم. در مورد خانم بیضایی باید بگویم که ما کلاً در سینمای ایران چیزی داریم که عادی است، یعنی استعدادهایی هستند که ورود می کنند و مطرح می شوند و بعد در سراشیبی تکرار می افتند و تعدادشان هم زیاد است.
تقریباً هر پدیده ای در بازیگری طی 4، 5 سال کلیشه می شود که از معضلات بزرگ سینمای ایران است در حالی که در سینمای دنیا این اتفاق نمی افتد و فضای سینما شرایطی را فراهم می کند که آن بازیگر در سینما تلاش خود را برای پیشرفت و رشد می کند اما در ایران این اتفاق نمی افتد.
«سودابه بیضایی» از آن دست بازیگرانی است که انتخاب هایش درست بوده، گزیده کار بوده و فیلم نامه نوشته و فیلم ساخته و مسیر رو به رشدی را طی کرده است و از همکاری با او راضی هستم.
حرف پایانیتان از سختی های تولید فیلم «تعارض».
من 18 سال در رسانه کار کردم و فیلم سازی را از این منظر میبینم. رشته تحصیلی ام کارگردانی و هدفم هم فیلم سازی بود و نقد فیلم هم انجام می دادم و ناگهانی نبود که به سمت فیلم سازی سوق داده شوم. امیدوارم اتفاق های خوبی برای «تعارض» در این جشنواره بیفتد.