تسهیلات «کارا» در عمل کم رنگ، در حرف پررنگ
اسدی
تسهیلات فراگیر اشتغال روستایی استان حکایت یک بام و دو هوا شده است؛ در حالی که متولی پرداخت این تسهیلات اعلام می کند که پس از کرمانشاه، خراسان شمالی در ردیف اولین استان هایی است که این تسهیلات را پرداخت کرده و بخش عمده این تسهیلات به متقاضیان تخصیص داده شده است اما متقاضیان و برخی دیگر از دستگاه ها اعلام می کنند که امسال به متقاضیان تسهیلاتی پرداخت نشده یا کمتر از تعداد انگشتان یک دست پرداخت شده است. این تسهیلات با ثبت نام متقاضیان در سامانه «کارا» پرداخت می شود.
شروع داستان «کارا»
به منظور اجرای دو طرح اشتغال فراگیر و اشتغال روستایی سامانه ای مشترک به عنوان «کارا» راه اندازی و برای متقاضیان راه اندازی کسب و کار که کارآفرینان و سرمایه گذاران (اعم از خرد و کلان) هستند امکان ثبت الکترونیکی طرح فراهم شد.
هر چند این سامانه با هدف ثبت تقاضای متقاضیان شرکت در 2 طرح اشتغال روستایی و اشتغال فراگیر راه اندازی شده است اما بر اساس اعلام مقامات مسئول، اولویت در هر دو طرح حتی اشتغال فراگیر نیز با ایجاد شغل و سرمایه گذاری در مناطق روستایی است.
این تسهیلات سال گذشته مسائل و مشکلاتی را برای متقاضیان ایجاد کرده است؛ نخست در مهر سال 97 سامانه کارا به دلیل تکمیل ظرفیت بسته شد تا متقاضیانی که حتی طرح خود را تکمیل کرده اند پشت خطای این سامانه بمانند و دیگر این سامانه باز نشد و امسال نیز به نقل از مسئول مرتبط دیگر سامانه برای متقاضیان جدید باز نخواهد شد، این اتفاق در حالی است که در زمان تصمیم پرداخت تسهیلات از این محل، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که «در سطح ملی و منطقه ای، برای اشتغال فراگیر علاوه بر بحث مداخلات توسعه ای ارائه تسهیلات همراه با یارانه در نظر گرفته شده که به مبلغ معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان است که این رقم فقط برای ارائه طی امسال نیست و مداومت خواهد داشت».
از سوی دیگر با این که پیش بینی شده بود پس از ثبت طرح ها، کمتر از یک ماه بررسی شوند و به متقاضیان سه ماه فرصت داده شود تا مدارک مورد نیاز را برای دریافت تسهیلات تکمیل کنند تا این تسهیلات پرداخت شود با این حال برخی متقاضیان اعلام می کنند که با وجود تکمیل طرح و دیگر مدارک همچنان به آن ها پرداختی انجام نشده است و اعلام شده که در اولویت پرداخت نیستند.
طبق اخبار رسیده، معدن کاران استان از تسهیلات سامانه کارا هیچ سهمی نداشته اند. «شادمانی» از معدن کاران استان است و همزمان 4 یا 5 معدن فعال در استان را اداره می کند. او از متقاضیان تسهیلات فراگیر اشتغال روستایی است، اما به گفته خود با وجود تهیه طرح در ابتدای گشایش سامانه و تکمیل تمام مدارک و مستندات هیچ تسهیلاتی به او پرداخت نشده است. او می گوید: گویا معادن در اولویت پرداخت تسهیلات اشتغال فراگیر نیستند البته هیچ دلیلی برای پرداخت نشدن این تسهیلات اعلام نشده است.
«ابراهیمی» رئیس اداره معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز این گفته را تایید می کند و می گوید: ما نیازمند منابع ارزان قیمت برای معادن هستیم اما تاکنون هیچ مبلغی به معدن کاران متقاضی در استان پرداخت نشده است و ما نیز از پرداختی ها مطلع نیستیم.
موارد مطرح شده این سوال را ایجاد می کند که شاید ساز و کار پرداخت تسهیلات از سوی سامانه کارا و وزارت متبوع تغییر کرده است که متقاضیان پشت درهای بسته کارا منتظر ایستاده اند.
گزارشگر ما برای کسب اطلاعات بیشتر سراغ اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز رفته است. اخبار و اطلاعات رسیده از میراث نیز این ماجرا را تایید می کند. به گفته روابط عمومی این اداره کل امسال تنها به دو طرح بوم گردی از این سامانه تسهیلات پرداخت شده است و بقیه متقاضیان از دریافت آن عاجز مانده اند. البته این دستگاه اعلام می کند که گویا دیگر دستگاه ها هم به این مشکل مبتلا هستند و شرایط برای پرداخت خاص و ویژه شده است و به همه طرح ها تعلق نمی گیرد.
خروجی این سازمان از سامانه کارا نیز به گزارشگر ما ارائه شده است. طبق داده های رسیده از میراث فرهنگی استان637 نفر در مجموع برای دریافت تسهیلات ثبت نام کرده اند که از این تعداد به 316 طرح تسهیلات پرداخت شده است، با تقاضای 159 نفر موافقت شده و در مرحله طی روند و دریافت تسهیلات هستند و 162 نفر نیز یا طرح آن ها تایید نشده یا خود پیگیری نکرده اند یا متوجه شده اند این تسهیلات مناسب با فعالیت آن ها نیست.
از محل اجرای طرح هایی که تسهیلات دریافت کردند، برای 638 نفر اشتغال ایجاد شده که میزان تسهیلات پرداختی 30 میلیارد و 66 میلیون و 800 هزار تومان بوده است.
البته در ادامه اطلاعات ارائه شده از سوی این دستگاه آمده است: «در سال 98 تسهیلات کارا فقط به طرح های دارای شرایط خاص تعلق گرفت که در این اداره کل به 2 طرح در زمینه بوم گردی این تسهیلات پرداخت شد».
البته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی مشکلات مطرح شده را تکذیب می کند و می گوید که خراسان شمالی پس از کرمانشاه در صدر پرداخت این تسهیلات قرار دارد. «نوری» می افزاید: تسهیلات سامانه کارا برای توسعه طرح های اشتغال زا در مناطق روستایی و عشایری است که سهم استان ها از نیمه دوم سال 96 از محل صندوق توسعه ملی پرداخت شد.
گزارش ارائه شده از سوی این مسئول نشان می دهد که از زمان آغاز پرداخت تسهیلات تاکنون 5 هزار و 40 طرح در استان موفق به دریافت تسهیلات شده اند که مجموع مبالغ دریافتی به 363 میلیارد تومان رسیده است.
طبق سخنان این مسئول، این تسهیلات ارزان قیمت که با نرخ سود 4 تا 6 درصد پرداخت شده دارای بالاترین درصد تحقق در کشور است و دو نوع طرح اشتغال زایی به استان تعلق گرفته و باید 7 هزار و 900 فرصت شغلی با این تسهیلات در استان ایجاد شود.
وی می گوید: البته پس از ثبت حدود 3 برابر طرح در استان، مهر سال گذشته سامانه «کارا» بسته شد با این حال مازاد ثبت نام نیز انجام شده است که ما متعهد به پرداخت هستیم.
«نوری» اعلام کننده خبر دیگری نیز است؛ خبر ابلاغ شیوه نامه ای جدید که اجازه پرداخت تسهیلات تکمیلی را به برخی طرح ها می دهد. این شیوه نامه دهم مهر امسال به استان ابلاغ شده است و بر اساس آن تسهیلات تکمیلی به طرح های ناتمام پرداخت می شود.
او دلیل ابلاغ این شیوه نامه را نیز این گونه توضیح می دهد: «برخی طرح ها در ابتدای پرداخت تسهیلات تهیه شدند اما پس از آن تورم موجب افزایش قیمت مواد اولیه، تجهیزات و ماشین آلات گردید که خروجی آن توقف طرح های مورد نظر شد و امکان تکمیل صد درصدی طرح ممکن نبود، بنابراین کارگروه ملی این شیوه نامه جدید را مصوب کرد».
طبق سخنان این مسئول، این تسهیلات به طرح های قبل از سال 97 تعلق می گیرد که مشمول شرایط باشند و کارگروه، بانک عامل و دیگر نهادهای مرتبط کمبود تسهیلات پرداختی را برای طرح تایید کنند.
آقای مدیرکل یاد آور می شود که ردیف پرداختی برای تسهیلاتی که تازه ثبت نام می کنند وجود ندارد و آن ها از فهرست پرداخت خارج هستند اما دولت برنامه ای برای بازرسی دقیق تمام طرح ها دارد تا گزارشی از انحرافات هزینه کرد تسهیلات تهیه شود و اگر طرح انحراف حداقلی و پیشرفت حداکثری داشته، ممکن است برای آن در خصوص پرداخت تسهیلات مازاد تصمیمات دیگری گرفته شود.
این مسئول البته تاکید و تایید می کند که هم اکنون طرح های مصوب و پذیرفته شده ای در بانک های استان موجود هستند که هنوز بدون پاسخ مانده اند و باید به دلیل بسته بودن سامانه کارا تعیین تکلیف شوند. او البته هیچ آماری در خصوص منتظران در صف و آن هایی که تسهیلات دریافت نکرده اند ارائه نمی کند.
ضد و نقیض ها در خصوص پرداخت سامانه «کارا» همچنان وجود دارد، در حالی که مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تحقق درصد بالای تسهیلات این سامانه خبر می دهد. متقاضیان و برخی دستگاه ها از پرداخت نشدن تسهیلات گلایه می کنند. البته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان این را نیز می گوید که بیشترین تسهیلات اشتغال زای روستایی و عشایری استان نصیب طرح های کشاورزی شده است.