بی رغبتی کشاورزان به کشت چغندرقند
تعداد بازدید : 167
زنگ خطر جایگزینی کشت محصول استراتژیک
شیری
براساس سند توسعه کشور برای رسیدن به خودکفایی شکر در سال 1404 باید تولید چغندرقند افزایش یابد. این در حالی است که در سال های اخیر موانع تولید، هزینه های بالا، همخوانی نداشتن هزینه و درآمد و دیر پرداخت کردن مطالبات کشاورزان، تولیدکنندگان این بخش را دچار مشکل کرده است و ادامه آنها تحقق این هدف را ناممکن خواهد کرد.
کشت بهاره چغندرقند در استان هر سال از 20 اردیبهشت شروع می شود و با این که روزهای پایانی اردیبهشت سپری می شود ولی هنوز تعداد زیادی از کشاورزان تصمیمی برای کشت ندارند و برای آن اقدام نکرده اند.
سال هاست تولیدکنندگان در این بخش از هیچ کوششی دریغ نکرده اند اما امروز تولید این محصول با چالش های زیادی از جمله جایگزینی و کاهش کشت مواجه شده است.
«محمدی» از جمله چغندرکاران نمونه استان در سال های گذشته است که توانست بیشترین میزان تولید را داشته باشد اما امسال به دلیل مشکلات موجود، سطح زیرکشت را به حداقل ممکن کاهش داده است.
او با اشاره به سابقه 35 ساله اش در کشت چغندرقند می گوید: در حالی که کشاورزان سرمایه شان را برای کشت چغندرقند صرف می کنند اما کارخانه های قند روند کار خودشان را دارند و از عیارها می زنند به طوری که سال گذشته چغندرقند با عیار 21 تحویل دادیم و در مجموع قیمت آن 360 تومان محاسبه شد.
به گفته وی، هزینه های کارگر، حمل و نقل، چاه های آب، افت و عیار و جریمه هایی که کارخانه لحاظ می کند، در پایان سر به سر می شود و کشاورزان سودی نصیب شان نمی شود.
وی اظهار می کند: کشت این محصول به قدری سخت و زیان ده شده است که امسال 95 درصد از تولیدکنندگان کشت های جایگزین انجام می دهند. یکی دیگر از چغندرکاران می گوید: تعداد تولیدکنندگان چغندرقند هر سال کمتر می شود به طوری که ممکن است سال آینده تولیدکننده ای در این بخش نداشته باشیم. وی که امسال تمایلی به کشت چغندرقند ندارد و گوجه را جایگزین آن کرده است، اظهار می کند: هزینه های چغندرقند علاوه بر زحمت فراوان با درآمدش همخوانی ندارد، به همین دلیل امسال چغندرقند کشت نمی کنم.
وی ادامه می دهد: برنامه های تشویقی و جریمه های کارخانه براساس اصول انجام نمی شود. برای کاهش تحویل چغندر از میزان تعهد، کشاورز را جریمه می کنند اما برای تحویل بیش از تعهد، تشویقی در نظر گرفته نمی شود.
وی با بیان این که مشکلات پیش روی فروش چغندرقند کشاورزان را دلسرد کرده است، ادامه می دهد: مطالبات کشاورزان پس از گذشت چند ماه پرداخت می شود و به دلیل این که تولید چغندرقند به سرمایه در گردش بالایی نیاز دارد، چغندرکاران با مشکلات جدی دست و پنجه نرم میکنند.
رئیس انجمن خبرگان کشاورزی استان که در زمینه کشت چغندرقند فعال است، می گوید: با توجه به این که اکنون کشاورزان الگوی کشتی ندارند و سال گذشته قیمت صیفی جات افزایشی بود، احتمال دارد امسال بخش زیادی از اراضی چغندرقند به کشت صیفی جات اختصاص داده شود و احتمالا مشکلات در بخش دیگری از کشاورزی ایجاد خواهد شد.
وی می افزاید: اگر کشت ها برنامه ریزی شده نباشد ممکن است نتوانیم در تولید شکر که یک محصول استراتژیک است به خودکفایی برسیم و ناگزیر به واردات شکر شویم. وی تأکید می کند: باید شرایط موجود بررسی شود که چرا کشاورزان از کشت یک محصول استراتژیک به سمت کشت صیفی جات و یونجه رو آورده اند؟
وی جایگزینی کشت چغندرقند را زنگ خطری برای دست اندرکاران قلمداد می کند و می گوید: هنوز ابتدای تعهدات است باید قراردادها را طوری بنویسند که حداقل کشاورزان متضرر نشوند و جلوی مشکل را قبل از وقوع بگیرند چون در غیر این صورت کشاورزان و کارخانه داران خسارت های زیادی را متحمل می شوند.
وی خاطرنشان می کند: اعمال جریمه برای کشاورز به منظور تحویل کمتر از تعهد، عاملی برای کشت نکردن چغندرقند شده است.
وی با بیان این که امسال کشت چغندرقند از نصف هم کمتر شده است، تأکید می کند: در حالی که قیمت شکر در بازار 8 هزار تومان است اما برای کشاورز 3 هزار تومان محاسبه می شود و با این شرایط سودی عاید او نمی شود.
در این میان، مدیرعامل کارخانه قند شیروان با اشاره به تسویه حساب کشاورزان تا بهمن سال گذشته می گوید: افت و عیار چغندر دست ما نیست بلکه در محیط آزمایشگاه براساس استانداردهایی که وجود دارد، کارشناسان میزان آن را تعیین می کنند.
«صالحی» که بر استقبال ضعیف از کشت چغندرقند و کاهش سطح کشت واقف است، می افزاید: تصور من این است که امسال به دلیل افزایش قیمت صیفی جات از جمله گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز کشاورزان به کشت این محصولات به عنوان جایگزین چغندرقند ترغیب شده اند. وی خاطرنشان می کند: در شرایطی که صیفی جات با زحمت اندک قیمت بالایی دارد و چغندرقند با زحمت چندین برابر فقط 375 تومان قیمت دارد، کشت چغندرقند برای کشاورزان توجیه ندارد به همین دلیل به دنبال برطرف کردن مشکل در این بخش هستیم.
وی اظهار می کند: با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی مقرر شده است طی جلسه ای دلیل استقبال ضعیف کشاورزان از کشت چغندرقند بررسی شود و احتمال این که قیمت آن افزایش یابد، وجود دارد.
وی با اشاره به این که خرید چغندرقند تضمینی است، ادامه می دهد: از آن جایی که خرید دیگر محصولات از جمله صیفی جات تضمینی نیست، اگر محدودیتی در صادرات ایجاد شود، تصور من این است؛ اتفاق سال های گذشته که محصول روی دست کشاورزان می ماند تکرار خواهد شد و ما نگران این قسمت هستیم. وی خاطرنشان می کند: پیشنهاد ما این است که در عین حال شرایطی ویژه را برای کشاورزان در نظر بگیریم به عنوان مثال کود، بذر و خدمات ارائه دهیم و اگر قیمت اش افزایش پیدا نکرد، چغندرقند و شکر را به نرخ مصوب تحویل دهیم. «صالحی» می افزاید: اگر پیمانکاری بر اثر عوامل طبیعی محصولش از بین برود یا بازدهی آن در هکتار پایین باشد در کمیسیون بررسی و از صفر تا صد جرایم آن عودت می شود.
وی اضافه می کند: اگر قرار باشد همه نهاده ها را بدهیم و کشاورز تولیدات خود را به جز مصارف کارخانه به دامدار یا کارخانه رقیب بدهد، مشمول جریمه می شود. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز با اشاره به سطح زیر کشت چغندرقند در استان می گوید: در مقام مقایسه با گیاهان رقیب مثل گوجه فرنگی و علوفه ای که قیمت مناسب تری دارند، برای چغندرقند نتوانستیم قیمت واقعی را داشته باشیم، به همین دلیل پیش بینی می کنیم امسال سطح زیرکشت آن نسبت به سال قبل 30 تا 35 درصد کاهش داشته باشد.«کاظمیان» دلیل کاهش سطح زیرکشت چغندرقند را کشت بدون عقد قرارداد با کارخانه های قند، وجود محصولات رقیب با قیمت های بالاتر، شرایط اقلیمی معتدل و بارندگی در فروردین و اردیبهشت امسال ذکر و اضافه می کند: براساس گزارش های رسیده تاکنون هزار و 231 هکتار قرارداد کشت چغندرقند با کارخانه های قند شیروان و جوین منعقد و 602 هکتار کشت شده است.
وی یکی دیگر از دلایل استقبال ضعیف کشاورزان از کشت چغندرقند را نبود زمینه رقابت اقتصادی این محصول با دیگر محصولات برمی شمرد و اظهار می کند: تاکنون 270 هکتار کشت چغندرقند به شکل آزاد انجام شده است.