هشدارهای جدی درباره خونریزیهای گوارشی
علوی
خون ریزی دستگاه گوارش شاید عارضه شایعی نباشد اما برای بسیاری از افراد مشکلات و ناراحتی هایی را به وجود می آورد. گاهی این خون ریزی ها بر اثر صدمه موضعی یا تحریک ایجاد و باعث خراش یا زخم مخاط دستگاه گوارش می شود. به طور معمول پزشکان عقیده دارند: خون ریزی های دستگاه گوارش به دو دسته منشأ فوقانی و تحتانی تقسیم می شوند.
امروزه بسیاری از افراد به محض داشتن درد به خود درمانی می پردازند و از انواع و اقسام داروهای ضد التهابی که در منزل دارند استفاده می کنند. یکی از علت های شایع خون ریزی های گوارشی، استفاده بی رویه از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است.
ضعف و تعریق
یکی از بیمارانی که برای معالجه به مطب یکی از متخصصان داخلی مراجعه کرده است، به برگه آزمایشی که در دست دارد، اشاره می کند و می گوید: مدت زیادی بود که از درد معده نمی توانستم زندگی عادی داشته باشم از سوی دیگر گاهی بعد از خوردن غذا، دچار تعریق زیادی می شدم به طوری که اطرافیانم متوجه این تعریق غیر طبیعی می شدند. وی که خود را «کاظمی» معرفی می کند، می افزاید: وقتی میزان ناراحتی ام بیشتر شد و دیدم این مشکل به طور مستمر وجود دارد به پزشک مراجعه کردم که با انجام معاینه های بالینی و تجویز چند آزمایش و سونوگرافی متوجه شدم دچار خون ریزی دستگاه گوارش شده ام و اکنون برای ادامه درمان مراجعه کرده ام. بیماری دیگر که به تازگی دچار مشکلات مشابهی شده است و نخستین مراجعه را به پزشک متخصص دارد، با نگرانی ابراز می کند: مدتی است سیستم گوارشم به هم ریخته و نشانه هایی را می بینم که طبیعی نیست. وی که تمایلی به ذکر نام خود ندارد، اظهارمی کند: با دیدن نخستین نشانه های خون ریزی دستگاه گوارش طی 2 روز متوالی، به پزشک مراجعه کردم. وی ادامه می دهد: چندی پیش یکی از آشنایان همین نشانه ها را داشت ولی بیماری اش را جدی نمی گرفت و هر چقدر اطرافیان از او می خواستند نزد پزشک برود از این کار خودداری می کرد و خون ریزی دستگاه گوارش و علایم مشاهده شده را به حساب بیماری هموروئید می گذاشت تا این که مشکلات جدی تری برایش پیش آمد و پس از مدتی متوجه شد به سرطان دستگاه گوارش مبتلا شده است.
انواع خون ریزی
رئیس بیمارستان «پورسینا»ی آشخانه عقیده دارد: خون ریزی های گوارشی به چندین شکل خود را نشان می دهند، یک نوع آن هماتمز نامیده می شود که با استفراغ و خون روشن یا به رنگ قهوه ای همراه است. دکتر «حسن برآبادی»، «ملنا» را نوع دیگری از خون ریزی می داند و می افزاید: ملنا به مدفوع سیاه رنگ مانند قیر گفته می شود. خون ریزی هماتوشزی به دفع خون روشن یا قهوه ای رنگ از طریق مدفوع می گویند. به گفته وی، خون مخفی هم خود را به صورت کم خونی و فقر آهن نشان می دهد. وی با بیان این که خون ریزی های دستگاه گوارش به دو دسته فوقانی و تحتانی تقسیم می شود، اظهارمی کند: در مورد خون ریزی فوقانی شایع ترین علت زخم پپتیک است که در معده و ابتدای روده کوچک یا دئودنوم به وجود می آید و تقریباً نصف موارد را تشکیل می دهد. این پزشک متخصص بیان می کند: واریس مریس دومین علت است که خون ریزی در این مورد بسیار خطرناک است و می تواند کشنده باشد، این مورد بیشتر در افراد سیروزی دیده می شود به همین دلیل افرادی که مبتلا به سیروز کبدی هستند باید به صورت مرتب آندوسکوپی شوند.
وی سومین علت در خون ریزی فوقانی را عق زدن های شدید و متوالی می داند و بر اثر این فشار قسمت انتهایی مری به معده دچار پارگی می شود که آن را «مالوری ویس» می نامند و حدود ۸ یا ۹ درصد موارد را تشکیل می دهد و خود به خود محدود می شود.وی علت های دیگر خون ریزی را مصرف داروهای NSAID مثل بروفن ایندومتاسین، دیکلوفناک و ... ذکر و اضافه می کند: البته حدود نیمی از افرادی که به صورت طولانی مدت از این داروها استفاده میکنند دچار گاستریت های سایشی یا آروزیو می شوند، در مورد این داروها نکته مهم این است که حتما با تجویز پزشک مصرف و باید دقت شود گاهی مواقع در صورتی که دارو را نتوانیم قطع کنیم و بیمار در ریسک خون ریزی معده است به همراه آن حتما دارویی مثل پنتوپرازول با نظر پزشک مصرف شود.
به گفته وی، استرس های شدید، سوختگی، ضربه شدید، جراحی وسیع و بیماری های وخیم سبب آسیب مخاطی به معده و خون ریزی می شوند. این عضو انجمن کبد و گوارش ایران شایع ترین علت خون ریزی قسمت تحتانی دستگاه گوارش را هموروئید یا بواسیر ذکر می کند. به گفته وی این بیماران معمولا یبوست دارند که خود باعث تشدید هموروئید می شود. وی می افزاید: همچنین دیورتیکول های روده بزرگ به ویژه در سن بالای 70سال، بدخیمی ها و پولیپ های خوش خیم از دیگر علت های خون ریزی است. وی بیماری التهابی روده را یکی دیگر از علت های خون ریزی تحتانی نام می برد و می گوید: بیماری می تواند با اسهال خونی بروز کند و بیماران به صورت دوره ای دچار خون ریزی می شوند. البته اسهال های عفونی مانند آمیب می تواند به صورت خون ریزی نمود داشته باشد.
این پزشک متخصص تاکید می کند: هیچ گاه نباید خون ریزی های گوارشی به ویژه تحتانی را ساده گرفت زیرا بیمارانی را دیده ایم که یک سال دفع خون داشته اند اما به دلیل حجب و حیا به پزشک مراجعه نکرده اند و زمانی نزد پزشک آمده اند که سرطان پیشرفته تشخیص داده شده است.
وی خاطرنشان می کند: حتی اگر سرطان علت دفع خون باشد در صورت تشخیص در مراحل اولیه قابل درمان است بنابراین با هر دفع خون بلافاصله باید به پزشک مراجعه شود. وی درباره درمان این بیماری ها بیان می کند: اگر خون ریزی حاد و شدید باشد باید بلافاصله در بیمارستان آندوسکوپی انجام و در بقیه موارد علت آن تشخیص داده شود اگر زخم معده باشد ریشه کن و درمان شود و اگر علت آن هموروئید باشد ممکن است درمان دارویی یا جراحی داشته باشد، با توجه به تشخیص علت خون ریزی راه های درمان متفاوت خواهد بود.