700 هکتار از مساحت شهر بجنورد زمین های بایر و رها شده است
تعداد بازدید : 149
سایه زمین های بایر بر سر شهر
اسدی
در زمانی نه چندان دور، بجنورد پر بود از درختان سرسبز و باغ هایی که در گوشه و کنار و حتی وسط شهر هم دیده می شد، فضایی به اسم خانه های رها شده و زمین های بایر وجود نداشت یا آن قدر ناچیز بود که هیچ گاه مورد توجه قرار نمی گرفت، اما با گذر زمان چیزی از این شهر کم شد و پدیده ای نازیبا شهر و اطراف آن را دربر گرفت؛ پدیده ای به نام زمین های بایر و خانه های مخروبه رها شده که امروز حتی در خیابان های مرکزی شهر هم دیده می شود. اینک بجنورد و پیرامون آن شاهد زمین هایی است که تکلیف مشخصی ندارند و سال هاست که مانند لکه ای سیاه در گوشه گوشه شهر دیده می شوند. بر اساس اعلام اداره کل راه و شهرسازی اکنون 25 درصد از مساحت 2 هزار و 750 هکتاری شهر بجنورد را زمین های بایر تشکیل می دهند. این آمار تنها شامل مساحت مرزهای شهری بجنورد است و زمین های کشاورزی رها شده در اطراف آن در این آمار محاسبه نشده است.
«کشاورز» یکی از این شهروندان است که به گفته خود در ناظرآباد ساکن و مشکلات زمین های بایر و رها شده را به خوبی لمس کرده است. این شهروند می گوید: انتهای کوچه های ناظرآباد به زمین های بایر ختم می شود؛ زمین هایی که زمانی اراضی کشاورزی بوده و امروز بلاتکلیف رها شده اند.
وی با بیان این که مناطقی همچون ناظرآباد از داشتن فاضلاب شهری محروم هستند و این امر موجب رهاسازی پساب های خانگی در این زمین ها شده است، ادامه می دهد: سطح بهداشت به این دلیل در این محل و منازل مجاور به شدت کاهش پیدا کرده است، به نحوی که تابستان ها با بوی بد و حشرات موذی مواجه هستیم و زمستان ها نیز با سگ های ولگرد و گل و لای ناشی از آن اما هیچ گاه به این زمین های رها شده رسیدگی نمی شود.یکی دیگر از شهروندان ساکن در یکی از خیابان های شهر بجنورد نیز می گوید: خانه های متروکه و مخروبه زیادی در برخی خیابان ها دیده می شود؛ یکی از این خانه ها در چهارراه بسیج قرار دارد و سال هاست خالی از سکنه است اما چون مالک خصوصی دارد به آن رسیدگی نمی شود.
به گلایه ها و صحبت های مطرح شده باید نظر برخی کارشناسان مدیریت شهری را نیز اضافه کرد، کارشناسانی که معتقدند برخی اراضی بایر و رها شده از نظر اجتماعی جرم خیز هستند. اراضی رها شده از نظر بدنه شهری نیز منظر خوبی ندارند و محل انباشت زباله ها یا پارکینگ نامناسب شهری می شوند. البته ناگفته نماند که برطرف کردن این مشکل همت می طلبد و باید یک بدنه حقوقی آن را برطرف کند زیرا بیشتر اراضی رها شده مشکل حقوقی مالکیتی دارند.
بر اساس اطلاعات موجود 36.5 مترمربع فضای بایر و مخروبه به ازای هر نفر در بجنورد وجود دارد و پراکندگی فضاهای بایر داخل بافت فیزیکی این شهر تا حد زیادی موجب پایین آمدن استاندارد سطوح کاربری ها و خدمات شهری شده است.
در همین باره مدیر شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی می گوید: در واقع در بخش زمین های رها شده، اراضی کشاورزی در داخل شهرها وجود دارند که عمدتاً به شکل لکه های یکپارچه و بالای 2 هزار متر هستند، در محل هایی که این اراضی به شکل بافت هستند وجود آن ها اشکالی برای شهر ندارد و حتی به عنوان تنفس گاه های شهری به شادابی شهر کمک می کنند و وجود آن ها در شهرها مغایرتی با اهداف شهری ندارد، به عنوان نمونه می توان اسفراین را مثال زد که بسیاری از باغ ها در داخل این شهر قرار دارند.
«روزبه دادجو» با بیان این که زمین های زیر 2 هزار متر جزو این اراضی محسوب نمی شوند، ادامه می دهد: اراضی ریز دانه رها شده ای نیز وجود دارند که دارای مالکان خصوصی هستند، اما بر اساس بحث های قانونی موجود نمی توان مالکان را ملزم به احداث بنا کرد.
وی با بیان این که قوانینی نیز در شهرداری وجود دارد که به املاک خطرناک و بهداشت عمومی می پردازد، اظهارمی کند: املاک قدیمی که خطر ریزش دارند و تهدید جانی برای عابران محسوب می شوند با دریافت مجوز از دادستانی توسط شهرداری ها تخریب می شوند، زیرا به طور عمده مالکان این اراضی رها شده نیز به درستی مشخص نیستند.
این مسئول با اشاره به این که بخشی از اراضی بایر شهر زمین های باز هستند، اضافه می کند: این زمین ها اگر محل تجمع زباله ها و نخاله ها و افراد معتاد و ولگرد باشند مدیران شهری می توانند با انجام دیوارکشی از این امر جلوگیری کنند اما این کار نیز مستلزم تقاضا و صرف هزینه است.«دادجو» با بیان این که قوانین جاری اجازه دخل و تصرف در اراضی مجهول المالک را نداده است، تصریح می کند: متاسفانه قانونی برای دخل و تصرف در این موارد وجود ندارد.
وی می گوید: بر اساس آمار موجود 25 درصد مساحت استان اراضی بایر و خانه های مسکونی تخریب شده است اما این آمار از میانگین کشوری کمتر است، با این حال به شکل موردی به مواردی که به راه و شهرسازی گزارش می شود رسیدگی می شود.وی با بیان این که مسئول رسیدگی به املاک رها شده خارج از شهر جهاد کشاورزی است، ادامه می دهد: این ها اراضی کشاورزی هستند و مالک باید به کشت اقدام کند، با این که قوانین مشخصی در این دستگاه وجود دارد اما خیلی اجرا نمی شود. بر اساس قانون اگر مالکی به طور عمد به خشک کردن باغی اقدام کند یا از آن نگهداری نکند جهاد کشاورزی می تواند با او برخورد کند، اما این کار عملاً انجام نمی شود.مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در این خصوص توضیحاتی می دهد. «جباران» می گوید: به طور متوسط زمین های کشاورزی از یک تا 3 سال به طور متناوب برای آیش رها می شوند، این زمین ها جزو زمین های بایر محسوب نمی شوند اما اگر در زمینی به طور 5 سال مداوم کشت انجام نشود با شناسایی مالک و اعلام به آن و طی تمام مراحل قانونی زمین خلع ید و به دولت واگذار می شود.
وی با بیان این که شرایط خشکسالی و نبود آب در سال های اخیر منجر به بروز مشکلاتی برای کشت شده است، اضافه می کند: بنابراین برای جلوگیری از تضییع حقوق کشاورزان، ابتدا توضیحاتی در خصوص علت عدم کشت از مالک دریافت می شود و جهاد کشاورزی در اجرای این قانون با ملاطفت بیشتری رفتار می کند، با این وجود سال گذشته 50 زمین بایر کشاورزی شناسایی شد.این مسئول ادامه می دهد: 800 هکتار زمین کشاورزی بایر در سال گذشته شناسایی شد که مکاتبات آن برای طی مراحل قانونی انجام شده است.