پروژه نیروگاه 30 مگاواتی روی هوا
پایلوت تولید انرژی نو فقط در حد حرف
نویسنده : اسدی
مشکلات ایجاد شده در گرمای تابستان امسال و عدم همخوانی میزان تولید و مصرف برق، اهمیت توجه ویژه به انرژی های تجدید پذیر را دو چندان کرده، موضوعی که در برنامه پنجم و ششم توسعه بر آن تاکید و به آن پرداخته شده است. این ظرفیت در استان فراهم و خراسان شمالی اکنون به عنوان پایلوت انرژی های نو در نظر گرفته شده است تا از تمام ظرفیت استان برای فعال کردن انرژی های نو استفاده شود با این حال به جرئت می توان گفت اتفاق خاصی در این بخش نیفتاده و برنامه ریزی ها در حد حرف باقی مانده است. هر چند در سال های گذشته حرکت هایی برای سرمایه گذاری در بخش انرژی های نو انجام شد و نیروگاه 30 مگاواتی جاجرم با ورود سرمایه گذار خارجی استارت خورد اما این سرمایه گذاری امروز به دلیل تحریم ها و نوسانات نرخ ارز با وقفه ای طولانی مدت مواجه شده است و به گفته مسئولان خبری از راه اندازی و اجرایی شدن این پروژه نیست.
در واقع اواخر اسفند سال 94 مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی از حضور سرمایه گذاران سوئیسی در این استان برای احداث چند نیروگاه خورشیدی با ظرفیت 250 مگاوات خبر داد ولی این اتفاق به دلایلی از جمله موارد مطرح شده در خصوص نوسانات نرخ ارز تا امروز مسکوت مانده است.
تلاش هایی برای استفاده دستگاه ها از انرژی های نو در استان انجام شد اما این امر منجر به استفاده همه دستگاه ها نشد. عدم موفقیت در بهره برداری از ظرفیت های استان در بحث انرژی های نو و تجدید پذیر در حالی است که خراسان شمالی به دلیل اقلیم و قرار داشتن در پهنه وسیعی از بیابان ها دارای ظرفیت های بالقوه ای در تولید انرژی های پاک است.
علاوه بر این که تولید انرژی های نو برق استان را خودکفا می کند موجب صرفه جویی در هزینه ها می شود و این امری کاملا اقتصادی است. با این حال با توجه به ظرفیت ها بهره برداری ناچیز بوده است.
یک کارشناس جغرافیای طبیعی با بیان این که امروزه با کاهش مصرف سوخت های فسیلی در جهان، استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر که آلایندگی زیست محیطی را به دنبال نداشته باشند، نقش پر رنگی در سبد انرژی کشورهای مختلف جهان دارند، می افزاید: محدود بودن منابع انرژی فسیلی و مشکلات ناشی از انتشارات گازهای گلخانه ای، توجه بیش از پیش به انرژی های تجدیدپذیر را بر همگان روشن و ضروری کرده است.
«صدری فر» با بیان این که منابع انرژی از مهم ترین عوامل و عناصر توسعه پایدار است، ادامه می دهد: بالا رفتن قیمت سوخت های فسیلی، ملاحظات زیست محیطی، امنیت تامین انرژی، کاربری در پتروشیمی، پیشرفت فناوری و توجیه اقتصادی در برخی موارد از جمله عوامل تعیین کننده آینده انرژی های تجدیدپذیر است.
وی می افزاید: خراسان شمالی با میانگین بارندگی سالانه حدود 270 میلی متر دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است، البته نیمه جنوبی استان به مراتب از میزان بارندگی کمتر و اقلیم شکننده تری برخوردار است و بخش هایی از این منطقه یعنی عرصه هایی از حوزه آبخیز کال شور به مساحت حدود 183 هزار هکتار ( معادل 9 درصد از کل مساحت منابع طبیعی استان ) را بیابان ها و پدیده های بیابانی تشکیل می دهند.
وی ادامه می دهد: این شرایط ظرفیتی مهم برای اقدام به تولید انرژی های تجدید پذیر است اما به درستی از این ظرفیت بهره برداری نمی شود.
مدیر پروژه ترسیب کربن خراسان شمالی با بیان این که با توجه به وجود شرایط مناسب در بیابان های استان از نظر تعداد روزها و ساعات آفتابی و درجه حرارت ظرفیت استفاده از انرژی های نو در آن جا وجود دارد، می افزاید: شاید بتوان گفت از مهم ترین دلایل عدم استفاده از این ظرفیت در بیابان ها بحث سرمایه و سرمایه گذار است. در سطح خرد علاوه بر موضوع اعتبار، فرهنگ سازی برای استفاده از این ظرفیت در بین جوامع محلی نیز وجود دارد.
«یزدانی» با بیان این که با وجود این ظرفیت بزرگ، استفاده از آن تنها به توزیع آبگرمکن های خورشیدی، احیای چاه مالداری با استفاده از انرژی خورشیدی و همچنین چند مورد تولید برق خانگی 5 کیلوواتی محدود شده است، اضافه می کند: در بخش درخواست سرمایه گذاران برای احداث نیروگاه خورشیدی تنها زمین به آن ها واگذار شده است.
در همین باره، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار خراسان شمالی با بیان این که اکنون برای سرمایه گذارانی که تمایل به کار در حوزه انرژی های نو داشتند فضای مناسبی وجود ندارد، می افزاید: برای اجرای نیروگاه 30 مگاواتی جاجرم تنها یک شرکت اسپانیایی مواردی را برای تهیه تجهیزات مطرح کرده است اما اکنون به دلیل تحریم ها و نوسانات نرخ ارز اوضاع مناسب نیست.
«پورعیسی» با اشاره به مشکلات موجود در مسیر استفاده از انرژی های نو و تجدید پذیر ادامه می دهد: نبود سرمایه گذار خصوصی یکی از مشکلات است و باید سرمایه گذارانی از بخش خصوصی در این حوزه وجود داشته باشند.
وی می افزاید: باید از ادارات، فضای باز و مزرعه ها در مقیاس های متعدد برای سرمایه گذاری استفاده شود تا بتوان از تسهیلات در این بخش استفاده کرد.
وی با بیان این که شرکت های متعددی برای ورود به انرژی های پاک وجود دارند که مواردی را برای ورود پنل های خورشیدی از ترکیه و تاجیکستان مطرح کرده اند، اعلام می کند: هنوز عملا سرمایه گذاری خاصی در استان اتفاق نیفتاده است.
توقف فعالیت سرمایه گذاران سوئیسی بزرگ ترین پروژه نیروگاه خورشیدی استان
در همین باره رئیس گروه تحقیقات و مجری انرژی های تجدید پذیر شرکت توزیع برق خراسان شمالی با بیان این که تولید برق و انرژی از ارکان اقتصادی کشور است بنابراین باید همگام با دنیا در استفاده از انرژی های تجدید پذیر تلاش کنیم، می افزاید: در همین راستا و با توجه به اصل 44 قانون اساسی در جهت مشارکت بخش خصوصی، وزارت نیرو بهره برداری از انرژی های نو و خرید تضمینی برق از سازمان های غیر دولتی را در راس برنامه های خود قرار داده است.«حسین پور» با بیان این که ایران با 330 روز آفتابی بالاترین رده موقعیت مناسب در استفاده از انرژی های خورشیدی را دارد، اظهارمی کند: صنعت برق در سه دهه گذشته افزایش 8 تا 10 درصدی مصرف برق را تجربه کرده، بر این اساس هر 10 سال یک بار ظرفیت نیروگاه های برق باید 2 برابر شود اما به دلیل محدود و گران بودن سوخت های فسیلی و محدودیت های زیست محیطی استفاده از انرژی های نو در برنامه پنجم و ششم توسعه قرار گرفت.
وی با بیان این که قرار است در برنامه ششم توسعه 5 هزار مگاوات برق از انرژی های تجدید پذیر تولید شود، ادامه می دهد: بر اساس آمار وزارت نیرو ظرفیت کنونی انرژی های تجدید پذیر یک درصد و سهم ناچیزی است و قرار است تا سال 1400 این ظرفیت به 5 هزار مگاوات افزایش پیدا کند.
وی با بیان این که تولید برق از خورشید به دو روش متصل به شبکه و جدا از شبکه انجام می شود، اعلام می کند: در سال های 92، 93 و 94 حمایت هایی مانند کمک های بلاعوض و خرید برق حاصل از خورشید انجام شد.وی ادامه می دهد: از ویژگی های استفاده از طرح های پیشنهادی وزارت نیرو، افزایش قیمت خرید برق تولیدی با توجه به تغییرات نرخ ارز است و اگر در نصب تجهیزات از کالای ایرانی استفاده شود 30 درصد به این مبلغ اضافه می شود.
وی در بخش تولید برق، جدا از شبکه به برق رسانی به عشایر اشاره و اعلام کرد: 400 دستگاه پنل خورشیدی با حمایت وزارت نیرو به عشایر تحویل داده شده و هفته دولت به بهره برداری می رسد.
وی ادامه می دهد: تفاهم نامه ای با مددجویان کمیته امداد منعقد شده تا هزار مددجو از انرژی های تجدید پذیر بهره مند شوند.
وی در بخش دیگری از توضیحات خود با اشاره به نیروگاه های بزرگ خورشیدی در استان، اضافه می کند: 23 نقطه در استان بر اساس ظرفیت شناسایی و به سرمایه گذاران معرفی شده است و زمین از سوی منابع طبیعی و راه و شهرسازی به 10 کشور خارجی واگذار شده است و این نیروگاه ها در مرحله پیگیری است اما به دلیل نوسانات نرخ ارز و تحریم ها سرمایه گذاران کار را به تاخیر انداخته اند.
وی با بیان این که نیروگاه 30 مگاواتی جاجرم بزرگ ترین مجوز نیروگاه خورشیدی را دارد که از سوی وزارت نیرو صادر و بر همین اساس استان پایلوت تولید انرژی های نو شده است، می افزاید: سرمایه گذاران سوئیسی این پروژه به دلایل مطرح شده کار را متوقف کرده و به تاخیر انداخته اند اما زمین واگذار شده تسطیح شده است.
وی ادامه می دهد: تولید برق با انرژی خورشید برای هر مشترک منجر به کسب درآمد می شود به نحوی که به طور میانگین هر کیلو وات 50 تومان فروخته می شود اما 800 تومان از آن ها خریداری می شود.وی به نصب 12 مولد خورشیدی در شهرستان های بجنورد، شیروان و اسفراین هم اشاره می کند.