ورود ناچیز سرمایه های خارجی به استان
تعداد بازدید : 184
آمدند، رفتند، انگار نه انگار
نویسنده : اسدی
سرمایه گذاری شرط لازم برای تولید و نیروی محرکه رشد اقتصادی است، به نوعی سرمایه گذاری موتور توسعه اقتصادی است، گزینه ای که امروزه به دل مشغولی بسیاری از مدیران تبدیل شده و به فراخور دل مشغولی های خود، وعده هایی هم برای تحقق آن داده اند. بهبود وضعیت سرمایه گذاری استان یکی از وعده هایی است که هر چند وقت یک بار در جلسه های سرمایه گذاری استان به آن اشاره می شود، حال باید دید به فراخور وعده ها، برنامه ها و پیش بینی ها، آیا تغییر مثبت و محسوسی اتفاق افتاده است یا به دلایل متعددی از جمله فراهم نبودن نقشه جامع سرمایه گذاری استان آنچه به عنوان پیشرفت به آن اشاره می شود فقط پوششی برای وضعیت نامناسب سرمایه گذاری در استان است. برای روشن شدن موضوع کافی است وضعیت سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی استان در چند سال گذشته بررسی شود.
سرمایه گذاری خارجی
بر اساس اعلام معاون اقتصادی سازمان امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی، در فروردین امسال سهم استان از سرمایه گذاری های خارجی کشور پس از مذاکرات برجام تا تاریخ انتشار خبر 6 پروژه بوده، این شش پروژه شامل احداث چهار نیروگاه خورشیدی 30 مگاواتی تولید برق ( دو نیروگاه خورشیدی در شهرستان اسفراین و دو نیروگاه خورشیدی در شهرستان جاجرم) و همچنین احداث یک نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی برق در شهرستان جاجرم و احداث پالایشگاه 100 هزار بشکه ای نفت در منطقه کالیمانی شهرستان راز و جرگلان بوده و مبلغ سرمایه گذاری خارجی این شش پروژه یاد شده از سوی این مسئول در استان بیش از 3.3 میلیارد دلار اعلام شده است.
درحالی که در همان زمان اعلام شد وزارت صنعت، معدن و تجارت برای پالایشگاه نفت کالیمانی جواز تاسیس و پس از آن وزارت اقتصاد و دارایی مجوز سرمایه گذاری خارجی برای این پروژه صادر کرد تا نقل و انتقالات سرمایه گذاری های خارجی به کشور به منظور تزریق سرمایه برای اجرای این پروژه انجام شود، مسئولان و مدیران استان با استفاده از تریبون ها و رسانه های جمعی به طور رسمی اعلام کردند که خراسان شمالی صدرنشین سرمایه گذاری خارجی در کشور شده است.
تمام گزارش های مثبت و اختصاص پنج هکتار زمین به این پروژه و برنامه اختصاص 200 هکتار از اراضی ملی و دولتی به این پروژه در حالی بود که همزمان زمزمه هایی درباره ابطال احتمالی بزرگ ترین پروژه سرمایه گذاری خراسان شمالی شنیده می شد ولی در نهایت این پروژه با پیش بینی حجم سرمایهگذاری خارجی ۲ میلیارد و ۸۴۲ میلیون و ۷۶۷ هزار یورویی به بن بست سرمایه گذاری خارجی خورد. اتفاق های افتاده در سرمایه گذاری خارجی امسال در حالی است که مدیرکل جذب و حمایت از سرمایه گذاری خراسانشمالی از فراهم شدن زمینههای سرمایهگذاری در استان خبر داده است.
لازم به یادآوری است که فراهم شدن زمینه های سرمایه گذاری خارجی نیازمند فراهم شدن نقشه جامعه سرمایه گذاری است، در گذشته بارها از همین رسانه اعلام شده که داشتن نقشه راه به مثابه حرکت با چراغ روشن است و نبود این نقشه همان خلائی است که موجب خطاهای سرمایه گذاری می شود.
یک منبع آگاه با بیان این که سرمایه گذاری داخلی در استان متولی خاصی ندارد و آماری هم از حجم سرمایه گذاری های داخلی وجود ندارد، می افزاید: حجم سرمایه گذاری های خارجی در سال گذشته 160 میلیون یورو بوده که فقط یک بخش از آن در سال جاری که مبلغ بزرگی هم نیست ورود سرمایه داشت.
وی که تمایلی برای درج نام خود در این گزارش ندارد با بیان این که اسناد مالی این ورود سرمایه هنوز ثبت نشده و بر همین اساس اعلام رسمی هم برای مبلغ ورودی نشده است، اظهارمی کند: دو پروژه در این بخش وجود دارد که چراغ خاموش به سمت جلو حرکت می کنند اما هنوز مجوز سرمایه گذاری خارجی دریافت نکرده اند و در حال انجام مطالعات هستند و برای ورود سرمایه خارجی باید اطلاعاتی به بانک خارجی ارائه شود.
وی درباره تهیه نقشه جامع سرمایه گذاری استان اعلام می کند: تهیه نقشه جامع سرمایه گذاری استان بر عهده سازمان برنامه و بودجه استان است و گفته می شود که این نقشه مراحل نهایی خود را طی می کند.
وی می افزاید: ورود سرمایه در بحث سرمایه گذاری خارجی از مهم ترین مشکلات این بخش است زیرا هزینه نقل و انتقال پول به کشور بسیار بالاست و این موجب شده سرمایه گذاران خارجی با مواردی مواجه باشند.
وی در پاسخ به این سوال که چند درصد پذیرش هیئت های خارجی منجر به صدور مجوز سرمایه گذاری در استان شده است، می گوید: بر اساس آماری که سازمان بین المللی سرمایه گذاری اعلام می کند این گونه نیست که پذیرش هیئت های تجاری منجر به عقد قرارداد یا صدور مجوز شود زیرا سرمایه گذار تا زمان حصول اطمینان از سود دهی ریسک سرمایه گذاری را انجام نمی دهد.
به این مورد باید فرصت های سرمایه گذاری دیگری را که برای هیئت ها وجود دارد هم اضافه کرد که صرفه اقتصادی بیشتری برای سرمایه گذار خارجی دارد، بر همین اساس همه پذیرش هیئت ها در استان منجر به صدور مجوز نشده است.
وی ابرازمی کند: از هر 10هزار نفر که فرصت های سرمایه گذاری به آن ها معرفی می شود شاید هزار نفر به فرصت ها توجه کنند و از این تعداد ممکن است 100 نفر راغب به سرمایه گذاری باشند، 10 نفر مذاکرات انجام دهند و در نهایت شاید یک نفر سرمایه گذاری کند.
وی با بیان این که بر اساس قانون اصل 44 سرمایه گذاری به جز بخش های نظامی و بخش هایی که با معیشت مردم ارتباط دارند در همه بخش ها آزاد است و هر کس آماده برای سرمایه گذاری باشد برای او مجوز سرمایه گذاری صادر می شود، می افزاید: به همین دلیل جواز تأسیس پالایشگاه نفت کالیمانی صادر شد تا این سرمایهگذار مدرکی برای شروع فعالیت داشته باشد و مجوز سرمایه گذاری خارجی صادر شده در واقع نوعی پوشش حمایتی از سرمایه گذار است که سرمایه گذار از بازگشت سرمایه در مواقع بحران مطمئن باشد.
وی ادامه می دهد: شک و شبهه هایی در مورد سرمایه گذاری این پروژه وجود داشت اما به دلیل این که قانون مکلف کرده که فرصت سرمایه گذاری برای هر فردی فراهم شود همکاری های لازم با سرمایه گذار پالایشگاه نفت کالیمانی انجام شد.
نماینده سابق 5 شهرستان استان در مجلس شورای اسلامی هم اشاره ای به سرمایه گذاری های خارجی متوقف شده در استان می کند و می گوید: سرمایه گذاری های خارجی به طور معمول در بخش راه آهن، آب و صنعت انجام می شود. در بخش راه آهن فاینانس چین را داشتیم که این پروژه به دلیل اتفاقاتی که بین وزارت راه و آستان قدس افتاد، متوقف شد و در حال حاضر نماینده شیروان پیگیر اتصال شیروان به راه آهن بجنورد- اسفراین است.
«ثروتی» طرح جی تی پی پی پتروشیمی استان را یکی دیگر از سرمایه گذاری های خارجی می داند که این پروژه هم به دلیل همکاری نکردن شستا و وزارت کار اجرایی نشده است.
وی با بیان این که شهرداری ها هم سهمی از فاینانس و سرمایه گذاری های خارجی دارند، ادامه می دهد: در استان شهرداری ها از این فاینانس استفاده نکرده اند.
وی با اشاره به سرمایه گذاری شرکت سوئیسی- چینی در جاجرم برای تولید نیروگاه 30 مگاباتی برق، اظهارمی کند: این سرمایه گذار هم با مشکلاتی از جمله واگذاری زمین مواجه شده است.
وی ادامه می دهد: به طور کلی سرمایه گذاری خارجی در کشور با مشکلاتی همراه است که موجب می شود نتوان به درستی سرمایه گذاری کرد، این مشکلات شامل واگذاری زمین و همکاری های بعدی می شود.
سرمایه گذاری داخلی
سرمایه گذاری داخلی استان همان طور که اشاره شد متولی خاصی ندارد و دستگاه های مختلف در بخش های خدمات، گردشگری، کشاورزی و صنعت جداگانه مسئولیت سرمایه گذاری های داخلی را بر عهده دارند.
محورهای اصلی اقتصاد استان کشاورزی و گردشگری است، بر همین اساس به تشریح وضعیت این دو بخش پرداخته می شود.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی با بیان این که زیر ساخت ها و بسترهای گردشگری استان ضعیف است، می افزاید: حجم سرمایه گذاری انجام شده قابلیت اعلام ندارد زیرا در هنگام دریافت موافقت اصولی، طرح توجیهی از سوی سرمایه گذار ارائه و مبلغی هم اعلام می شود اما با توجه به نوسانات اقتصادی که وجود دارد سازمان نمی تواند به استناد مبلغ اعلام شده حجم سرمایه گذاری را ارائه دهد.
«هاشمی» با بیان این که در زمینه جذب سرمایه گذاری موفقیت های بیشتری داشته ایم،اظهارمی کند: امسال 2 موافقت نامه سرمایه گذاری در بخش گردشگری صادر شده و سرمایه گذاری در بخش سفره خانه های سنتی رو به رشد بوده است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود اعلام سرمایه گذاری رو به رشد همچنان در جذب گردشگر ضعیف هستیم؟ می افزاید: بسترهای گردشگری لازم در استان وجود ندارد و به دلیل این که خراسان شمالی استانی روستایی است باید به ایجاد فرصت های طبیعت گردی برای گردشگران بیشتر توجه شود و این در حالی است که مشکلات زیادی در این باره وجود دارد.
وی با بیان این که از ابتدای امسال تاکنون 18 میلیون مسافر از استان عبور کرده اند، ادامه می دهد: ساعت ماندگاری مسافران در استان و ورود مسافران خارجی به استان افزایش داشته است.
آن چیزی که مشخص است این است که به طور کلی برنامه جامعی برای جذب سرمایه گذار بخش داخلی در استان به درستی وجود ندارد و سیستم سرمایه گذاری داخلی با هر چه پیش آید خوش آید می چرخد و باید به این اشاره کرد که سرمایه گذاری های انجام شده در بخش هایی است که اثبات شده توجیه اقتصادی ندارد و در حالی برای ایجاد هتل های بزرگ سرمایه گذاری می شود که ماندگاری مسافر در استان بسیار کم است و هتل های استان از نبود مسافر رنج می برند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی هم با بیان این که سرمایه گذاری ها در استان از مجرای ستاد سرمایه گذاری استان انجام می شود، می گوید: سرمایه گذاری خارجی به معنای آغاز پروژه ای جدید با منابع مالی خارجی است و برنامه برای جذب سرمایه گذاری خارجی وجود دارد.
«یحیی نیکدل» با بیان این که برای منطقه ویژه اقتصادی مراجعاتی وجود داشته است و در ماه های گذشته هیئت هایی از آلمان و ترکیه در استان حضور داشتند، ادامه می دهد: این که این مراجعات منجر به سرمایه گذاری شده باشد این اتفاق نیفتاده زیرا سرمایه گذاری فرایندی زمانبر است.
وی اعلام می کند: امسال هیچ گونه مجوز سرمایه گذاری خارجی در استان صادر نشده است.