روایت فعالان صنایع دستی از حال و روز صنعتی که پایش لنگ می زند
تعداد بازدید : 7
زخم کرونا بر تار و پود صنایع دستی استان
مرتضوی
بیش از 3 ماه از شیوع ویروس کرونا در کشور می گذرد و در این میان هنوز برخی مشاغل با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند و نتوانسته اند سرپا شوند. صنایع دستی در زمره مشاغلی است که سهم به سزایی در اشتغال زایی دارد و براساس آمارها حدود 2.5 میلیون نفر در کشور به صورت رسمی و غیر رسمی در این بخش فعالیت میکنند، اما شرایط موجود بیانگر این است که شیوع این بیماری خسارتهای بسیاری را به بازار صنایعدستی وارد کرده است؛ بازاری که محصولات و خدمات خود را به شکل سنتی عرضه میکند و به حضور مستقیم گردشگران داخلی و خارجی وابسته است. در خراسان شمالی شاهد فعالیت 21 هزار صنعت گر در بیش از 50 رشته صنایع دستی هستیم که بیانگر تشکیل بخش اعظمی از چرخه اشتغال و اقتصاد این خطه است اما فعالان صنایع دستی هنوز نتوانسته اند از مشکلات روزهای کرونایی رهایی یابند و رکود در کنار دپوی کامل محصولات تولید شده این باور را در ذهن کارشناسان بیش از گذشته تقویت می کند که زمان پوست اندازی صنایع دستی فرا رسیده است.
یکی از فعالان بازارچه دایمی صنایع دستی از این که فعالیت اش را چند وقتی است آغاز کرده است، سخن می گوید و می افزاید: از آن جایی که صنایع دستی مانند موادغذایی نیاز روز مردم نیست، این روزها سوت و کور است و مشتری ندارد.
او از این که تولیدات شان را برای ایام نوروز آماده کرده بودند اما شیوع ویروس کرونا معادلات شان را بر هم زد و با گذشت3 ماه هنوز نتوانسته اند قد علم کنند و تولیدات شان همچنان روی دست شان باقی مانده است، ابراز نگرانی می کند و خواستار نگاه حمایتی متولیان امر به این بخش می شود.
وی اگرچه بخشش اجاره بهای اسفند و فروردین را گامی برای کمک به فعالان این عرصه می داند، اما خواستار تدوین راهکارهایی برای رونق بخشیدن به بازار صنایع دستی می شود و اضافه می کند: متولیان در سال جهش تولید باید به معنای واقعی برای تحقق این شعار به ویژه در حوزه صنایع دستی که بخش اعظم فعالان آن را بانوان تشکیل می دهند، تلاش کنند.
این صنعت گر استان با اشاره به این که شرایط پیش از کرونا هم برای فعالان این عرصه چندان مساعد نبود، ادامه می دهد: اگرچه غرفه ها مملو از تولیدات صنعت گران است اما انگار غرفهداران در لاک تنهایی خود فرو رفته اند و در واقع کرونا دردی به دردهای فعالان این عرصه اضافه کرده است.
یکی دیگر از فعالان صنایع دستی که دل پردردی از وضعیت موجود دارد، با اشاره به حجم بالای تولیدات و فعالیت صنعت گران در خراسان شمالی که سهم به سزایی در اشتغال زایی دارند و صنایع دستی به یک زمان و فصلی خاص اختصاص دارد و این فرصت از دست رفته است، ادامه می دهد: اکثر کسب و کارها بعد از تعطیلی مقطعی دوباره فروش خود را از سر گرفته اند اما متاسفانه شرایط فروش برای صنایعدستی مهیا نیست.
از نگاه این بافنده، مشارکت دستگاه های اجرایی در پیش خرید محصولات صنایع دستی فعالان و هنرمندان شناسنامه دار و از سوی دیگر برگزاری نمایشگاه های مجازی توسط سایت های توزیع و فروش صنایع دستی با حمایت دولت می تواند مرهمی بر زخم های نشسته بر پیکره این صنعت باشد.
یک کارشناس با بیان این که امروزه صنایع دستی نه تنها با رویکردهای فرهنگی بلکه با رویکردهای اقتصادی و اجتماعی مورد توجه جوامع مختلف است، می افزاید: اگرچه ایجاد اشتغال و هزینه های پایین تولید و نیاز نداشتن به زیرساخت های گسترده سبب شده است این بخش سهم عمده ای در رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای ارزی داشته باشد اما متاسفانه باید گفت آنگونه که باید و در حدی که لازم است مورد توجه قرار نگرفته و بحران کرونا سبب شده است فعالان این حوزه بیش از گذشته آسیب پذیر شوند.
«قدوسی» معتقد است: اگرچه شیوع کرونا ضربه سهمگینی را بر اقتصاد بازار صنایع دستی وارد کرده است و تهدید بزرگی برای آینده فعالان این بازار به شمار میآید اما با استفاده از این تهدید و تبدیل آن به یک فرصت میتوان با پوستاندازی و تغییر شکل ارائه محصولات و بهروز رسانی آن، به جبران خسارتهای وارد شده بهدلیل بحران کرونا پرداخت.
مسئول اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی هم ضمن انتقاد از وضعیت تولیدات صنایع دستی استان، درباره رکود صد درصدی در این زمینه سخن می گوید و از این که بسته حمایتی دولت که فروردین اعلام شد، با وجود گذشت 2 ماه هنوز در زمینه فرش و صنایع دستی محقق نشده است، گلایه می کند.
از سوی دیگر «ایزانلو» از همکاری نکردن بانک ها با تولید کنندگان صنایع دستی و فرش انتقاد و اظهارمی کند: انتظار کمک های بلاعوض را از دولت نداریم اما به نظر می رسد باید فرصت 3 ماهه بانک ها به صنعت گران به فرصتی 6 ماهه برای پرداخت اقساط و چک های برگشتی تبدیل شود.
وی بیان می کند: با این وجود دولت باید بسته های ویژه ای را در قالب وام با اقساط بلند مدت و نرخ 4 درصد در نظر بگیرد تا بخش آسیب پذیر صنایع دستی بتواند فعالیت خود را از سر بگیرد.
وی به بررسی وضعیت صنایع دستی در استان می پردازد و از این که تعطیلی نمایشگاه های سراسری و بازارچه ها در ایام نوروز و در شرایط فعلی به این وضعیت دامن زده است، سخن می گوید و می افزاید: اگر چه بنکدارها و گالری های فرش به لحاظ فیزیکی باز و فعال هستند اما هیچ گونه خرید و فروشی صورت نمی گیرد و فروش در عرصه صنایع دستی و فرش به صفر رسیده است.
وی از صنایع دستی به عنوان یکی از بخش هایی که اشتغال پایدار روستایی و حاشیه شهر را تامین می کند و با کم ترین هزینه می تواند بیشترین بهره وری و ارزآوری را داشته باشد و از بیکاری جلوگیری کند، یاد می کند و خسارت 20 میلیارد تومانی فعالان صنایع دستی استان را عاملی مهم برای رکود فعالیت ها برمی شمرد.
پیش از این «قهرمانیان» سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی به خسارت 2 میلیارد و 500 میلیون تومانی به واسطه نبود سوددهی در عرصه صنایع دستی اشاره کرده و گفته بود: قرار است تسهیلات 2 میلیون تومانی تا سقف 100 میلیون تومان بر اساس توان متقاضیان در اختیار کارگاه های خانگی قرار بگیرد.