نازلی حیدرزاده
نامش شیرین ولی خودش آن قدر تلخ است که وقتی گریبان فردی را می گیرد، آن را گرفتار و هزینه های زیادی را تحمیل می کند؛ بیماری که نام «مرض قند» به او داده اند و به دیابت موسوم است پاورچین پاورچین و بی سر و صدا وارد زندگی شخص می شود و از آن جایی که مبتلایان نه درد دارند و نه تب، بعد از مدت زیادی متوجه حضور این مهمان ناخوانده می شوند، به همین دلیل به آن بیماری خاموش می گویند. این بیماری که در سال های اخیر افزایش یافته است، پنجمین علت مرگ و میر در کشور محسوب می شود و این بیماران در استان برای هزینه های درمان در مضیقه هستند ضمن این که انجمن بیماران دیابتی در استان هنوز شکل نگرفته است.
ناله از درد و هزینه
تعدادی از آن ها را در بیمارستان امام رضا(ع) بجنورد ملاقات می کنم که در انتظار پزشک نشسته اند، یکی از آشخانه آمده، آن یکی راه طولانی و پرپیچ و خم راز و جرگلان را پشت سر گذاشته است و بیماری دیگر در مرکز استان زندگی می کند؛ بیمارانی که سال های زیادی است با دیابت دست و پنجه نرم کرده اند و مدام در حال آزمایش دادن و چک کردن قند خون خود هستند و علاوه بر دردهای بیماری شان از هزینه های بالای درمان می نالند.
یکی از آن ها که حدود 60 سال دارد و 3 سال قبل به بیماری خود پی برده است، با اشاره به بیماری خود می گوید: روز به روز لاغرتر می شدم و احساس می کردم چیزی مانند کرم دارد بدنم را می خورد و به هیچ وجه فکر نمی کردم مرض قند گرفته ام اما وقتی به طور اتفاقی به پزشک مراجعه کردم متوجه شدم به این بیماری مبتلا شده ام.
او که به علت زخم دهانش به سختی صحبت می کند و به همین دلیل به بیمارستان مراجعه کرده است، می افزاید: با وجود این که بیمه هستم اما داروهایم را آزاد می خرم زیرا هر بار که به داروخانه مراجعه می کنم، می گویند داروی مشابه داریم.
او در عین حال به نبود انجمن بیماران دیابتی اشاره می کند؛ انجمنی که به گفته او می تواند از مشکلات بیماران دیابتی کمی بکاهد.
بیماری دیگر که بیش از 10 سال به دیابت مبتلا و هزینه های زیادی را صرف آن کرده، از راز و جرگلان آمده است. او اظهارمی کند: قند خونم بسیار بالا رفته است و با توجه به این که هفته ای یک بار پزشک متخصص به این شهرستان می آید ناچار شدم به پزشک عمومی مراجعه کنم و در نهایت به بجنورد آمدم تا بتوانم در بیمارستان امام رضا(ع) ویزیت شوم و داروهایم را از این شهر تهیه کنم.
او ادامه می دهد: گاهی اوقات داروهایم در راز پیدا نمی شود و از آشنایانم در بجنورد تقاضا می کنم آن ها را برایم بخرند و بفرستند.
در لابه لای بیمارانی که روی نیمکت های سالن انتظار بیمارستان امام رضا(ع) نشسته اند می توان بیماران دیابتی را یافت؛ بیمارانی که باید برای تنظیم قندخون شان به دارو متوسل شوند و گاهی تهیه دارو برای آن ها مشکل ساز می شود.یکی از بیماران که از آشخانه مراجعه کرده و تحت پوشش بیمه سلامت است، می گوید: برای انجام یکی از آزمایش هایم باید همیشه به بجنورد مراجعه کنم زیرا این آزمایش در آشخانه انجام نمی شود و با وجود بی حالی و دردی که دارم باید راه سفر را در پیش بگیرم.
عوامل ابتلا به دیابت
در همین خصوص، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، عوامل خطرساز ابتلا به دیابت را اضافه وزن و چاقی، فعالیت بدنی کم، رژیم غذایی پرکربوهیدرات، پرچرب، کم فیبر، وراثت، سابقه خانوادگی و افزایش سن برمی شمرد و به علایم این بیماری یعنی پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن، افزایش قندخون و عفونت های مقاوم مانند پوستی اشاره می کند.
دکتر «امید توپچیان»، در توضیح این بیماری می گوید: در بیماری دیابت، تولید انسولین به وسیله غده پانکراس کافی نیست یا بدن نمی تواند انسولین تولید شده را به خوبی استفاده کند چون انسولین برای ورود گلوکز (قند) به داخل سلول ها و تولید انرژی مورد نیاز است و در بیماری دیابت مقدار قندخون افزایش می یابد.
به گفته او، این بیماری از طریق ایجاد تغییـر در شـیوه زنـدگی (رژیم غذایی صحیح و ورزش)، آموزش تغـذیه در خصوص نحوه کنترل مصرف کربوهیدرات ها، کاهش وزن و کنترل مرتب قنـد خون، هموگلوبین گلیکوزیله و چربی های خون تا حد بسیار زیادی قابل کنترل است.
او می گوید: کنترل نکردن دیابت باعـث پیشـرفت عـوارض ناشـی از آن مانند بیماری های قلبی، کلیـوی، چشـمی، پوستی و عصبی می شود.
شناسایی 14 هزار و 545 مبتلا به دیابت
در عین حال، رئیس گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با اشاره به این که 7 درصد افراد بالای 30 سال در استان به بیماری دیابت مبتلا هستند، این میزان را در کشور 10 تا 11درصد ذکر می کند و با تاکید بر این که ابتلا به دیابت در حال افزایش است، می گوید: 14هزار و 545 بیمار دیابتی در استان شناسایی شده و تحت پوشش قرار گرفته اند اما پیش بینی می شود 25 هزار نفر در استان به دیابت مبتلا و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند زیرا این بیماری علامت خاصی ندارد و جزو بیماری های خاموش محسوب می شود.
«فرزانه اکبریانی» با بیان این که ابتلا به بیماری دیابت با انجام آزمایش قندخون به شکل ناشتا تشخیص داده می شود، می افزاید: دیابت سه نوع است که تیپ 2 این بیماری شیوع بیشتری دارد و در بزرگ سالان دیده می شود و اصلاح شیوه زندگی، تغذیه سالم و تحرک کافی می تواند به کاهش ابتلا به این بیماری کمک کند.
به گفته او، اکثر مبتلایان به دیابت تیپ یک را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند که علت دقیق آن هنوز مشخص نشده است ضمن این که تیپ 2 این بیماری به دیابت بارداری موسوم است که معمولاً با اختتام بارداری، بیماری به پایان می رسد اما فرد در آینده در معرض ابتلا به دیابت تیپ 2 قرار دارد و باید راهکارهای پیشگیری از این بیماری را مدنظر داشت.
وی با بیان این که در بیماری دیابت، خود مراقبتی بسیار اهمیت دارد و خود بیمار نقش مهمی را ایفا می کند، درباره نبود انجمن بیماران دیابتی در استان خاطرنشان می کند: هنوز کسی در استان برای ایجاد این انجمن داوطلب نشده است و بیمارانی را که تمایل دارند به مشهد معرفی می کنیم تا تحت پوشش انجمن بیماران دیابتی این شهر قرار بگیرند و از خدمات این انجمن که شامل کمک های مالی و همچنین حمایتی از نظر آموزشی است، بهره مند شوند.
بیماری دیابت را که بسیار زیرپوستی و با چراغ خاموش، به مهمانی برخی افراد می رود باید جدی گرفت زیرا وقتی چراغ این بیماری در بدنی روشن می شود کنترلش دشوار و هزینه بر است. به گفته کارشناسان بهداشتی، بالا رفتن تعداد بیماران دیابتی یکی از سوغاتی های افزایش شهرنشینی است؛ موضوعی که باید بیش از پیش به آن توجه کرد.