حلقه گم شده بین صنایع کوچک و بزرگ
شیری
اگر به تعداد بنگاه های صنعتی موجود به تفکیک اندازه های شان نگاه کنیم متوجه می شویم بخش اعظم آن ها را بنگاه های کوچک و متوسطی تشکیل می دهند که نقش پررنگی در توسعه صنایع بزرگ دارند و با این وجود این ظرفیت بزرگ به فراموشی سپرده شده است.
خراسان شمالی با بیش از 340 واحد تولیدی کوچک و متوسط در برابر 5 تا 6 واحد صنعتی بزرگ باید بیشترین میزان اشتغال زایی و تولید را داشته باشد اما نبود ارتباط بین صنایع کوچک و بزرگ باعث شده هر کدام از آن ها به شکل جزیره ای عمل کنند و واحدهای کوچک نگران فروش محصولات شان و واحدهای بزرگ هم به دلیل تحریم ها و مشکلات ارزی نگران واردات مواد اولیه باشند.
گلایه از واحدهای صنعتی بالادستی
ما چیزی جز حمایت از تولید نمی خواهیم، وقتی صنعت می تواند چرخ کشور را بچرخاند و عمده مشکلات را برطرف کند، دیگر چرا باید نگران تحریم ها و اشتغال زایی باشیم؟
این ها بخشی از صحبت های «شاهدی» یکی از صنعتگران جوان در یکی از شهرک های صنعتی استان در حوزه تولید مصنوعات فلزی است که به گفته خودش به تنهایی می تواند بخش زیادی از قطعات مورد نیاز را تولید کند اما گلایه او از واحدهای صنعتی بالادستی است که قطعات خارجی را به ایرانی ترجیح می دهند و حاضرند سختی انتقال ارز و ثبت و سفارش را به جان بخرند اما سراغ قطعات ایرانی نروند.
سخنان این فعال صنعتی آن جا خواندنی تر می شود که تولید محصول تحت لیسانس را به دیگر تولیدکنندگان نیز توصیه می کند تا از این طریق سفارش گیری و فروش محصول روند بهتری داشته باشد چون تنها تولید به امید فروش به کارخانه ها در شرایط اقتصادی فعلی دردی را دوا نمی کند.
او که تحصیلات عالیه در رشته مدیریت صنعتی دارد، می گوید: سال های زیادی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت می خواهد صنایع کوچک را به صنایع بزرگ پیوند دهد اما تاکنون موفق نبوده و هنوز هم نابه سامانی در این بخش وجود دارد.
دیدگاه متفاوت
یک جوان متخصص در زمینه ریخته گری و تراشکاری هم که با توجه به علم روز در یکی از واحدهای صنعتی مشغول به کار است، نبود هماهنگی و ارتباط بین واحدهای صنعتی کوچک و بالادستی را عاملی برای جزیره ای عمل کردن صنایع می داند که همین مسئله مانعی برای ایجاد بازار فروش شده است.
او حتی به این موضوع نیز اشاره می کند که دیدگاه سازمان های مختلف درباره مشخصات بنگاه های کوچک و متوسط متفاوت است و برخی از آن ها بنگاه های کمتر از 50 نفر، برخی کمتر از 100 نفر و برخی بین 5 تا 50 نفر را کوچک و متوسط معرفی می کنند و این ناهماهنگی مانع برنامه ریزی های مناسب و درخور صنایع بزرگ می شود.
از این رو با توجه به کمبود سرمایه و رشد منفی سرمایه گذاری واحدهای صنعتی در چند سال اخیر، باید به سرمایه گذاری در صنایع کوچک و متوسط توجه ویژه ای شود تا این صنایع حداکثر توان خود را در راستای تولید قطعات مورد نیاز صنایع بزرگ به کار گیرند و با ایجاد اطمینان در این زمینه حرکت کنند.
زنجیره ناقص
در این میان رئیس خانه صنعت و معدن استان که نظرش بر این است، زنجیره تولید بین صنایع کوچک و متوسط با بزرگ تکمیل نیست معتقد است: صنایع کوچک و متوسط با 24 درصد سرمایه، 41 درصد اشتغال ایجاد می کنند و صنایع بزرگ بیشتر سرمایه بر هستند بنابراین در شرایطی که کمبود منابع و سرمایه در تمام بخش ها مشهود است، باید به سرمایه گذاری در صنایع کوچک و متوسط بیشتر توجه شود.
«حیدریان» همچنین با اشاره به قرار گرفتن تعداد زیادی از واحدهای تولیدی در آستانه تعطیلی، وضعیت صنایع را هر سال بدتر از سال قبل می داند زیرا به گفته وی، در شرایط فعلی تولید از بین رفته و با این که واحدهای کوچک و متوسط در ارتباط با صنایع بزرگ می توانند عمده مواد اولیه کارخانه های بزرگ را تولید کنند اما واحدهای کوچک و حتی گاهی صنایع بزرگ سردرگم هستند و تکلیف خودشان را نمی دانند.
به نظر او در شرایط تحریم که هر روز بیشتر می شود دولت باید از ظرفیت واحدهای تولیدی استفاده کند چون با شرایط موجود اگر چاره اساسی اندیشیده نشود، واحدهای تولیدی روز به روز تحلیل می روند و تولید به همراه رونق را از دست خواهیم داد.