علوی
بررسیها نشان میدهد: جمعیت جهان رو به سالمندی میرود و این روند در آینده سریعتر خواهد شد. جمعیت ایران نیز همگام با جمعیت جهان رو به سالمندی میرود. برخی جمعیتشناسان اعتقاد دارند که باید برای جلوگیری از وقوع پدیده سالمندی، سیاستهای افزایش جمعیت در کشور ترویج شود ولی برخی دیگر چنین عقیدهای ندارند و میگویند: «افزایش کیفیت زندگی» از «افزایش کمیت جمعیت» مهمتر است. اما عده زیادی از مردم به دلایل مختلف از جمله مشکلات اقتصادی به تک فرزندی اکتفا کرده اند.
بنا به گفته مسئولان وضعیت استان ما بهتر و در حالی که میزان سالمندان در کشور 6.1 درصد جمعیت است این رقم در خراسان شمالی 5.5 درصد است. با این حال از سوی کارشناسان امر مدام به فرزندآوری و اجتناب از تک فرزندی توصیه می شود. به گفته دکتر«هاشمی» معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان 20.2 درصد جمعیت استان دچار نازایی هستند که این روند نیز بر پیر شدن جمعیت تاثیر می گذارد.
مشکلات دامن گیر
یکی از شهروندانی که یک فرزند دارد، بیان می کند: در گذشته علاقه بسیار زیادی به داشتن چند بچه داشتم ولی در برهه ای از زمان به دلیل مشکلات کاری و سخت گیری های بیش از حد مدیرم، از این کار خودداری کردم و اکنون به دلیل مشکلات اقتصادی و وضعیت معیشتی که گریبان گیر مردم شده است تمایلی به این کار ندارم.
شهروندی دیگر هم بزرگ ترین مشکلات را نداشتن رفاه اجتماعی و مشکلات اقتصادی کنونی ذکر می کند و می گوید: در شرایطی که مایحتاج اولیه یک نوزاد هزینه زیادی را به خانواده ها تحمیل می کند، بسیاری از آن ها در عین این که به فرزندآوری تمایل دارند، از این کار امتناع می کنند و از سوی دیگر با برخی آینده نگری ها درباره نداشتن وقت کافی برای تربیت، نگهداری از کودک، مخارج سنگین تحصیل، اشتغال و ازدواج از فرزندآوری منصرف می شوند.
شهروندی دیگر که یک فرزند دارد، اظهارمی کند: برخی از مردم عقیده دارند تک فرزندها خوب تربیت نمیشوند و از آن جایی که همیشه سعی شده است خواسته های آن ها برآورده شود، کودکانی لوس خواهند بود در صورتی که چنین نیست و تربیت هر فرد به طرز تفکر خانواده او باز می گردد.
وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، ادامه می دهد: شرایط کنونی من و همسرم ایجاب می کند یک فرزند داشته باشیم و با این که مشکل جدی برای تعدد فرزندان نداریم اما ترجیح می دهیم همه وقت و سرمایه مان را برای بزرگ کردن او بگذاریم.
وی ادامه می دهد: آن قدر به فرزندان مان علاقه داریم که تصور می کنیم اگر فرزند دیگری بیاوریم شاید نتوانیم او را مانند این دوست داشته باشیم. یکی دیگر از والدین که تک فرزند دارد، اذعان می کند: با آوردن فرزند دیگری موقعیت فرزند کنونی مان متزلزل می شود و از آن جایی که امسال می خواهد به مدرسه برود ممکن است با حضور یک کودک تازه وارد به او صدمه روحی وارد شود.
معایب تک فرزندی
دکتر«مریم پورآدینه» مدیر گروه جمعیت و سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با بیان این که طبق تحقیقات مشخص شده است زوجین ایرانی تمایل به داشتن بیش از 2 فرزند دارند، اظهارمی کند: نتیجه نظرسنجی از زوجینی که 5 تا 6 سال از ازدواج آن ها گذشته است، نشان می دهد تمایل به داشتن 2.8 فرزند دارند. به گفته وی، اکنون 19 درصد خانواده های کشور تک فرزند هستند.
وی با بیان این که افزایش سن خانم ها باعث ناباروری می شود، می افزاید: به تاخیر انداختن بارداری، احتمال ناباروری، عوارض حاملگی، جنین و مشکلات هنگام زایمان را افزایش میدهد. وی بیان می کند: نداشتن آگاهی از پیامدهای تک فرزندی نقش مهمی در رواج این پدیده دارد و احتمال تک فرزندی با تحصیلات و اشتغال زنان افزایش می یابد.
وی با اشاره به برخی تصورات درباره تک فرزندی اظهارمی کند: برخی فکر میکنند با داشتن تک فرزند، ارتباط بهتری با والدین برقرار می شود، اعتماد به نفس کودک بالاتر می رود، او از توجه کامل خانواده بهره مند می شود، به رقابت با خواهر و برادر نیاز ندارد و مقایسه نمی شود و امکانات رفاهی بیشتری دریافت می کند.
وی ادامه می دهد: برخی از این موارد اگرچه به ظاهر می توانند به عنوان محاسن تک فرزندی تصور شوند اما در حقیقت جزو معایب آن هستند زیرا معمولاً این کودکان بدون رقابت با خواهر و برادر و بدون زحمت زیاد به خواسته های شان می رسند و زمانی که در کشاکش زندگی با ناکامی رو به رو می شوند، آسیب بیشتری خواهند دید.
وی با ذکر معایب تک فرزندی از دید خانواده و جامعه اظهارمی کند: کودک احساس تنهایی و در خانه ای زندگی می کند که فضای کودکی وجود ندارد، برای بهتر بودن در درس و فعالیت های دیگر همیشه از سوی خانواده تحت فشار است و به دلیل نگرانی خانواده از آزادی های مناسب با سن خود برخوردار نیست.
دکتر «پورآدینه» یادآور می شود: مهد کودک می تواند محیط مناسبی برای کودک باشد اما به هیچ عنوان نمی تواند جای خواهر و برادر را پر کند.
والدین تک فرزند، فرزندان خود را از داشتن خواهر یا برادر محروم می کنند و از سوی دیگر فرزندان پدر و مادری که تک فرزند هستند وابستگانی مانند خاله، عمو، عمه و دایی نخواهند داشت.
وی بیان می کند: رواج تک فرزندی باعث می شود جمعیت کشور رو به پیری برود و فضای جوانی و شادابی کمتر شود که این امر می تواند به چرخه اقتصادی لطمه وارد کند.
وی می افزاید: با توجه به افزایش امید به زندگی، تک فرزندان نمی توانند به راحتی همه مسئولیت های نگهداری از پدر و مادر مسن خود را تقبل کنند بنابراین نیاز به خانه ها و محل های نگهداری از سالمندان افزایش می یابد.
روند پیری در استان
مدیر کل ثبت احوال خراسان شمالی روند پیری استان را بهتر از وضعیت کشوری می داند و می گوید: میزان سالمندی در کشور 6.1 درصد جمعیت و در استان ما 5.5 درصد معادل 53 هزار و 3 نفر است. «زاهدی نیا» می افزاید: همچنین تعداد جوانان ما 253 هزار و 477 نفر معادل 26.2 درصد است در حالی که میزان جوانان کشور 25.01 درصد است.