سرمشقی برای حل مشکل اضطراب امتحان
علوی
این روزها بیشتر دانش آموزان در تب و تاب درس خواندن و آماده کردن خود برای امتحان هستند. بسیاری از آن ها دغدغه کسب نمرات بالاتر را دارند و به شدت سرگرم درس خواندن هستند و البته اضطراب امتحان دارند. در کنار دانش آموزان، خانواده آن ها هم دغدغه امتحانات فرزندان شان را دارند. برخی در این میان سعی می کنند محیط خانه را آرام کنند تا فرزندان شان بتوانند خوب درس بخوانند، برخی دیگر هم استرس دارند و اضطراب شان را به فرزندان شان منتقل می کنند و مانع خوب درس خواندن آن ها می شوند.
کارشناسان می گویند: داشتن کمی اضطراب در روزهای امتحان لازم و طبیعی است زیرا موجب حرکت، نشاط، پویایی و انگیزه برای یادگیری و درس خواندن می شود اما اضطراب بیش از حد تاثیر منفی بر درس خواندن و تمرکز در جلسه امتحان می گذارد. اطرافیان به خصوص خانواده تاثیر مهمی بر کاهش اضطراب دانش آموزان دارند و باید محیطی امن را در زمان امتحانات برای شان فراهم کنند.
مادر «مارال» 14 ساله که چند روز دیگر امتحانات دخترش شروع می شود، از اضطراب زیادی رنج می برد و می گوید: من هنگام امتحانات دخترم بسیار مضطرب هستم و متاسفانه این اضطراب را به او نیز منتقل می کنم.
وی ادامه می دهد: دخترم همیشه درس هایش را خوب می خواند اما وقتی می بینم به استراحت کردن یا انجام امور متفرقه می پردازد، مدام به او گوشزد می کنم باید درس بخواند و حاضر نیستم زمانی را برای استراحتش در نظر بگیرد. وی می افزاید: با این که می دانم این شیوه اشتباه است اما باز هم استرس دارم که مبادا نتواند نمره خوبی را کسب کند و اگر درسی را خوب بلد باشد دوباره به او می گویم از اوقات فراغتش استفاده کند و مشغول خواندن درس امتحان بعدی شود.
وی بیان می کند: متأسفانه به دلیل اضطراب زیاد من، دخترم نیز در زمان امتحانات دچار استرس شدید می شود، مدام ناخن هایش را می جود و کم غذا می خورد و در جلسه امتحان نیز به دلیل همین استرس زیاد، بیشتر اوقات اشتباه های ریز و کوچکی دارد. وی خاطرنشان می کند: بارها اطرافیانم گوشزد می کنند به مشاور مراجعه و استرس زیادم را کنترل کنم اما هنوز هم مسیر اشتباه را طی می کنم.
یکی از دانش آموزان هم با بیان این که همیشه استرس زیادی را در هنگام امتحان به خصوص جلسه امتحان تجربه می کند، می افزاید: پدر و مادرم تاکید زیادی برای کسب نمرات بالا دارند و با این که همیشه سر کلاس به درس خوب گوش می کنم و بلد هستم اما به دلیل این که مدام مادر و پدرم گوشزد می کنند باید درس هایت را خوب بلد باشی در جلسه امتحان هول می شوم و به برخی سوال ها که جواب شان را بلدم نمی توانم، پاسخ بدهم.
مادر دانش آموزی دیگر هم از اضطراب بیش از حد خود می گوید و می افزاید: خودم بیشتر از دخترم استرس دارم زیرا در سال آخر دبیرستان تحصیل می کند و از سوی دیگر با حجم زیادی از مطالب کتاب های مختلف و آماده سازی خود برای کنکور مواجه است و هراس دارم نتواند معدل خوبی را کسب کند چون در کنکور لحاظ می شود.
وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، ادامه می دهد: البته در خانه تلاش می کنم محیط آرامی را فراهم کنم تا دخترم بتواند درس هایش را خوب بخواند و در حضور او استرسم را بروز نمی دهم اما احساس می کنم خودش فشار روانی زیادی را تحمل می کند.
معلم یکی از پایه های مقطع متوسطه، کنترل اضطراب توسط والدین را یکی از ارکان مهم در حفظ آرامش دانش آموزان می داند و می گوید: مهم ترین کمکی که پدر و مادر در ایام امتحانات می توانند بکنند این است که توقع های شان را پایین بیاورند، فرزندان شان را با دیگران مقایسه و فشار زیادی را برای درس خواندن وارد نکنند تا آن ها بتوانند با فراغ خاطر درس های شان را مرور کنند.
«وحدانی» ادامه می دهد: باید به فرزندان گوشزد کنیم سر جلسه امتحان بر استرس شان غلبه کنند و تا سوال ها را دیدند هول نشوند و تصور نکنند چیزی بلد نیستند بلکه با آرامش و دقت سوال ها را بخوانند و هر چه به ذهن شان در مورد پاسخ آن ها رسید، یادداشت کنند.
وی خاطرنشان می کند: برای پرسش های چندگزینه ای همه موارد را با دقت بخوانند و مناسب ترین گزینه را علامت بزنند. سعی نکنند مدام از یک سؤال به سؤال دیگر بروند، بعد از این که به یک سوال پاسخ کامل دادند به سراغ سوال بعدی بروند تا زمان کم نیاورند و بتوانند به همه آن ها پاسخ دهند.
یک کارشناس ارشد روان شناسی هم با بیان این که دانش آموزان در کنار درس خواندن باید از تکنیک های صحیح مطالعه بهره مند شوند، اظهارمی کند: برخی از دانش آموزان همچنان با روش قدیمی و سنتی حفظ کردن به مطالعه می پردازند و به جای آن که درس ها را مفهومی یاد بگیرند، آن ها را حفظ می کنند، این گونه در مدت کوتاهی از خاطرشان می رود.
«اکبری» ادامه می دهد: علاوه بر این، زمان امتحانات باید خانه محلی آرام برای درس خواندن باشد و والدین برای کسب نمره خوب به فرزندان شان فشار بیش از حد وارد نکنند.
وی اظهارمی کند: بهتر است والدین، فرزندان را در انتخاب اهداف شان آزاد بگذارند و درس خواندن یکی از اهداف مورد علاقه شان باشد تا برای آن تلاش جدی کنند.
به گفته وی، داشتن هدف موجب انگیزه، حرکت و پویایی دانش آموزان برای دستیابی به موفقیت می شود.
وی بیان می کند: برای بالا بردن اعتماد به نفس، انگیزه و غلبه بر استرس، دانش آموزان می توانند جملات مثبتی را بنویسند و آن ها را جلوی چشم شان بگذارند تا هر روز با مرور آن ها به این باور برسند که می توانند از عهده هر امتحانی به خوبی برآیند.