علوی
انقلاب کبیر اسلامی ایران چهلمین سالگرد پیروزی خود را پشت سر گذاشت و قدم به دهه پنجم حیاتش نهاد و اگرچه دشمنان مستکبرش گمانهای باطلی در سر داشتند اما دوستانش در سراسر جهان، امیدوارانه آن را در گذر از چالشها و به دست آوردن پیشرفتهای خیرهکننده، همواره سربلند دیدهاند.در چنین اوقات با شکوهی، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور بیانیه «گام دوم انقلاب» و برای ادامه این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف چهار دهه گذشته پرداختند و توصیههای اساسی را بهمنظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرمودند.«گام دوم انقلاب» بیانیه و نقشه راهی جدید برای ملت ایران بهویژه جوانان است و بهمثابه منشوری برای «دومین مرحله خودسازی، جامعهپردازی و تمدنسازی» خواهد بود و «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد.در یکی از بندهای این بیانیه، رهبر انقلاب به موضوع سبک زندگی اشاره کردند و فرمودند: «سخن لازم در این باره بسیار است. آن را به فرصتی دیگر وا می گذارم و به همین جمله اکتفا می کنم که تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان های بیجبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همهجانبه و هوشمندانه را می طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان هاست.»
مقام معظم رهبری سال 91 در سفر تاریخی شان به خراسان شمالی و دیدار پرشور هزاران نفر از جوانان به موضوع سبک زندگی اشاره کرده بودند که در صفحه اجتماعی روزنامه خراسان شمالی سلسله گزارش هایی در این باره منتشر شد، اکنون نیز با توجه به تاکیدات دوباره ایشان به موضوع های مختلف سبک زندگی در گزارش هایی پرداخته خواهد شد.یکی از سوال های اساسی رهبر انقلاب در تبیین سبک زندگی این است که چرا مصرف گرایی برای برخی افتخار شده است؟
برای این سوال شهروندان پاسخ های مختلفی را ارائه کردند. برخی از آن ها مهم ترین دلیل مصرف گرایی را چشم و هم چشمی و بعضی دیگر نوعی وسواس و اختلال فکری دانستند.
یکی از شهروندان اظهار می کند: به عقیده من افرادی که در زندگی خود کمبودهای مختلفی را احساس می کنند سعی دارند با خرید کردن های مداوم و مصرف گرایی زخم های درونی شان را التیام بخشند. وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، ادامه می دهد: در برخی موارد دیده می شود افراد همه ساله لوازم لوکس و گران قیمت زندگی شان را عوض می کنند و هنوز چندی از زمان خرید آن ها نگذشته است دوباره به خرید مدل های جدید رو می آورند.
شهروندی دیگر هم چشم و هم چشمی و معاشرت های کنونی را در رواج مصرف گرایی بسیار موثر می داند و می افزاید: برخی افراد با این که تمکن مالی ندارند اما برای آن که به اصطلاح از دیگران «کم نیاورند» به تجملات و مصرف گرایی رو می آورند تا این گونه به زعم خودشان حرفی برای گفتن داشته باشند.
یک دانشجوی دکترای جامعه شناسی فرهنگی در تشریح عوامل موثر بر مصرف گرایی اظهارمی کند: تولید انبوه کالاهای متنوع از طریق تکنولوژی و فناوری های مدرن، تبلیغات بسیار زیاد از طریق رسانههای مختلف شنیداری، دیداری، مکتوب، داخلی و خارجی، وسایل و امکانات پیشرفته حمل و نقل و ترابری انتقال کالاها از داخل و خارج، رشد شهرنشینی با فرهنگ خاص خود و ارتباط با خارج از کشور برخی عوامل مصرف گرایی هستند.
«علی عاقل» ادامه می دهد: همچنین ارتباط گسترده فرهنگی مردم با هم، گسترش و نفوذ شرکت های مختلف با تنوع نمایندگی های فروش، واردات بیرویه کالا، تسهیلات بانکی و فروش اقساطی و چشم و هم چشمی و رقابت ناسالم بر مصرف بیشتر کالاها دامن زده است. وی آثار و پیامدهای مصرف گرایی را تبیین می کند و توضیح می دهد: تشدید حرص سیری ناپذیری مردم برای خرید و مصرف استهلاک، زیر سوال رفتن ارزش هایی مثل قناعت، اعتدال، سادگی و بسیاری از موارد دیگر را می توان نام برد که باعث مخدوش شدن مرز میان نیازهای واقعی و کاذب می شود.
وی خاطرنشان می کند: همچنین تضعیف تولیدات داخلی، تشدید وابستگی و صرف سرمایههای جامعه برای کالاهای کاذب از دیگر آثار و پیامدهای مصرف گرایی است که در برخی موارد برای پاسخ دادن به این نیاز، افراد به سمت شغل دوم می روند و برای یافتن آن دست و پا می زنند، علاوه بر آن بقیه اعضای خانواده به کار، گرفتن وام و قرض ناچار می شوند. به گفته وی در مواردی به ویژه افراد دارای سرمایه فرهنگی ضعیف را به کسب درآمد از مجاری نامشروع همچون رشوه، اختلاس، قاچاق، سرقت، تقلب و گران فروشی می کشاند.
وی خاطرنشان می کند: موارد یاد شده حاکی از آن است که سبک زندگی نامناسب باعث مصرف گرایی درخانواده ها و جامعه خواهد شد که برای برون رفت از این بحران باید سطح فرهنگ عمومی جامعه افزایش پیدا کند. همچنین توسط همه دستگاه ها و نظام های آموزشی ارزش های ساده زیستی، قناعت و مصرف بهینه و... برای عموم مردم تشریح شود تا کمتر به سمت مصرف گرایی سوق پیدا کنند.
«مطرانلویی» معاون امور اداری و تدارکات اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی بیان می کند: تجمل گرایی بیشتر در افرادی دیده می شود که دارای درآمد بالایی هستند و اقشاری که درآمد پایینی دارند به این سمت و سو نمی روند و فقط کالاهای ضروری شان را تهیه می کنند.