مرتضوی
جدا از مسائلی که این روزها دامن گیر ادبیات شده است، این بار ویروسی به جان صنعت نشر افتاده که به شکلی عجیب دارد تن نحیف آن را از بین می برد؛ ویروسی از جنس نویسندگی بدون نوشتن و با پرداخت پول! این ویروس این گونه است که شما می توانید در ازای پرداخت مبلغی نویسنده شوید، بدون آن که دست به قلم ببرید و وقت برای آن بگذارید، شخصی اثری را به اسم شما می نویسد و چاپ می کند؛ به همین راحتی، نه دغدغه ای و نه حتی فکر کردن و تایپ یک خط مطلب. این موضوع موجب معرفی نویسندگان قلابی می شود که سررشته ای از نویسندگی ندارند و لباسی را بر تن می کنند که در قد و قامت آن ها نیست. باید گفت این حرکت مدتی است در پایتخت شروع شده و در خراسان شمالی هم متقاضی دارد. با این سبک، کم کم افرادی در عرصه نویسندگی قد علم می کنند که با دنیای آن بیگانه اند.
هر چند این حرکت طی سال های گذشته با پایان نامه نویسی شروع شده، اما به نظر می رسد به واسطه نظارت کم رنگ وجه دیگری به خود گرفته و در قامتی بزرگ تر رشد کرده است به گونه ای که امروز عده ای این جسارت را پیدا کرده اند تا به خیال خود یک شبه ره صد ساله را طی کنند. یکی از شهروندان بجنوردی می گوید: چندی پیش در تلگرام پیامی خواندم، در آن فهرستی اعلام شده بود و با پرداخت مبالغ مختلف می توانستیم بدون این که خودمان مطلبی بنویسیم نویسنده شویم و کتابی به نام ما چاپ شود. وی اضافه می کند: البته انتشار کتاب توسط برخی افراد در تهران انجام می شود. وی اضافه می کند: یکی از آشنایانم از همین طریق سفارش چاپ دو کتاب را با پرداخت کمتر از یک میلیون تومان داده البته شمارگان آن ها بسیار اندک است.
«اباصلت رضوانی» که سال هاست دستی در شعر و ادبیات دارد با توجه به باب شدن پایان نامه نویسی برای دانشجویان از سال های گذشته این حرکت را چندان دور از انتظار نمی داند و می گوید: با توجه به این که پروسه چاپ کتاب در برخی دستگاه ها و دانشگاه ها نوعی امتیاز برای مولف محسوب می شود، بنابراین این اتفاق در حوزه کتاب دور از ذهن نیست.
او البته به آسیب های این حرکت ضد فرهنگی هم اشاره می کند و آسیب دیدن اخلاق فرهنگی را از تبعات آن بیان می کند و ادامه می دهد: متاسفانه عده ای اخلاق را زیرپا می گذارند و بدون آن که نویسنده و مولف باشند در سایه چنین ترفندی صاحب اثر می شوند و این امر به هیچ وجه خوشایند نیست.
وی با تاکید بر غیر اخلاقی بودن این حرکت که اثرات آن در وهله نخست دامن اخلاق عمومی و فرهنگی جامعه را می گیرد و بدان آسیب می زند، اظهار می کند: این عمل علاوه بر این که زمینه ساز سلب اعتماد افراد از جامعه ادبی می شود، در نهایت چاپ کتاب و نویسندگی را به عملی بی ارزش تبدیل می کند.
وی به جبران ناپذیر بودن اثرات این حرکت غیر فرهنگی می پردازد و از این که این امر دامن گیر حوزه فرهنگ شده اظهار تاسف و تقویت ممیزی ها در قالب بررسی کارنامه فعالیت افراد و تبیین جایگاه علمی و فرهنگی را از راه های برون رفت از این معضل ذکر می کند.
«تیمور غلامی» از نویسندگان نام آشنای استان ضمن اظهار تاسف از این که مدتی است عده ای به شکل رسمی برای چاپ کتاب در ازای پرداخت هزینه اقدام می کنند، این حرکت را ناشی از نداشتن اعتماد به نفس و اعتماد به نفس کاذب در جامعه می داند که باعث می شود افرادی که می خواهند فرد دیگری باشند، دست به چنین حرکت ناشایستی بزنند.
وی اثرات مخرب این حرکت را بسیار گسترده و فراملی می داند که علاوه بر کاهش اعتماد و پایین آمدن شأن و جایگاه نویسندگی در کشور، موجب خدشه دار شدن چهره فرهنگی و ادبی ایران در میان سایر ملل می شود.
وی با بیان این که این اقدام در وهله نخست هویت انسانی افراد را زیر سوال می برد، ادامه می دهد: حتی افرادی که در حوزه نویسندگی مشهور نیستند در تیررس این حرکت غیر اخلاقی قرار می گیرند.
وی بهترین راهکار را فرهنگ و آگاه سازی افراد می داند و به نقش رسانه ها در این عرصه می پردازد و می گوید: بهره گیری از ظرفیت اندیشمندان، نویسندگان و روان شناسان می تواند در این راستا راهگشا باشد. نویسنده مجموعه «پرستو به روایت بی سیم» ورود دادگستری به این مقوله و تلقی کردن این حرکت به عنوان یک جرم عمومی را از دیگر اقدامات اساسی برای برون رفت از این معضل فرهنگی می داند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی با بیان این که نظارت بر عملکرد مولفان و ناشران از طریق ساختارهای نظارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دستور کار قرار دارد و اغلب فعالیت ها رصد می شود، اظهار می کند: در کمیته خرید کتاب هر کتابی که توسط ناشران منتشر شده باشد برای حمایت مورد بررسی قرار می گیرد و هر کتابی که چاپ شده باشد برای اعلام وصول به وزارتخانه ارسال می شود و به نوعی بر عملکرد همه ناشران و کتاب های چاپ شده نظارت می شود.«رضا رضایی» اضافه می کند: در این کمیته کارشناسان حوزه کتاب تک تک کتاب ها را مورد بررسی قرار می دهند.
وی خاطرنشان می کند: تاکنون گزارشی مبنی بر سفارشی بودن کتاب ها و یک شبه مولف شدن افراد نرسیده است اما با توجه به شرایط کمبود کاغذ کاهش تیراژ کتاب ها را شاهد بودیم.
وی به ارسال کتاب هایی با 500 جلد تیراژ به کمیته کتاب اشاره و تاکید می کند: این کتاب ها از کانال های مختلف به لحاظ فنی و صحت و سقم اطلاعات و محتوا مورد بررسی قرار می گیرد.
وی خاطرنشان می کند: درخصوص کتاب های سطحی با ناشران صحبت می شود اما می توان گفت آن ها به ندرت سراغ کتاب هایی می روند که بُرد ندارد و کتابی را چاپ می کنند که در سبد کالای مردم جا بگیرد و در چرخه تولید موفق عمل کند.