دست اندازهای بیمه های درمان روستایی
اسدی
بر اساس قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، بیمه های روستایی و عشایری برای حمایت طرح های خدمات مالی طراحی و اجرا شدند. این قانون بر اساس تکلیف دولت در خصوص تامین خدمات مالی لازم از محل درآمدهای عمومی و مشارکت های مردمی وضع شده است. با وجود این که گفته می شود بسترهای لازم برای ارائه خدمات درمانی به روستاییان در مراکز درمانی روستاها فراهم است با این حال نارضایتی های بسیاری از این بیمه درمانی در بین روستاییان وجود دارد؛ گلایه هایی که گفته می شود ناشی از مشکلات این بیمه هاست. طبق ضوابط تمام افرادی که دارای دفترچه بیمه روستایی هستند بر اساس طرح پزشک خانواده باید به پزشک خانواده مرکز بهداشتی، درمانی مربوط مراجعه کنند. لازمه مراجعه مستقیم روستاییان برای ویزیت و درمان به شهر حذف خدمات بیمه ای دفترچه های روستایی است به این معنا که تمام هزینه های درمانی به صورت آزاد محاسبه می شود و بیمه روستایی اعتبار ندارد؛ موضوعی که سال گذشته انتقاد وزیر وقت بهداشت را نیز به همراه داشت. این مسئول با انتقاد از اعتبار نداشتن دفترچه بیمه روستاییان در شهرها، از شورای عالی بیمه خواست در جهت یکسانسازی دفترچههای بیمه اقدام کند؛ موضوعی که همچنان مغفول مانده است.
البته نباید این موضوع را از یاد برد که استقرار پزشک خانواده در روستاها یک طرح پیشرفته در نظام سلامت است و رعایت سیستم ارجاع باعث صرفه جویی در هزینه ها از جمله رفت و آمد و درمان می شود. با این حال برخی روستاییان از هزینه بر بودن این طرح و محدود کردن انتخاب پزشک سخن می گویند.
یکی از روستاییان ساکن در دهستان بدرانلو می گوید: برای هر بیماری باید ابتدا به درمانگاه بدرانلو برویم و دفترچه روستایی را مهر بزنیم تا بتوانیم خدمات درمانی مورد نظرمان را در شهر دریافت کنیم.
«جعفری» با بیان این که قرار داشتن پزشک عمومی در مراکز بهداشتی روستایی به این معناست که روستاییان برای پزشک عمومی به شهر ارجاع داده نمی شوند، ادامه می دهد: برخی درمانگاه های خیریه در شهرها روستاییان را ویزیت می کنند که تعدادشان بسیار کمتر از میزان انتظار روستاییان است و آن ها باید اختیار بیشتری در انتخاب پزشک داشته باشند.
وی به فاصله زیاد برخی روستاها با روستای دارای مرکز جامع درمانی اشاره و اعلام می کند: در مواقع ضروری همیشه نگرانی درباره عدم استفاده از این دفترچه ها به دلیل عدم ارجاع پزشک خانواده وجود دارد، زیرا نمی توان مسیرهای طولانی را پیمود تا پزشک خانواده دفترچه را مهر بزند.
وی اضافه می کند: در هنگام تعطیلی درمانگاه یا نبود پزشک خانواده مجبور به مراجعه به پزشکان شهر شده ایم اما از پذیرفتن دفترچه خودداری و هزینه ویزیت آزاد محاسبه شده است.
وی ادامه می دهد: رفتن به روستای هدف، ارجاع و بعد مراجعه به پزشکان شهری هزینه بر است و این امر متناسب با میزان درآمد روستاییان نیست.
البته گفته می شود گاهی به بهانه نظام ارجاع، بیماران اورژانسی در سفر به شهرها از گرفتن خدمات با فرانشیز دولتی محروم میشوند؛ موضوعی که بررسی و تحقیق بیشتری را می طلبد.
یکی دیگر از روستاییان نیز می گوید: به طور معمول برای رفتن به مراکز جامع خدمات سلامت روستایی باید از مسافربرهای شخصی استفاده کنیم و هزینه زیادی را بابت آن بپردازیم و این امر با هدف ارزان تمام شدن خدمات درمانی برای روستاییان فاصله دارد.
وی که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، ادامه می دهد: پزشکان مشغول به کار با اتمام دوره طرح خود مراکز را ترک می کنند و چندین ماه برای جایگزینی آن ها زمان لازم است و در طول این مدت مراکز بدون پزشک می مانند که این یکی از مشکلات بیمه های روستایی است.
در همین باره معاون اداره کل بیمه سلامت خراسان شمالی می گوید: جمعیت تحت پوشش بیمه سلامت استان 631 هزار و 203 نفر هستند که از این تعداد 420 هزار و 70 نفر دارای دفترچه بیمه روستایی و ساکن در روستاها، شهرهای زیر 20 هزار نفر و عشایر هستند.
«سفیدگران» با بیان این که با توجه به اصول سازمانی این اداره در خصوص محورهای سه گانه شامل دسترسی عادلانه، حفاظت مالی از بیمه شدگان و سلامت محوری، بیمه شدگان تحت حمایت هایی قرار می گیرند، اظهارمی کند: یکی از اهداف راهبردی 9 گانه بیمه سلامت مشارکت در استقرار پزشک خانواده در روستاها و عشایر است که در حال اجراست.این مسئول با اشاره به مشارکت با معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان، ادامه می دهد: 81 مرکز جامع خدمات سلامت دارای قرارداد هستند و در آن ها پزشک، ماما و داروخانه وجود دارند و در مراکز مرتبط با آن ها خدمات آزمایشگاهی و دندان پزشکی نیز ارائه می شود.
وی با بیان این که با اجرای این طرح دسترسی روستاییان به خدمات درمانی عادلانه تر شده است و 120 پزشک در این مراکز مستقر هستند، اعلام می کند: بیمه شدگان روستایی اگر خدمات خود را از طریق سیستم ارجاع که طرح بزرگی است دریافت کنند برای خدمات سطح 2 مشمول بیمه می شوند.
وی اضافه می کند: خدمات پزشک عمومی به روستاها منتقل شده است و به افراد تحت پوشش این بیمه در شهرها خدمات پزشک عمومی ارائه نمی شود اما در مراکز معینی در هنگام نبود پزشک، خدمات پزشک عمومی به روستاییان ارائه می شود.وی با بیان این که در مدتی که مراکز جامع خدمات سلامت روستایی بدون پزشک هستند از طرف دانشگاه علوم پزشکی مراکزی برای خدمات دهی به آن ها مشخص می شود، می افزاید: در موارد اورژانسی افراد پس از تحت نظر قرار گرفتن و تشکیل پرونده بستری، مشمول بیمه می شوند.وی به خدمات رایگان مامایی که در این مراکز ارائه می شود اشاره و اعلام می کند: داروهای مورد نیاز با فرانشیز 30 درصد در تمام مراکز جامع خدمات سلامت در اختیار روستاییان قرار داده می شود و این بیمه شدگان تنها 15 درصد هزینه خدمات آزمایشگاهی را پرداخت می کنند.وی خاطرنشان می کند: در تعدادی از این مراکز دندان پزشک مستقر شده است و با فرانشیز تعرفه دولتی خدمات رسانی می شود، البته پوشش خدمات دندان پزشکی زیاد است.