ابهام در چرایی تغییر طعم آب استحصالی از سد شیرین دره
صدیقی
بوی بد و تغییر طعم آب شرب بجنورد که از سد شیرین دره تأمین می شود مدتی است توسط مردم، فعالان محیط زیست و مسئولان مربوطه مورد کنکاش قرار گرفته است و هر کدام در این خصوص نظری دارند.
گویا حاشیه های پیرامون صید آبزیان سد شیرین دره تمامی ندارد و هر بار یک موضوع از قبیل بی محلی به جوامع محلی، اعطای مجوز صید به پیمانکار خارج از استان، انقراض گونه ارزشمند ماهی زرد پر و صید بدون مجوز، از سوی برخی افراد مطرح می شود. شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی معتقد است: دلیل بوی بد و تغییر طعم آب سد، تراکم بالای ماهیان داخل آن است و باید صید ماهیان با نظارت مراجع مربوطه به ویژه اداره کل حفاظت محیط زیست استان انجام و مشکل برطرف شود.
اما در این میان یک کارشناس آبزیان نظر دیگری دارد و دلیل عمده این مشکل را وجود جلبک در سد شیرین دره می داند و می گوید: ماهیان نقش اندکی در بروز این مشکل دارند.
مدیرعامل انجمن حفاظت از ماهیان کشور در این باره به خبرنگار ما گفت: به نظر می رسد بوی بد و تغییر طعم آب به خاطر وجود ماهیان سد شیرین دره نیست بلکه به دلیل وجود جلبک است. «وطن دوست» با بیان این که به احتمال زیاد این اظهار نظر از سوی شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی بدون مطالعه کافی انجام شده است، می افزاید: باید قبل از هر گونه اظهار نظر درباره بد بو شدن و تغییر طعم آب سد و نسبت دادن به تراکم بالای آبزیان مطالعه دقیقی در چهار فصل از سوی متخصصان انجام و درباره آن تصمیم درستی گرفته شود. عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بابل ادامه داد: زمین های کشاورزی اطراف سد شیرین دره می توانند در این امر دخیل باشند چون با بارش باران کودهای شیمیایی به داخل سد نفوذ می کنند که همین امر سبب رشد جلبک می شود.
وی تاکید کرد: چون خوراک اصلی ماهیان جلبک است صید و کاهش جمعیت آبزیان باعث رشد بیشتر آن می شود و همین امر در بوی بد و طعم دار شدن آب نقش به سزایی دارد. نایب رئیس انجمن ماهی شناسی کشور با بیان این که از 300 گونه ماهی در کشور 16 گونه در فهرست سرخ (iucn) یا اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت است، افزود: گونه ارزشمند ارنج (زرد پر) که در سد شیرین دره زیست می کند یکی از گونه های در معرض خطر انقراض است که نباید به سادگی از کنار این قضیه گذشت.
«وطن دوست» اظهار کرد: ماهیان چون در معرض دید هستند مقصر اصلی این اتفاق قلمداد می شوند در صورتی که چنین نیست.
وی خاطر نشان کرد: مشابه این مورد در سد مهاباد اتفاق افتاد که بعد از مطالعه دقیق توسط متخصصان معلوم شد وجود جلبک علت بوی بد و تغییر طعم آب بود و ماهیان نقش خیلی کمی داشتند. در همین باره، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با بیان این که مشکل بوی بد آب بجنورد، افزایش بار آلی آب و وجود جلبک است، افزود: علت بوی بد و تغییر طعم آب چند عامل از جمله استفاده از کودهای شیمیایی و افزایش تراکم آبزیان در سد شیرین دره می تواند باشد که همراه با شرکت آب منطقه ای استان در حال بررسی و مطالعه به منظور مشخص شدن آن هستیم.
«مطهری» افزود: جلبک حاصل افزایش بار آلی آب سد و یکی از دلایل افزایش آن استفاده از کودهای شیمیایی در زمین های کشاورزی بالا دست و همچنین وجود لاشه و تجزیه آبزیان سد شیرین دره است.
وی تصریح کرد: برای برطرف کردن این مشکل ورود کودهای شیمیایی به حوضچه سد باید توسط کشاورزان با راهنمایی مسئولان استان مدیریت شود.
وی ادامه داد: هنوز وارد مقوله صید عمده نشده ایم و در حال برآورد میزان و نوع کیفیت و گونه های آبزیان هستیم.
وی با بیان این که سد شیرین دره یکی از زیستگاه های گونه در معرض خطر ماهی زردپر است، تصریح کرد: برای تحقیقات بیشتر در زمینه علل بروز مشکل بوی بد و تغییر طعم آب از چند متخصص آبزی کشور دعوت کردیم تا طی هفته آینده با برگزاری جلسات و بررسی میدانی به یک راه حل و نقطه مشترک برسیم.
«علوی» مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان در این خصوص حاضر به مصاحبه نشد.
عوامل آلودگی آب سد شیرین دره
برومند- دپو شدن کودهای حیوانی توسط اهالی، مصرف سموم کشاورزی و پسماندهای روستاهای اطراف سد شیرین دره از عوامل آلودگی آب این سد است.
مدیر دفتر محیط زیست شرکت آب منطقه ای استان با بیان این مطلب در جلسه کمیته فنی ایمنی آب مانه و سملقان افزود: پیشگیری از آلودگی آب سد شیرین دره مهم ترین کار است. «نظرپور» یک سوم از مخزن سد شیرین دره را دارای رسوب دانست و ادامه داد: از آب چشمه ایوب غفلت و متاسفانه این چشمه گردشگری به دلیل آلایندگی از گردونه خارج شده است.
وی ادامه داد:خراسان شمالی ۱۱ دشت دارد که از این تعداد ۸ دشت از بُعد کم آبی و آلایندگی وضعیت بحرانی دارد و باید با کمک دستگاه های ذی ربط اقدامات پیشگیرانه ای انجام دهیم.«جهاندوست» معاون فرماندار مانه و سملقان هم گفت: شوراهای ۴ روستای کنار سد شیرین دره مکانی را برای جانمایی زباله ها مشخص کنند و اگر ماشین جمع آوری زباله ندارند از دفتر روستایی این وسیله را درخواست کنند تا به آن ها اختصاص دهند.«فرخی» عضو شورای روستای ارناوه هم گفت: این روستا علاوه بر آب شرب، از نبود مدرسه، جاده مناسب، مسجد و دهیاری رنج می برد و بارها این مشکلات را به بخشداری مانه اعلام کرده ایم اما کسی صدای مان را نمی شنود.