مریم ضیغمی- مجموعه مستند تلویزیونی «ایرانگرد» چند سالی می شود که مهمان شبکه های مختلف سیماست و به طبیعت بکر و شهرها و روستاهای مختلف ایران و شیوه زندگی مردم، عشایر و روستاییان می پردازد. «جواد قارایی» کارگردان، تهیهکننده و راویِ این مستند عاشق سفر، طبیعتگردی و از همه مهمتر عاشق ایران است. در جشنواره نوروزی سین سیما «ایرانگرد» برنده جایزه بهترین مجموعه مستند و این موضوع بهانه گفت و گوی ما با این هنرمند شد.
از این که «ایرانگرد» در جشنواره نوروزی سین سیما برنده جایزه بهترین مجموعه مستند شد چه احساسی دارید؟
بسیار خوشحالم و افتخار بزرگی است که «ایرانگرد» در این جشنواره با اختلاف رأی بسیار زیاد اول بود. هرگز برای جشنواره ای فیلم نمی سازم و فقط برای مردم فیلم می سازم چون برترین داوران، آن ها هستند.
مجموعه مستند «ایرانگرد» چه زمانی شکل گرفت؟
رشته تحصیلی ام مدیریت جهانگردی است و در زمینه گردشگری فعالیت می کردم. درباره ایران و تاریخ و جغرافیایش مطالعه داشتم. همیشه با خودم می گفتم که ما با وجود این همه دارایی چرا ایران را با دیگر کشورها مقایسه می کنیم؟ چرا ما به عنوان ایرانی، ایران خود را نمی شناسیم؟ به این فکر افتادم که آن چه را که مردم نمی بینند یا ندیده اند به تصویر بکشم و آن هم به تصویر کشیدن اقوام، فرهنگ و طبیعت مان بود که در مستند «ایرانگرد» انجام شد. در سال 88 به فکر ساخت این مستند افتادم. در این 10 سال همراه با گروه 3 مجموعه کار کردیم و برای هر مجموعه 3 سال زحمت کشیدیم که دوست دارم مسئولان تلاش ما را ببینند و بیشتر حمایت کنند.
عشق به سفر از کجا در دل تان جوانه زد؟
همه انسان ها عاشق سفر هستند و سفر رفتن در دل همه هست. البته خیلی ها به دلایلی همچون نداشتن زمان، آگاهی و شناخت در رفتن سفر که چه کاری انجام دهند و کجا بروند تا به آن ها خوش بگذرد، به سفر نمی روند. همه این ها نیاز به آموزش، آگاهی و اطلاع رسانی دارد. همچنین نیاز به جست و جو از سوی خودمان به عنوان مسافر و گردشگر دارد.
با توجه به استقبال بینندگان از این مجموعه مستند آیا تاثیری در صنعت گردشگری و این که مردم بیشتر سفر کنند، گذاشته اید؟
بله. معتقدم مجموعه مستند «ایرانگرد» تاثیر زیادی گذاشته است. همیشه می گویند یک تصویر خوب گویاتر از هزار کتاب است. احساس می کنم به این نتیجه رسیده ایم و نگاه مردم به ایران و اقوام مختلف، فرهنگ، تاریخ و ... تغییر کرده است.
برای تولید مستند «ایرانگرد» به خراسان شمالی هم سفر کردید؟
خیر؛ قرار بود برای سری سوم مجموعه مستند «ایرانگرد» به این استان سفر کنیم که بنا به دلایلی اتفاق نیفتاد اما در اولین فرصت با جذب بودجه از سوی سازمان صدا و سیما حتما به این استان سفر خواهیم کرد.
چرا این قدر دیر به فکر ساخت مستند «ایرانگرد» افتادید؟
چند نکته وجود دارد؛ نخست این که کلا صدا و سیما در گذشته به ساخت مستند خیلی بها نمی داد و بودجه ای هم نبود که به این بخش اختصاص داده شود. تولید مستند دشواری های خیلی زیادی در طبیعت و بین اقوام دارد. ما در ساخت مستند با انسان هایی طرف بوده ایم که در طول زندگی خود حتی دوربین ندیده اند. ما به مکان هایی سفر کرده ایم که حتی امواج تلویزیون آن جا نرفته است، یعنی برق و تلویزیون نداشتند و انسان های بسیار خجالتی بودند و علاقه ای نداشتند مقابل دوربین بروند و کار کردن با آن ها در آن شرایط آب و هوایی بد چندین برابر کارهای نمایشی دشوار است و وقت و انرژی باید گذاشت. مستندهای بسیاری تا کنون ساخته شده اما آن چه که در ذهن بیننده ماندگار شده از میان مستندهای ایران، خدا را شکر مستند «ایرانگرد» بود.
دلیل این ماندگاری را در چه می دانید؟
چون با عشق کار کردیم و با عشق کار کردن یعنی پذیرفتن همه سختی ها، یعنی در سرمای 30 درجه زیر صفر یا گرمای 50 درجه بالای صفر طوری کار کردیم که آن سختی سبب پایین آمدن کیفیت نشود.
آیا مورد حمایت مسئولان استان هایی که سفر کردید قرار گرفتید؟
خیر 90درصد مسئولان در استان های مختلف از ما حمایت نکردند. ما کلا سعی کردیم از استانداری ها کمک بگیریم ولی متاسفانه کمک چندانی نکردند و تنها 10درصد حمایت داشتند.
برای معرفی کشورمان و جذب گردشگر و توریست چه برنامه ای دارید؟
قرار است یک کار بین المللی به نام مجموعه مستند «مردمان طبیعت ایران» تولید کنیم. آرزویم تولید این مجموعه مستند است تا نگاه مردم جهان را به ایران و ایرانی تغییر دهیم و به طور مجانی در اختیار تمام کشورها قرار گیرد تا به ایران سفر کنند و سبب رونق صنعت گردشگری و اقتصادی شود.
شما علاوه بر تهیه کننده، کارگردان و راوی برنامه «ایرانگرد» هستید؛ چقدر این موضوع به بالا بردن کیفیت کار کمک کرده است؟
به هیچ عنوان علاقه نداشتم مقابل دوربین ظاهر شوم اما فردی که بتواند این همه سختی را تحمل کند و درباره ایران و اقوام و طبیعت اطلاعاتی داشته باشد و بتواند ارتباط برقرار کند، پیدا نکردم و در نهایت خودم مقابل دوربین قرار گرفتم که این، کار را به شدت سخت کرد چون هر سه کار را با هم باید انجام می دادم اما تهیه کننده و کارگردان بودن همزمان در این برنامه ها بسیار مفید است چون من هیچ وقت و هرگز به ذهنم نیامد از بودجه کم و سعی کنم بیش از حد صرفه جویی کنم. همیشه سعی کرده ام به بهترین شکل هزینه کنم و کیفیت برایم از هر چیزی مهم تر است. وقتی نگاه تهیه کننده و کارگردان یکی باشد مجموعه تولیدی به دل می نشیند و موفق است.