یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با اشاره به اهمیت داشتن خواب کافی در کودکان و نوجوانان، توضیحاتی در خصوص میزان ساعت خواب مورد نیاز برای کودکان ارائه داد. دکتر «محمدمهدی تقدیری»، خواب کافی را یکی از مهم‌ترین فاکتورهای رشد و نمو کودکان بیان کرد و گفت: خواب عامل مهمی در تکامل زبانی، جسمی، پیشرفت درسی و برقراری ارتباط با والدین و دوستان محسوب می‌شود و کاهش میزان خواب، اثرات مخربی بر رفتار هیجانی و عملکرد ذهنی دارد. به گفته این استاد دانشگاه، تحقیقات بسیاری در زمینه خواب انجام شده است و هنوز هم حقایق بسیاری در خصوص این فرآیند وجود دارد که باید مورد مطالعه قرار گیرد. دکتر «تقدیری» ادامه داد: فقدان خواب در کوتاه مدت اثرات موقتی منفی روی رفتار بر جا می‌گذارد، اما این محرومیت اگر بلندمدت و مزمن باشد، عوارض جدی در دوران تکاملی و نوجوانی به همراه دارد. رئیس بخش مغز و اعصاب بیمارستان کودکان مفید، خواب کمتر از 9 ساعت در کودکان را ناکافی اعلام کرد و افزود: خواب کم در کودکان نوپا بین یک تا یک سال و نیم بیشترین تاثیر را روی لوب پیشانی که مرکز هیجان، رفتار و اراده در مغز است، می‌گذارد و منجر به کاهش حافظه، اضطراب و مسائل خلقی، ترس، کابوس شبانه و شبگردی در خواب خواهد شد. وی افزود: همچنین فقدان خواب کافی سبب بی‌قراری، افزایش استرس، فراموشی، اختلال یادگیری، کاهش انگیزه و خودآزاری می‌شود؛ در مقابل کودکانی که خواب کافی دارند خلاق‌تر و متمرکزتر با توانایی بیشتر در حل مسئله هستند. به گفته وی، کودکان چهار تا 12 ماهه، 12 تا 16 ساعت، یک تا 2 ساله، 10 تا 14 ساعت، سه تا پنج ساله، 9 تا 13 ساعت و از آغاز سن مدرسه، 8 تا 10 ساعت به خواب شبانه نیاز دارند. دکتر «تقدیری» با اشاره به این که بهره‌مندی از آغوش خانواده برای داشتن خواب با کیفیت اهمیت ویژه دارد، گفت: امروزه پرستار وظیفه نگهداری از کودک را در بسیاری از خانواده‌ها برعهده دارد که این موضوع سبب کاهش بهره‌مندی کودک از آغوش گرم خانواده و تاثیر آن بر بسیاری از جنبه‌های سلامت کودک از جمله خواب خواهد شد. وی تصریح کرد: در کنار توجه به این موضوع، استفاده از وسایل الکترونیکی، وجود این ابزارها در محل خواب کودک و تعارضات خانوادگی از مهم ترین مواردی هستند که منجر به کاهش کیفیت خواب در کودکان می‌شود. وی تاکید کرد: بر اساس مطالعات، کنترل استفاده از ابزار الکترونیکی در کودکان زمانی میسر می‌شود که والدین نیز خود این مسئله را رعایت کنند، ضمن این که وجود آرامش در خانواده از بروز اختلالات خواب جلوگیری خواهد کرد.

 

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در برنامه فرهنگ سلامت، محصول فرهنگستان علوم پزشکی اظهارکرد: بیماری آلزایمر در نتیجه آسیب سلول‌های مغزی اتفاق می‌افتد اما می‌توان با رعایت نکاتی، از بروز این بیماری تا ۴۰ درصد پیشگیری کرد. به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل فرهنگستان علوم پزشکی، دکتر «احمد دلبری» افزود: داشتن قلب سالم در پیشگیری از آلزایمر بسیار موثر است، زیرا قلب سالم عامل خون‌رسانی بهتر مغز است و امکان آسیب سلول‌های مغزی بسیار کمتر خواهد بود. عضو انجمن علمی سالمندشناسی و طب سالمندان ایران با اشاره به اهمیت فعالیت مغز برای داشتن سالمندی بهتر گفت: هرقدر انسان بتواند مهارت‌های جدیدی یاد بگیرد و سلول‌های مغزی را فعال نگه دارد، می‌تواند از بروز بیماری آلزایمر جلوگیری کند. دکتر «دلبری» خاطرنشان کرد: ورزش کردن نیز راه دیگری برای پیشگیری از آلزایمر است و تحقیقات نشان داده در ورزشکاران این بیماری کمتر شایع است. وی به نقش مهم تغذیه اشاره  و خاطرنشان کرد: رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، میوه‌ها و به خصوص ویتامین‌هایE ، ۱۲B و اسیدفولیک ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد. وی افزود: غذاها و مواد سرشار از ویتامین E مانند گل کلم، کلم بروکلی، موز، عدس، لبنیات کم چرب، گوشت سفید و زنجبیل نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز این بیماری می‌تواند داشته باشد و در مقابل، مصرف سوسیس، کالباس و انواع سس‌ها امکان ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. وی به اهمیت تعاملات اجتماعی در پیشگیری از آلزایمر اشاره کرد و گفت: افرادی که در طول عمر خود تنها زندگی کرده‌اند و دچار درجاتی از اضطراب و افسردگی بوده‌اند، زمینه ابتلا به آلزایمر در آن ها بیشتر مشاهده شده است.

یک کارشناس سلامت دهان و دندان با بیان این که کم شدن میزان بزاق در دهان، زمینه‌ساز پوسیدگی دندان‌های بیماران دیابتی می‌شود، بر اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان در این افراد تاکید و توصیه هایی برای مراقبت از دهان و دندان توسط این افراد کرد. دکتر «بهناز ولی زاده» با اشاره به تاثیر دیابت بر سلامت دهان و دندان گفت: دیابت یکی از بیماری‌های همه‌گیر و شایع در سراسر جهان است که گروه های سنی مختلف را درگیر می‌کند. به گفته وی، بسیاری از مبتلایان به دیابت متاسفانه از اهمیت بهداشت دهان و دندان آگاه نیستند و فقط درصد کمی از آن ها مراجعات منظم به دندان پزشک دارند. وی یادآور شد: بیماری لثه، از دست دادن دندان، خشکی دهان، پوسیدگی‌های دندانی، سوزش دهان، اختلال چشایی، اختلال عملکرد غدد بزاقی، تاخیر در ترمیم زخم و بیماری کاندیدیازیس(یک نوع بیماری قارچی)  از جمله تظاهرات دهانی مرتبط با دیابت هستند. وی مراقبت از دهان و دندان در مبتلایان به دیابت را بسیار مهم برشمرد و افزود: معاینات منظم دندان پزشکی در این افراد بسیار با اهمیت است و حتماً مبتلایان به دیابت باید با نحوه مراقبت صحیح از دندان‌ها آشنایی داشته باشند. کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد که افراد مبتلا به دیابت حتماً در مراجعه به دندان پزشک باید بیماری خود را اطلاع دهند. دکتر «ولی زاده» با اشاره به این که دیابت یک ریسک فاکتور(عامل خطر) شناخته شده برای بیماری پریودنتال(بیماری لثه) است، گفت: میزان تخریب بافت پریودنتال(لثه) با سطح کنترل قند خون و مدت زمان ابتلا به بیماری دیابت ارتباط دارد که این موضوع لزوم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان و مراجعات منظم به دندان پزشک را بیش از پیش مشخص می‌کند. وی یکی از مشکلات و دغدغه‌های بیماران دیابتی را کم شدن میزان بزاق در دهان بیان کرد و افزود: کاهش میزان بزاق، قدرت پاکسازی دهان را کاهش می‌دهد و می‌تواند زمینه پوسیدگی دندان‌ها را فراهم کند. به گفته وی، تغییر عادت‌ غذایی، دشواری در تکلم و تحمل پروتزهای دندانی در دهان افراد دیابتی می‌تواند سبک زندگی مبتلایان را دستخوش تغییر کند و این بیماران را  بیشتر در معرض عفونت‌های دهانی ناشی از  بیماری لثه و خطر از دست دادن دندان‌ها  قرار دهد. وی‌ با اشاره به تاخیر ترمیم بافت‌های آسیب دیده در دیابتی‌ها گفت: این تاخیر در ترمیم بافت‌ها در مواردی نظیر کشیدن دندان یا جراحی‌های ایمپلنت بسیار تاثیرگذار است و با به تعویق افتادن بهبود زخم‌ها روند درمان را با دشواری رو به رو می‌سازد. دکتر «ولی زاده» تاکید کرد: بیمارانی که دیابت کنترل شده دارند کمتر در معرض افزایش تاخیر در ترمیم زخم پس از جراحی قرار دارند. وی به منظور پیشگیری از بروز بیماری های دهان و دندان نکات زیر را به مبتلایان دیابت توصیه کرد:

  در فواصل زمانی منظم به دندان پزشک مراجعه کنید.

  حتماً در مراجعه اول به دندان پزشک، شرایط بیماری خود را کامل توضیح دهید.

 بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید. حرکت مسواک باید ملایم باشد.

 حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید.

  مراقب باشید هنگام استفاده از نخ دندان به لثه‌ها آسیب نزنید.

 روزانه لثه‌هایتان را معاینه کنید و در صورتی که زخم، التهاب، قرمزی، خونریزی از لثه، زخم عفونی یا زخم ناشی از دندان مصنوعی مشاهده کردید به دندان پزشک مراجعه کنید.

 درصورتی که قند خون شما کنترل نشده بهتر است کارهای غیر اورژانسی دندان پزشکی را تا کنترل شدن قند خون به تعویق بیندازید.

   برنامه درمانی خود را در نظر داشته باشید و با دندان پزشک خود برای انتخاب بهترین روش و زمان به منظور پیشگیری از شرایط افت قند خون(هیپوگلیسمی) صحبت کنید.

  برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان، ضمن کنترل قند خون از استعمال دخانیات پرهیز کنید.

یک دکترای تخصصی علوم تغذیه و رژیم درمانی، منابع غذایی مهم برای تقویت سیستم ایمنی بدن به خصوص در راستای تقویت سیستم ایمنی، تنفسی، گوارشی و قلبی و کاهش آسیب‌های ناشی از آلاینده‌‌‌‌ها تشریح کرد. دکتر «منصور رضایی» گفت: کودکان، سالمندان، مادران باردار و شیرده و بیماران قلبی ریوی و بیماران با نارسایی کبد، کلیه و کبد چرب از گروه های در معرض خطر در آلودگی هوا هستند که بیشتر از دیگر افراد آسیب می‌بینند و با استفاده از تدابیر تغذیه‌ای می‌توان اثرات مضر آلودگی هوا را در آن ها تا حدی کاهش داد. وی با اشاره به عوارض نامطلوب آلاینده‌های موجود در هوا بر سلول‌های بدن اظهارکرد: در حالت عادی، سیستم دفاعی بدن توسط اندام‌های دفعی نظیر کلیه، روده، ریه و پوست و مجاری لنفاوی با کمک برخی مواد مغذی، سلول ها را از آسیب‌های بیرونی محافظت می‌کند. به گفته وی، با افزایش میزان آلاینده‌ها، بدن نمی‌تواند با این اثرات مبارزه کند و ساختمان و عملکرد سلول‌های بدن توسط رادیکال‌های آزاد تخریب می‌شود. این عضو هیئت علمی دانشگاه، مصرف بیشتر آنتی اکسیدان‌ها را باعث جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد و تخریب سلول های حیاتی بدن برشمرد و از منابع غذایی آنتی اکسیدانی به ویتامین هایC ،E ، کاروتنوئیدها، کیوتن، سلنیوم و پلی‌فنول‌ها اشاره و عملکرد هر یک از آن ها را تشریح کرد.

دکتر «رضایی» با اشاره به نقش مهم آنتی‌اکسیدانی ویتامینE، روغن‌ها را غنی‌ترین منبع این ویتامین برشمرد که با حرارت ملایم پختن از بین نمی‌رود اما سرخ کردن باعث تخریب آن می‌شود. وی با اشاره به روغن‌های گیاهی نظیر کلزا، سویا، آفتابگردان و جوانه گندم به عنوان منبع غنی این ویتامین توصیه کرد: در طبخ و فرآوری غذاها حتماً از انواع روغن‌های خوراکی گیاهی استفاده شود. وی افزود: اگرچه روغن ماهی، روغن زیتون و انواع مغزها به عنوان منابع خوب این ویتامین به شمار می‌آیند اما نباید بیش از نیاز مصرف شوند زیرا منجر به اضافه وزن یا چاقی می‌شوند. دکتر «رضایی»، سبزی‌ها و میوه‌های تازه را منبع غنی غذایی ویتامین  Cبرشمرد و افزود: این ویتامین به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان باعث افزایش مقاومت بدن نسبت به عفونت ها و افزایش جذب آهن و اسید فولیک در بدن می‌شود و نسبت به حرارت، نور و محیط قلیایی بسیار حساس است. به گفته وی، مهم ترین منابع ویتامین C شامل مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، گل کلم، کلم برگ، گوجه فرنگی، سبزیجات برگی شکل سبز(سبزی خوردن)، اسفناج، کیوی، کدو حلوایی و سیب زمینی است و برای حفظ ویتامین های موجود باید میوه‌ها و سبزیجات تا حد امکان به صورت خام و تازه مصرف شوند. این دکترای تخصصی علوم تغذیه و رژیم درمانی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری تاکید کرد: افراد در برنامه غذایی روزانه خود به ویژه در شرایط آلودگی هوا حتماً از سبزی ها و میوه‌های فصل استفاده کنند و روزانه سه تا پنج واحد از گروه سبزی ها و دو تا چهار واحد از گروه میوه‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهند. دکتر «رضایی» خاطرنشان کرد: هر واحد میوه، معادل یک عدد میوه متوسط یا نصف لیوان آب میوه تازه یا یک چهارم میوه خشک است. همچنین هر واحد سبزی، معادل یک لیوان سبزی خام برگی (سبزی خوردن یا کاهو) یا نصف لیوان سبزی پخته یا خردشده، یا یک عدد گوجه فرنگی یا پیاز متوسط است. وی بتاکاروتن را یکی از کاروتنوئیدهای مهم و پیش ساز ویتامین A برشمرد و سبزی‌ها و میوه‌های رنگی سبز، زرد و نارنجی مانند هویج، کدو حلوایی، کلم بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی، انواع کلم، هلو، زردآلو و موز را از منابع خوب بتاکاروتن ذکر کرد. این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نقش مهم ویتامین A بر سلامت بینایی و پوست خاطرنشان کرد: با توجه به نقش مهم ویتامین A در تقویت سیستم ایمنی در شرایط آلودگی هوا باید در برنامه غذایی خانواده‌ها انواع سبزی و میوه‌های رنگی گنجانده شود. وی سیب درختی را منبع غنی پکتین بیان کرد که از دسته فیبرهای محلول در آب و باعث تسهیل دفع سرب از بدن است. به گفته وی، از دیگر منابع پکتین می‌توان به مرکبات مثل پرتقال، نارنگی، لیمو و گریپ فروت، توت فرنگی، هویج و غلات سبوس دار اشاره کرد که مصرف روزانه میوه‌های حاوی پکتین برای کاهش خطرات آلودگی هوا بسیار مهم است و توصیه می‌شود حداقل یک سیب در طول روز مصرف شود. این دکترای تخصصی علوم تغذیه، دریافت سلنیوم را برای بهبود عملکرد آنزیم‌هایی که بتواند با شرایط بد محیطی و آسیب رسان به سلول های بدن مقابله کند ضروری دانست و ماهی، گوشت قرمز کم چرب، غلات کامل، حبوبات، تخم مرغ، مرغ، سیر، زردچوبه و قارچ را حاوی این ماده ذکر کرد. رئیس اداره تغذیه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری، ریزمغذی روی را از مواد موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن برشمرد و گفت: انواع گوشت، غلات و حبوبات خیسانده شده و ترجیحاً جوانه زده، به خصوص غلات سبوس‌دار، از منابع سرشار از روی هستند. وی مصرف انواع فراورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم را توصیه کرد که از منابع خوب ریزمغذی روی هستند.

دکتر «رضایی» با بیان این که منیزیم در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین مانند کادمیوم و افزایش دفع سرب می‌شود، گفت: انواع سبزی‌های با رنگ سبز تیره (کلروفیل دار) غنی از این ماده مغذی هستند. این متخصص تغذیه و رژیم درمانی از دیگر منابع غذایی منیزیم به لبنیات کم چرب، انجیر، لیمو، گریپ فروت، ذرت زرد، بادام، گردو، پسته، مغزها، آجیل، سبزیجات برگی شکل مثل کلم، اسفناج، جعفری، کاهو و برگ چغندر، غلات سبوس دار و حبوبات مثل لوبیا و سویا اشاره کرد.وی مصرف ماهی‌های چرب سرشار از اسیدهای چرب امگا3 و پروتئین، روی، منیزیم، سلنیوم، آهن و ید را در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب آور مفید دانست .وی تاکید کرد: سرخ کردن ماهی با شعله ملایم باشد و ترجیحاً ماهی به صورت بخارپز، آب‌پز و یا تنوری طبخ شود. افزودن انواع چاشنی‌ها (آب لیمو و آب نارنج) به ماهی بخارپز، تنوری و یا آب‌پز موجب بهبود طعم و مزه آن می‌شود. به گفته وی، چای سبز با داشتن مقدار قابل توجه آنتی‌اکسیدان، تاثیر زیادی بر سیستم ایمنی دارد و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا، اسهال و استفراغ در فصل تابستان و حساسیت های فصل پاییز و آلودگی‌ها می شود. دکتر «رضایی» افزود: نوشیدن چای سبز باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس می‌شود ولی باید توجه داشت که مصرف بیش از حد آن می‌تواند مضر باشد. مصرف روزانه حداقل دو لیوان شیر و مواد لبنی کم چرب توصیه دیگر این متخصص تغذیه بود که می‌تواند باعث کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا بر بدن و دستگاه گوارش شود .

این دکترای تخصصی علوم تغذیه و رژیم درمانی برای داشتن برنامه غذایی مناسب که زیان‌های آلودگی هوا را به حداقل برساند مواردی را به این شرح توصیه کرد:

 حداقل 400 گرم سبزی و میوه تازه موجود در فصل سرما طی روز باید مصرف شود.

 سبزی‌ها را بیشتر به صورت تازه و خام مصرف کنید چون ویتامین‌های آن به خصوص ویتامین C بیشتر حفظ می‌شود.

 روزانه از شیر و مواد لبنی کم چرب مثل ماست و پنیر کم چرب به مقدار کافی مصرف کنید.

 حداقل 2 تا 3 وعده در هفته، ماهی مصرف کنید.

 از مصرف تنقلات کم ارزش مثل چیپس و پفک و نوشابه‌های گازدار پرهیز کنید زیرا باعث اختلال جذب عناصر مفید در بدن می‌شوند و می‌توانند اثرات سوء آلودگی هوا را دوچندان کنند.

  از مصرف غذاهای کارخانه‌ای و فراوری شده نظیر سوسیس، کالباس و کنسروها به دلیل داشتن مواد شیمیایی افزودنی، طعم دهنده و نگهدارنده در شرایط آلودگی هوا پرهیز شود و مصرف مواد غذایی تازه و غیرصنعتی برای حفظ سلامتی افراد در مواجهه با آلاینده‌های هوا افزایش یابد .

 آب و مایعات بدن در روز برای حفظ سلامت اندام‌های دفعی و تسهیل دفع سموم و مواد دفعی به میزان کافی مصرف شود. بهتر است از شیر و لبنیات کم چرب و انواع میوه و سبزی‌های فصل سرما نظیر انار، خرمالو، به، نارنگی، پرتقال، کیوی، شلغم، سیر و پیاز و انواع کلم، چغندر پخته و خام در انواع آش، سوپ و خورشت و البته آب و چای کم رنگ نیز بیشتر استفاده شود. به طور کلی افزایش مصرف روزانه منابع غذایی، آب و مایعات، فیبرها، برخی ویتامین‌ها، املاح و مواد آنتی‌اکسیدان در کاهش اثرات آلودگی هوا بر بدن نقش به سزایی دارد .

 یک بسته غذایی به عنوان میان وعده سالم برای کودکان مهد کودکی، پیش دبستانی و سنین مدرسه شامل یک عدد میوه، ترجیحاً سیب یا مرکبات، یک پاکت 200 سی‌سی شیر کم چرب و یک بسته 50 گرمی از انواع مغزهای تازه و بی‌نمک تهیه شود.