خسروی- بیست‌ویکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی برای نخستین بار، علاوه بر پایتخت، در پنج استان دیگر کشور از جمله خراسان شمالی هم در حال برگزاری است. این جشنواره از هفتم ماه جاری در بخش نمایش‌های عروسکی و دانشجویی کار خود را در بجنورد آغاز کرد که با استقبال قابل توجه و چشمگیر علاقه مندان به هنر رو به رو شده است و تا دهم مهر (امروز) ادامه دارد. خراسان شمالی با برگزاری شایسته و تحسین برانگیز این جشنواره، یک میزبانی خاطره انگیز دیگر را از رویدادهای فرهنگی و هنری به ثبت رسانده است. دیروز در سومین روز از این جشنواره در بجنورد، 7 نمایش در ۲ بخش عروسکی و دانشجویی برای علاقه مندان اجرا شد. روز یک شنبه، نمایش های «مبارک و سمفونی نامه های پرنده» به کارگردانی «رقیه نیکی یار» و «وحید رحیمی» از تبریز، «امیر ارسلان نامدار» به کارگردانی «محسن حافظی» از تهران، «نه چک زدیم، نه چونه» به کارگردانی «امیرحسین انصافی»، «خمره بازی» به کارگردانی «امید علی اجاقی»، «سعدی، کلمب و فتح بهشت» به کارگردانی «مهتاب تبریزی» از کیش، «سه پوزه، سه سر» به کارگردانی «وجیهه کریمی» از تهران و «مجلس آهوخوانی» به کارگردانی «محسن جهانگیرزاده» از تهران اجرا شد.
پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
در پیام دکتر «محمدمهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به بیست و یکمین جشنواره بین المللی نمایش های آیینی و سنتی آمده است: هنرهای نمایشی از آن رو که بیشترین یکسانی و آیینگی را با زندگی فردی و تعاملات اجتماعی انسان‌ها دارند، در دوره ها و تحولات گوناگون تاریخی ملت ها، همواره ساخت و ساحتی متفاوت پذیرفته اند، اما اصالت مفهومی و جوهره مشترک جلوه های مختلف آن ها همگی در این است که حوزه های آیینی خود را از بُن مایه های فکری و وزنِ فرهیختگی مردم آن قلمرو فرهنگی برگرفته اند و همگی بازتاب نمادین لایه ها و منظرهای ذهنی و آرمانی اجتماع شان بوده اند. به بیانی دیگر، آیین و تئاتر، دو روی یک سکه اند و هنرهای آیینی و سنتی مردمان، از جمله ساکنان شریف و هنرور ایران اسلامی، از سویی نزدیک ترین تصویر از زندگیِ حقیقی اقشار فضیلت گرای این مردم را نشان می دهند و از سویی دیگر، وسیع ترین تعریف را از هنر تئاتر به مخاطب خود ارائه می کنند. جشنواره نمایش های آیینی و سنتی هنرمندان این مرز و بوم گرامی نیز که اینک بیست و یکمین دوره بروز و نمود خود را در گستره بین المللی تجربه می کند، از چنین تعریفی بهره می گیرد و اعتبارِ گرانسنگ خود را وامدارِ سنن و آیین های جاری در چنین فرهنگ و مردمی است و اتفاقاً از این رو بایستی در مسیر ارزش گرایی و تأثیرگذاری خود، مردمی بودن را در هر دوره، به نسبتی مضاعف، تقویت کند و مخاطبان بیشتری را از متن و بطن ملت بزرگوارمان به صحن و ساحت این رویداد بزرگ هنری بیاورد و بر سرمایه اجتماعی خود بیفزاید. این تأکید بر مردمی کردن هنر، پیشانی نوشت حرکت های فرهنگی هنری دولت مستقر و خدومی است که توان خود را از باور عمیق و ایمان قلبی خدمتگزارانش به ظرفیت ها و توانمندی های وسیع مردم نجیب این کشور، از اقصی نقاط گمنام آن تا آشناترین نقطه زیست اجتماعی اش می گیرد و به افق اتصال به دریای توفیق و ماندگاری های فرهنگی تا فردا و فرداهای پیش رو، امیدی واثق دارد. از این رو با تمام امید و تواضع، دست دعا به درگاه لایزال احدیت فرابرده و سربلندی و سرافرازی این ملت هنرمند و خداجو را خواستارم و ایامی پرفروغ تر و مرزهایی گسترده تر را برای هنرمندان حاضر در برنامه ها و اجراهای منظور در «بیست و یکمین جشنواره بین المللی نمایش های آیینی و سنتی» ایران عزیز، آرزو می نمایم.
اتفاقی خوشایند برای جریان تئاتر کشور
در دومین روز از بخش نمایش عروسکی و دانشجویی بیست و یکمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، نمایش «مبارک و صندوق» به کارگردانی «فرزاد لباسی» در بخش عروسکی اولین نمایشی بود که در تماشاخانه ترنج کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و در میان استقبال علاقه مندان روی صحنه رفت.
»پگاه معصومی» بازیگر نقش مبارک در نمایش «مبارک و صندوق» در گفت و گو با ستاد خبری این جشنواره، جشنواره آیینی و سنتی را یکی از جشنواره های معتبر تئاتر بیان و ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این رویداد در استان‌های مختلف، گفت: این حرکت اتفاق خوشایندی برای جریان تئاتر کشور است زیرا این فرصت را در اختیار هنرمندان و علاقه‌مندان به تئاتر می‌گذارد تا به تبادل تجربه بپردازند و این امر جریان تئاتر را رونق می‌بخشد.
دومین نمایش روز دوم، «وانی کوچک» به کارگردانی «سلمان شفیعی» از خلخال بود که به صورت خیابانی و در فضای باز با حضور و استقبال حاضران و علاقه‌مندان در بخش دانشجویی جشنواره به اجرا درآمد. «سلمان شفیعی» کارگردان اثر نمایشی «وانی کوچک» ترغیب و تشویق هنرمندان برای تولید اثر نمایشی و آشنایی با ظرفیت‌های موجود در دیگر استان‌ها را از دستاوردهای این رویداد هنری بیان کرد و گفت: احیای آیین‌ها و سنت‌های فراموش شده از دیگر دستاوردهای این جشنواره است. او جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی را تنها فضای موجود برای پویایی و فعالیت گونه‌های مختلف نمایش آیینی و سنتی دانست و خواستار تداوم این رویداد به صورت سالانه شد. این هنرمند ادامه داد: جشنواره آیینی و سنتی، تنها رویدادی است که به گونه‌های مختلف نمایش آیینی اهمیت می‌دهد و ما در هیچ رویداد دیگری، حتی در جشنواره تئاتر فجر نیز شاهد حضور نمایش‌های آیینی و سنتی به عنوان یک شاخه جدی نیستیم؛ بنابراین، جشنواره آیینی و سنتی نقش مهم و پررنگی در حفظ و اشاعه نمایش‌های آیینی و سنتی دارد.
رویدادی برای زنده کردن بسیاری از آیین‌ها، سنت‌ها و خرده فرهنگ‌ها
«پند پیر بابا» به کارگردانی «علی جباری» از مبارکه سومین نمایشی بود که در روز دوم جشنواره به اجرا درآمد. در این اثر نمایشی «امیرحسین انصافی» فرزند ارشد «جواد انصافی» هنرمند پیشکسوت نمایش‌های آیینی و سنتی ایرانی، به ایفای نقش پرداخت. این هنرمند با توجه به این‌که این گونه نمایشی برخاسته از فرهنگ ماست و مخاطبان بسیاری را در گروه‌های سنتی مختلف دارد به‌گونه‌ای که مردم از تماشای رویدادهای آیینی و سنتی لذت می‌برند، گفت: با توجه به بداهه‌گویی‌های که در بستر این گونه نمایشی اتفاق می‌افتد، هر اجرا می‌تواند یک تجربه جدید و متفاوت باشد، بنابراین نیازمند یک‌سری بسترها هستیم تا بتوانیم به نوآوری با حفظ آیین‌ها و سنت‌ها برسیم. او ادامه داد: این رویداد در دل استان‌ها به زنده کردن بسیاری از آیین‌ها، سنت‌ها و خرده فرهنگ‌ها که رو به فراموشی است، کمک می‌کند.
نبود بخش تجزیه و تحلیل
«فهیمه باروتچی» عروسک گردان اثر نمایشی «پند پیربابا» هم که 20 سالی است در عرصه نمایش های آیینی و سنتی فعالیت می کند، اگر چه با برگزاری رویداد در استانی دیگر موافق است اما گفت که باید این فرصت در اختیار دیگر استان ها قرار بگیرد تا در برگزاری این رویداد سهیم باشند و کسب تجربه کنند. وی معتقد است: برگزاری بخش های مختلف این جشنواره در چند استان درست و اصولی نیست زیرا جدا از این که فرصت تماشای آثار از گروه های شرکت کننده گرفته می شود پخش شدن جشنواره در استان های مختلف، به واسطه فعالیت اغلب هنرمندان در چند بخش این گونه نمایشی، مشکلاتی را برای حضور هنرمندان در استان های مختلف ایجاد کرده است. این هنرمند که تجربه چندین دوره حضور در این رویداد را دارد، از این که بخش عروسکی جشنواره آیینی و سنتی لزوماً کار کودک و مناسب این گروه سنی نیست، در حالی که شاهد حضور کودکان و نوجوانان در نمایش ها بودیم، گفت: اطلاع رسانی در این رویداد چندان پررنگ نبود، در حالی که این رویداد فرصتی ارزشمند برای هنرمندان و علاقه مندان است.
«باروتچی» یکی از آسیب های جشنواره را فشرده کردن جشنواره و نبود بخش تجزیه و تحلیل بیان کرد و گفت: با توجه به بخش دانشجویی و حضور دانشجویان جوان، این قشر نیاز دارند تا آثار آن ها مورد نقد و بررسی قرار بگیرد و آموزش ببیند تا در دوره های بعد قوی تر حاضر شوند و بتوانند این گونه نمایشی را حفظ کنند.
رونق جریان تئاتر
نمایش میدانی «خمره بازی» به کارگردانی «امید علی اجاقی از اصفهان» دیگر اجرایی بود که در فضای باز برای مخاطبان اجرا شد. این نمایش با بهره‌گیری از آیین خمره بازی اصفهان توانست مخاطبان کودک و نوجوان بسیاری را همراه خود داشته باشد.
«امیدعلی اجاقی» که نخستین حضورش را در این جشنواره تجربه می کند، برگزاری جشنواره آیینی و سنتی را در رونق جریان تئاتر و این گونه نمایشی بسیار اثر بخش بیان کرد و ایجاد انگیزه و مشارکت میان هنرمندان، در کنار تبادل تجربه را از دستاوردهای این جشنواره برشمرد البته به شرط در نظر گرفتن بخش‌هایی همچون جلسات نقد و بررسی و کارگاه‌های آموزشی در کنار تماشای آثار یکدیگر.
«رویای شیرین عروسک» به کارگردانی «غزل ملک حسینی» دیگر اجرایی بود که عواملش از جزیره زیبای کیش به بجنورد آمده بودند. «ملک حسینی» در حاشیه اجرای نمایش «رویای شیرین عروسک‌ها»، گفت: نمایش‌های آیینی و سنتی به اندازه‌ای اصیل و کهن هستند که از دل تاریخ و آیین‌های زندگی مردم برآمدند و هر چقدر شاهد برگزاری رویدادهایی از این دست باشیم در حفظ و احیای سنت‌ها و آیین‌ها و پویایی تئاتر موثر است. او با بیان این که این جشنواره ها فرصت مناسبی است تا مسئولان بسترها را برای حمایت از گروه‌های نمایشی در قالب دعوت از گروه‌ها برای اجرای عموم آثار فراهم کنند، افزود: بیشتر دیده شدن تئاتر و گروه‌های نمایشی شرکت کننده از دیگر مزیت‌های این رویداد هنری است. این هنرمند که حضور پررنگی در جشنواره‌های مختلف دارد با بیان این که در گونه نمایش‌های آیینی و سنتی داستان‌ها، افسانه‌ها و قصه‌های قشنگی داریم که کودکان و نوجوانان ما با آن ها آشنا نیستند، گفت: بخش عروسکی در این رویداد زمینه را برای آشنایی با داستان‌های اساطیری ایران و داستان‌هایی که در مناطق مختلف ایران وجود دارد فراهم می‌کند.
دیگر نمایشی که در دومین روز روی صحنه رفت، اجرای «روشنک» به کارگردانی «اهورا مرادی» از قزوین بود که به صورت مونولوگ پیش روی مخاطبان قرار گرفت. او با اشاره به غنای فرهنگ و آیین‌های کهن ایران، بهره‌گیری از ظرفیت استان‌های مختلف برای برگزاری این رویداد را به فال نیک گرفت و معتقد است: برگزاری چنین جشنواره معتبری در استان‌ها علاوه بر معرفی و شناساندن ظرفیت‌های این مناطق، زمینه را برای تبادل بیشتر و بهتر تجربیات هنرمندان شهرستانی فراهم می‌کند. کارگردان اثر نمایشی «روشنک»، اتحاد و همدلی میان هنرمندان و آشنایی با استعدادها و ظرفیت‌های مختلف موجود در مناطق مختلف را از نتایج اثرگذار این رویداد برشمرد و حضور اقوام مختلف کنار یکدیگر را در به اشتراک گذاشتن بخش‌هایی از تاریخ و فرهنگ و حفظ بیشتر و بهتر این میراث گرانسنگ موثر دانست. «مرادی» همچنین بر رقابتی بودن این بخش تاکید کرد و داوری نشدن آثار را در کاهش کیفیت آثار موثر دانست و گفت: رقابتی بودن بخش‌ها علاوه بر ایجاد انگیزه در هنرمندان، در افزایش کیفیت آثار نیز نقش به سزایی خواهد داشت.
فرصتی برای تبادل فرهنگ ها
آخرین اجرای روز دوم جشنواره نیز «کارناوال» به کارگردانی «کارن ام اچاتریجن» از ارمنستان بود که برای دومین شب متوالی میزبان بسیاری از مخاطبان و علاقه‌مندان در بجنورد بود. «کارن ام اچاتریجن» کارگردان اثر نمایشی «کارناوال» از ارمنستان، برگزاری جشنواره نمایش های آیینی و سنتی را فرصتی برای تبادل فرهنگ ها بیان کرد و حضور در این رویداد را تجربه به یادماندنی برای گروه دانست و از مخاطب تئاتر در خراسان شمالی به عنوان مخاطبی جذاب و گرم یاد کرد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی، وی با بیان این که برگزاری جشنواره نمایش های آیینی و سنتی به واسطه بهره گیری از زبان هنر، بستری خواهد بود برای تبادل فرهنگ ها و فرصت بسیار خوبی است برای ارمنستان تا فرهنگ ایران را بشناسد.
این کارگردان با اشاره به این که ایران و ارمنستان در جشنواره های بسیاری کار مشترک ارائه کردند و این گروه آشنایی ضمنی با فرهنگ ایران و خراسان داشت، تصریح کرد: فکر نمی کردیم تا این اندازه با مخاطب علاقه مند به تئاتر رو به رو شویم و باید بگوییم مخاطب ایرانی و به ویژه خراسان شمالی، مخاطب گرمی است و برخورد بسیار جذابی دارد با نمایشی که زبان مادری آن ها نیست و این حضور برای گروه ما تجربه بسیار جالب و شگفت انگیزی بود. «کارن ام اچاتریجن» که برای نخستین بار است در این رویداد حضور پیدا کرده، بر این باور است: شرکت در این جشنواره، انگیزه گروه را برای تولید آثار بهتر و غنی تری دوچندان کرد و ما تلاش می کنیم تا آثار بهتری را نه تنها برای ارمنستان بلکه برای کشورهای دیگر به نمایش بگذاریم. این هنرمند ارمنستانی، اجرا در این رویداد را تجربه به یاد ماندنی و جذابی دانست و افزود: اصلاً انتظار نداشتیم که مخاطب تا این اندازه با نمایش ارتباط برقرار کند. وی ادامه داد: با وجود آن که زبان ارمنی، زمان مادری تماشاگران نبود و با آن آشنا نبودند، هر جایی که لازم بود عکس العمل نشان دادند و به خوبی با نمایش و اجرا ارتباط برقرار کردند. این کارگردان نمایش عروسکی که به تماشای آثار دیگر گروه های شرکت کننده نشسته است، از این فرصت فراهم شده برای تبادل تجربه و کسب اطلاعات بسیار استقبال کرد و گفت: تماشای آثار دیگر گروه ها برایم جذاب بود و به خوبی توانستیم با آثار ارتباط برقرار کنیم. وی به واسطه ماهیت نمایش های عروسکی و ارتباط بیشتر با مخاطب کودک و نوجوان در برخی از آثار با رویکرد کودک و نوجوان، به ارتباط خوب میان بازیگر و مخاطب در نمایش های اجرا شده اشاره کرد و گفت: لازمه ماندگاری و فعالیت در عرصه نمایش عروسکی به ویژه برای کودکان و مخاطب، ارتباط گیری است. کارگردان اثر نمایشی «کارناوال» ، میزبانی خراسان شمالی برای برگزاری این رویداد را فوق العاده توصیف کرد و افزود: بجنوردی ها با جان و دل پای کار بودند و هر کمکی لازم بود دریغ نکردند و همین امر انرژی مثبتی به گروه داد و این انرژی تا بازگشت به ارمنستان همراهمان خواهد بود و به طور قطع آن را به هنرمندان ارمنستانی انتقال خواهیم داد. وی از حضور دوباره در خراسان شمالی در صورت تداوم این رویداد در این خطه استقبال کرد و گفت: با لذت و شوق فراوان در رویداد بعدی حضور پیدا خواهیم کرد.
آشنایی با فرهنگ های مختلف
یک کارگردان دیگر راه یافته به جشنواره نمایش های آیینی و سنتی، خواستار نگاه حمایتی ویژه از دانشجویان برای حضور در رویدادهای هنری شد تا شاهد رشد و شکوفایی جریان تئاتر دانشجویی باشیم. «نسیم سلطانی نسب» کارگردان راه یافته به بخش دانشجویی این جشنواره که با اثر نمایشی «و صدا همیشه ترسان است» در این جشنواره حضور دارد، آشنایی با فرهنگ های مختلف، کسب تجربه، تبادل اطلاعات و افزایش دانش تئاتری را از دستاوردهای این رویداد دانست و با اثرگذار خواندن این جشنواره، خواستار تداوم این رویداد در سال های بعد در مسیر درست حمایتی شد.
برگزاری شایسته جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی در خراسان شمالی
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
محمد صلی‌ا...علیه‌وآله؛ پیامبری برای همیشه
حاج جلال
خانوم‌ماه (روایتی از زن بدون هیچ پسوندی ...)
قصه‌های شیرینِ فیه ما فیه
