گذری بر فاروج، قطب تولید زعفران
تعداد بازدید : 17
دغدغه های تولیدکنندگان طلای سرخ
میم پرور- چند سالی است که کشت زعفران که از آن به عنوان طلای سرخ نام برده می شود در استان خراسان شمالی به خصوص در شهرستان فاروج رونق زیادی گرفته و تعداد زیادی از کشاورزان فاروجی زمین های کشاورزی خود را برای کشت این محصول در نظر گرفته اند.
از اواخر ماه مهر به مدت حدود یک ماه اگر به این شهرستان گذری داشته باشید خواهید دید که مرد و زن، پیر و جوان و کوچک و بزرگ در زمینه جمع آوری این محصول مشغول به فعالیت هستند. همزمان با اذان صبح، گل های زیبای بنفش در سطح مزارع شهرستان خودنمایی می کند و عطر دل انگیز آن در هر محله ای به مشام میرسد. عده ای از صبحدم تا غروب آفتاب در مزارع زعفران سطل به دست، مشغول جمع آوری گل زعفران و عده ای هم در غرفه های بازارچه و در سطح شهر و روستاهای منطقه به خرید و فروش گل و نگین زعفران مشغول هستند و تعدادی هم مشغول خشک کردن گل زعفران هستند. نکته جالب این است که جمعیت قابل توجهی از اهالی این منطقه پس از برداشت گل زعفران و رفتن به خانه، شب ها در محافل خانوادگی خودشان نیز در کنار خانواده مشغول پاککردن گل زعفران هستند، به عبارتی این روزها، در فاروج که قطب تولید طلای سرخ محسوب می شود، آمار اشتغال به واسطه فعالیت در این عرصه به شکل قابل توجهی بالا رفته است.
اگر نگاهی به آمار و ارقام داشته باشیم شاهد هستیم که کشور ایران حدود ۹۰ درصد از سطح زیر کشت محصول زعفران در جهان را به خود اختصاص داده و سطح زیر کشت این محصول در استان خراسان شمالی نیز ۴ هزار هکتار با پیش بینی میزان تولید ۲۶ تن است. شهرستان فاروج نیز که از سال ۱۳۸۷ توسعه کشت زعفران خود را شروع کرده است هم اکنون دارای ۳ هزار هکتار سطح زیر کشت این محصول با میزان تولید تقریبی ۲۱ تن است، به طوری که این شهرستان از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید زعفران رتبه اول استان را دارد و ۸۰ درصد زعفران استان در این شهرستان تولید می شود. اما در این میان، مشکلاتی نیز وجود دارد که در برخی مواقع کام زعفران کاران را تلخ می کند و به آن چیزی که یک سال برایش زحمت کشیده اند و حقشان است، نمی رسند.
حضور دلالان، خرید گل به صورت امانی، عدم پایبندی برخی غرفه داران به قیمت تعیین شده شورای قیمت گذاری شهرستان که معمولاً از این مبلغ پایینتر اعلام می شود نمونه هایی از دغدغه ها و مشکلاتی است که زعفران کاران شهرستان فاروج با آن مواجه هستند. البته مدتی است که به همت مسئولان، بازارچه فروش زعفران در این شهرستان احداث شده است و قیمت ها به صورت منظم در بازارچه به غرفه داران اطلاع رسانی می شود و زعفران کاران نیز در این مکان به خرید و فروش گل زعفران خود اقدام می کنند اما با این حال دلال ها هم در منطقه حضور دارند و گل زعفران را به قیمت ناچیزی از زعفران کاران خریداری می کنند. از آن سو، به خصوص اگر در زمان برداشت گل زعفران، بارندگی باشد جولان دلالان بیشتر خواهد بود چرا که به بهانه خیس بودن و کیفیت پایین گل، قیمت را به دلخواه خود مشخص می کنند و کشاورز هم به خاطر دغدغه فروش نرفتن گل، به ناچار محصول خود را به قیمت کمتری می فروشد.
این جاست که باید دستگاه های ذی ربط در راستای رفع مشکلات کشاورزان در زمینه خرید گل زعفران، بستری را فراهم کنند تا ضمن ایجاد اعتماد، زعفران کاران با خیال راحت در هر شرایطی محصول خود را به فروش برسانند و همچنین دستگاه های نظارتی نیز با جدیت وارد عمل شوند و مانع جولان دلالان در این منطقه شوند تا کشاورزان دچار ضرر و زیان نشوند. یکی از زعفران کاران در این زمینه می گوید: هم اکنون ۵ هکتار از زمین های کشاورزی را به کشت زعفران اختصاص داده ام که امسال حدود 3.5 تا ۴ تن گل تاکنون برداشت کرده ام و این روند هنوز تا پایان برداشت این محصول ادامه دارد. «یاقوتی» می افزاید: در راستای رفع مشکلات زعفران کاران اگر در شهرستان، سردخانه ای مخصوص نگهداری گل زعفران در نظر گرفته شود به نفع کشاورزان و تولیدکنندگان خواهد بود زیرا در برخی از روزها کشاورزان به خاطر زیادی گُل و نبود نیروی کار، دچار ضرر و زیان بسیاری می شوند که اگر این مکان احداث شود بسیاری از مشکلات زعفران کاران در این زمینه برطرف خواهد شد.
وی ادامه می دهد: همچنین اگر خرید حمایتی نگین زعفران توسط دولت برای کنترل قیمت گل زعفران قبل از شروع برداشت این محصول صورت پذیرد بسیاری از مشکلات ما زعفران کاران برطرف خواهد شد.
یکی دیگر از کشاورزان نیز میگوید: از مسئولان خواهشمندیم هر سال تا قبل از شروع برداشت زعفران به واحدهای فرآوری و بستهبندی زعفران و فعالان عرصه تولید، خرید و صادرات این محصول، تسهیلات سرمایه در گردش پرداخت کنند و اگر چه تاکنون کلاس های آموزشی بسیاری برای کشاورزان منطقه برگزار شده اما باز هم خواهشمندیم تا در زمینه برداشت گل در راستای افزایش کیفیت و مرغوبیت سرگل تولید شده به بهره برداران در طول سال آموزش های بیشتری را ارائه دهند. یکی از شهروندان نیز می گوید: علاوه بر برداشت گل در طول روز، شب ها هم در حد توان در کنار خانواده گل پاک می کنیم و اگر چه زحمت این کار خیلی زیاد است و چشم را اذیت می کند، اما متأسفانه برای گل پاک کردن هزینه کمی را مشخص کرده اند که اگر دستمزد بیشتر شود با رغبت بیشتری برای تأمین مایحتاج زندگی این کار را انجام می دهیم. در این خصوص، مسئول باغبانی مدیریت جهاد کشاورزی فاروج به خبرنگار ما میگوید: با توجه به شروع فعالیت بازارچه گل زعفران درشهرستان، بهتر است در راستای افزایش نقدینگی غرفه داران محلی برای بالا بردن توان رقابت آن ها با خریداران عمده از طریق وزارتخانه تسهیلات سرمایه در گردش قبل از شروع فصل برداشت پرداخت شود.
«پروانه جعفری» می افزاید: در راستای کشت گیاه زعفران و عملکرد کیفیت بهتر این محصول، تاکنون چندین کلاس آموزشی در شهر و روستاهای تابعه از طرف این مجموعه برگزار شده است و این روند در خصوص سایر محصولات کشاورزی در طول سال ادامه دارد. وی ادامه می دهد: در شهرستان فاروج امسال۲۸۴۰ بهره بردار زعفران فعالیت دارند و این در حالی است که در سال گذشته ۲۱۴۵ نفر زعفران کار مشغول به فعالیت بودند.
مدیر جهاد کشاورزی فاروج نیز میگوید: هم اکنون این شهرستان دارای ۳ هزار هکتار سطح زیر کشت زعفران با میزان تولید ۲۱ تن است به گونه ای که شهرستان از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید این محصول، رتبه اول خراسان شمالی را دارد و ۸۰ درصد زعفران استان در شهرستان فاروج تولید می شود.
دکتر «عباس حیدری» می افزاید: در شهرستان فاروج میانگین تولید گل زعفران در هر هکتار ۷۰۰ کیلوگرم و میانگین تولید سرگل ۷ کیلوگرم است که پیش بینی می شود امسال ۱۸۹۰ تن گل زعفران در شهرستان تولید شود. وی اظهارمی کند: این شهرستان دارای ۷ واحد فراوری و بسته بندی سر گل زعفران با ظرفیت سالیانه 4.6تن است که در سال گذشته حدود 4.48 تن زعفران از طریق این واحدها بستهبندی و به کشورهایی همچون اسپانیا، انگلستان، امارات، مالزی، چین، ویتنام، ترکیه و روسیه صادر شد. وی خاطرنشان می کند: در راستای حمایت از زعفران کاران زحمتکش شهرستان، میزان خرید حمایتی زعفران در سال ۱۳۹۸ به میزان ۷۶۱ کیلوگرم و سال ۱۳۹۹ به میزان ۲۱۸۸ کیلوگرم بود. مدیر جهاد کشاورزی فاروج اضافه می کند: بازارچه گل زعفران نیز در سال ۱۳۹۹ در سطح ۲ هزارمتر مربع متر (۳۵ غرفه ۱۲ متری)، با اعتبار ۲ میلیارد ریال از محل اعتبارات صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی استان احداث شد و به بهره برداری رسید که این امر گامی موثر در خرید و فروش و ساماندهی گل زعفران بوده است.
به گفته وی، همچنین در سال گذشته ۱۱ میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش به واحدهای بسته بندی زعفران، غرفه داران و فعالان عرصه تولید، خرید و صادرات زعفران پرداخت شد. «حیدری» خاطرنشان می کند: شورای قیمت گذاری زعفران شهرستان از ابتدای آبان تشکیل شد و افرادی به عنوان نماینده کشاورزان، نماینده غرفه داران، نماینده جهادکشاورزی، نماینده تعاون روستایی و مسئول بازارچه در شهرستان مشخص و معرفی شدند.
وی یادآور می شود: شورای قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا، کیفیت و قیمت گل در شهرستان های مجاور و تربت حیدریه برای تعیین قیمت کف بازار یا قیمت پایه اقدام می کند و روزانه در دو نوبت در ساعت ۹ و ۱۴:۳۰ در تابلوی بازار اعلام می شود که قیمت گل سالم، دوم آبان حداقل ۳۴۰ هزارتومان به تصویب رسیده است.
این مقام مسئول بیان می کند: اولین خرید گل زعفران در بازارچه این محصول در شهرستان، ۳۰ مهر امسال به قیمت ۵۳۰ هزارتومان بود و پیش بینی می شود تا پایان آبان، گل در شهرستان خرید و فروش شود. مدیر جهاد کشاورزی فاروج تصریح می کند: از زعفران کاران و کشاورزان منطقه در بخش های مختلف حمایت می کنیم و در راستای رفع مشکلات آن ها اقدامات لازم را در دستورکار قرار داده ایم و برنامهریزی های لازم را در زمینه رفع مسائل و مشکلات بخش کشاورزی انجام خواهیم داد.
در همین حال، مدیرکل استاندارد خراسان شمالی از نظارت ویژه و کنترل مضاعف بر کیفیت فراورده زعفران در واحدهای تولیدی و بازارهای استان خبر می دهد. «فهیمه مهمان نواز» می گوید: از آن جایی که فراورده زعفران مشمول مقررات اجرای اجباری استاندارد است با توجه به گزارش های دریافت شده درخصوص عرضه این محصول بدون نشان استاندارد در سطح مراکز عرضه، به استناد مواد 15 و 40 قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد و بنا بر دستورات ابلاغی سازمان ملی استاندارد ایران، نظارت ویژه بر کیفیت فراورده زعفران از سوی کارشناسان اداره کل استاندارد خراسان شمالی در دستور کار قرار گرفته است. وی می افزاید: به منظور هم افزایی و نظارت موثر و یکپارچه برای کنترل کیفیت زعفران در بازار، کارگروهی با حضور نمایندگانی از سازمان جهاد کشاورزی، ادارات کل صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات حکومتی، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی و اتاق اصناف استان در اداره کل استاندارد تشکیل شد و برنامه ریزی درخصوص اجرای بهینه طرح کنترل و نظارت در راستای ارتقای کیفیت محصولات زعفران صورت گرفت.