عطش در تاکستان های بدرانلو
تعداد بازدید : 5
تاکداران، چشم انتظار یاری مسئولان
گروه گزارش- اولین نگاهت که به تاک ها می افتد، ناخواسته چشم هایت را تنگ تر می کنی تا آن چه را می بینی باور کنی. خوشه های انگور انگار تاول زده اند و زخم های خشک شده ای بر تن آن ها خودنمایی می کند. گویا تاکستان ها، افسردگی فصلی گرفته اند؛ زرد و پژمرده، عطش و بی آبی را تحمل می کنند. دیگر از درخشش خوشه های انگور زیر آفتاب خبری نیست و از شیارهای تاکستان ها انگار صدای شیون تاک ها می آید. لب های خاک ترک خورده است و علف های هرز در میان تاک های نیمه جان نیشخند می زنند.
«بدرانلو» منطقه جغرافیایی درخشان و نگین سر سبز بخشی از شهرستان بجنورد که به آبادانی، زیبایی و سرسبزی مشهور است این روزها بی آبی را مشق می کند. هکتار، هکتار اراضی باغ های انگور زیر تیغ آفتاب می سوزند و بی آبی زخمی درمان نشده بر پیکر انگور کلاهداری گذاشته است. نامهربانی برخی افراد در اراضی بالادست، خراشی عمیق روی امید کشاورزان این روستا کشیده است. نگاه های مستاصل و دست های لرزان صحنه های پر تکراری است که در این فصل، بین برخی تاکداران بدرانلویی دیده می شود.
می گویند، وقتی سختی ها می آید، همدردی ها مسکّن آلام می شود و عبور از مصائب را سهل تر می کند، اما تاکداران بدرانلو می گویند در این جبر زمانه، تنها مانده اند و دست یاری گری نیست. آن ها می گویند، معاش شان در خطر است و خطر بی آبی و عطش تاکستان ها به بحرانی جدی در زندگی آن ها مبدل شده است. درد همه آن ها مشترک است؛ تاکستان هایی نیمه جان که به واسطه بی آبی، آهسته آهسته به خواب ابدی فرو می روند. تاکداران، این روزها که تاکستان های شان در معرض خشکی و نابودی قرار دارند، چشم انتظار یاری مسئولان هستند.
حافظه تاریخی شان البته روزهای روشن را نیز به خاطر می آورد، روزگاری که تاکستان ها «کلک خیال آبی آسمان» را نقاشی می کشیدند و در زمزمه نسیم، ریشه های شان را از آب نهر سیراب می کردند. این مردم رنجیده می خواهند بار دیگر تاریخ درخشان گذشته برای تاک ها تکرار شود و با همت جمعی مدیران، مسئولان و اهالی روستاهای بالادست، زندگی به زیر پوست انگورها باز گردد. فصل مشترک زندگی تاکداران، دردی ریشه دار است که بر زبان هر کدام از آن ها جاری است.
دست های پینه بسته پیرمرد تاکدار، روی خوشه های مرده می لغزد، عمیقاً سکوت کرده است و نگاه می کند؛ می گوید: این خوشه ها و تاک های خشک شده، حاصل یک عمر زحمت در تاکستان است که امسال نابود شده است.
او که از اهالی بدرانلو است، در شیارهای تاکستان مرده اش قدم برمی دارد و آه می کشد، گاهی خم می شود و درختی را بررسی می کند، شاید جانی داشته باشد، اما هر بار ناامیدتر از قبل می شود. می گوید: هزینه های کارگر و نگهداری از باغ بسیار بالاست اما ما همه این کارها را به امید فصل برداشت انجام می دهیم، به امید روزی که شیرینی انگورها به زیر زبان مان بیاید و حاصل فروش آن ها کام مان را شیرین کند.
او ادامه می دهد: اما امسال کامم تلخ است زیرا بخش بزرگی از باغم در کبوترخانه به قبرستان درخت های انگور تبدیل شده است. با کمر خمیده می رود، دور می شود، دور دور و با خود سوگ بر تاک ها را زمزمه می کند. این جا بدرانلوست، نگین درخشان منطقه که لب تشنه مانده است.
«عباس زاده» هم از تاکداران این منطقه است. او که روایتی از بی مهری برخی اهالی روستاهای بالادست دارد، می گوید: حاصل دسترنج مان در مقابل چشم های مان می سوزد و از بین می رود و حاصل تلاش ها و پیگیری های ما برای اجرای آرای هیئت 5 نفره قانون توزیع عادلانه آب در مورد سرشاخه های رودخانه بدرانلو که حق قانونی مان است همچنان بی نتیجه مانده است. وی با بیان این که شورای این روستا و بزرگان اهالی از سال های گذشته پیگیر این مشکل بوده اند اما با وجود آرای قانونی از طرف مسئولان ذی ربط و اجرا از تاریخ 1396.08.01، روند و تداوم اجرای آرا به دلیل عدم ایفای نقش قانونی دستگاه های اجرایی مرتبط، کماکان با مشکل مواجه است، ادامه می دهد: در فصولی که درگیر تنش آبی هستیم به جای دریافت همکاری از سوی روستاهای بالادست با بی مهری مواجه می شویم چرا که مانع رهاسازی و سرازیر شدن حقابه به روستای پایین دست (بدرانلو) می شوند.
وی اضافه می کند: بارها برای مشکلات عدم اجرای مدون مداربندی به مراجع قانونی مراجعه کرده و حکم دریافت کرده ایم اما همچنان در روستاهای بالادست، آب را قطع می کنند و تاکستان های ما بی آب می مانند.
وی با یادآوری این که مردم این روستا کشاورز و باغدار هستند و معیشت آن ها سالی یک بار از همین باغ ها تامین می شود، خاطرنشان می کند: در این تنگنای بی آبی از مسئولان می خواهیم مساعدت کنند تا مشکل تاکداران و مردم بدرانلو برطرف شود.
«عباس زاده» اضافه می کند: طبق قانون توزیع عادلانه آب و به استناد تبصره یک ذیل ماده 21 و تبصره ذیل ماده 29 و هم چنین مواد 11 و 12 آیین نامه اجرایی ماده 18 این قانون، تقسیم، توزیع و انتقال آب تا محل مصرف از وظایف قانونی جهاد کشاورزی است و می تواند با اجرای قوانین نسبت به مصرف معقول آب برای صاحبان حقابه ها اقدام کند، ولی دریغ از اجرای تبصره یک این ماده قانونی و سایر مواد آن توسط جهادکشاورزی.
رئیس شورای اسلامی بدرانلو نیز می گوید: بی آبی و بحران خشک شدن نگران کننده حدود 300 هکتار از تاکستان های بدرانلو به چالشی جدی برای معیشت 2 هزار نفر مبدل شده است.
«جلالی» با بیان این که اکنون 90 هکتار از بهترین تاکستان ها در کبوترخانه و سارلو از بین رفته است، ادامه می دهد: 10 روستا از دو سرچشمه دهگاه و تیمورتاش دارای حقابه هستند که زمان و روزهای حقابه طبق مصوبه هیئت 3 و 5 نفره قانون توزیع عادلانه آب و محاکم قضایی تایید و از سال 96 اجرا شده است اما روند و ادامه اجرای آن به دلیل عدم دخالت دستگاه های ذی ربط با مشکل مواجه است.
وی با بیان این که ما هر سال با چالش جدی تامین آب برای اراضی مواجه هستیم، اضافه می کند: هر سال با مراجعه به مسئولان می توانیم چند روزی و بسیار کمتر از حقابه قانونی خود از روستاهای بالادست آب دریافت کنیم اما امسال مسیر آب کاملاً بسته و به مصیبتی دردناک برای اهالی تبدیل شده است.
وی با یادآوری این که اقتصاد بدرانلو بر پایه تک محصولی است و انگور تنها محصول تولیدی این روستاست، خاطرنشان می کند: مردم این روستا هم اکنون در فصل تنش آبی شاهد از بین رفتن محصولات شان هستند.
وی می گوید: یک ماه دیگر فصل برداشت محصول است اما بسیاری از تاکستان ها خشکیده و آن بخش از باغ ها که مانده اند هم در خطر شدید بی آبی و خشکی قرار گرفته اند.
«جلالی» اما برای رفع مشکل کنونی چاره ای نیز دارد؛ او می گوید: با حمایت مسئولان می توان مصوبه قانونی را بدون این که هیچ کدام از روستاها خسارت ببینند اجرایی و با ایجاد دریچه هایی برای آب بندها، حقابه را مدیریت کرد.
وی از مسئولان می خواهد، نوشداری قبل از مرگ سهراب باشند تا مبادا، داستان تاکستان های سرسبز بدرانلو و انگور کلاهداری به مرثیه غمگین تبدیل شود.
آب، همین کلمه دو حرفی حیات را در خود جا دارد و به زندگی معنا می بخشد، معاش مردم در زلالی و درخشندگی آن معنا دارد، کاش قبل از این که دیر شود برای رفع عطش تاکستان ها گامی برداشته شود.
اما مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی با بیان این که میزان مصرف معقول آب در روستاهای بخش مرکزی بجنورد در سال 94 توسط هیئت 3 نفره مشخص شده است، می گوید: طبق قانون توزیع عادلانه آب، مصرف معقول به روستاها ابلاغ شده است اما طبق ماده 31 این قانون، جهادکشاورزی مجری آن نیست.
«عفتی» خاطرنشان می کند: با این که توافق شده تا امسال بر اساس مدار، آبدهی به روستاهای مربوط انجام شود اما به دلیل عدم همکاری مردم روستاهای بالادست، این اقدام انجام نشده است.
وی با بیان این که حل مشکل موجود با مشارکت همه دستگاه های ذی ربط و به ویژه مردم محقق می شود، اضافه می کند: موضوع عدم اختصاص آب به باغ های انگور روستای بدرانلو در نهایت توسط اهالی در دادگاه مطرح شده و دادگاه بر اجرای رای هیئت 5 نفره تاکید کرده اما به دلیل عدم تمکین برخی مردم، کم آبی ها و احتمال برداشت های غیرمجاز در بالادست، هنوز اجرایی نشده و 92 هکتار از تاکستان های بدرانلو بی آب مانده اند.
وی تصریح می کند: متاسفانه پس از کوچک شدن بدنه دولت و حذف میراب ها در آب رسانی به باغ های پایین دست سرچشمه ها اختلال ایجاد شده و مناطقی به شکل کلی یا لکه ای از آب محروم شده اند.
وی تاکید می کند: مدار آب در این روستاها باید اجرایی شود و این امر مشارکت اهالی را می طلبد و باید خسران احتمالی به باغ ها بر اثر تنش های آبی بین روستاها سرشکن شود زیرا ما بر این امر که معیشت این مردم از تولید تاکستان هاست واقف هستیم.