بسیاری از افراد در زندگی خود، دچار «آفت دهان» می شوند که برای آن ها آزاردهنده است و به دنبال راه هایی برای درمان سریع تر آن هستند. یک جراح و دندان پزشک در گفت و گو با خبرنگار ما نکاتی را درباره شناخت آفت دهان و روش های درمان آن بیان می کند.
دکتر «مهین یاهوئیان» می گوید: «آفت دهان» یک نوع زخم از مجموعه زخم های دهانی است که روی زبان، داخل لب، زیر زبان و ... می تواند رخ دهد. آفت ها ممکن است عمیق یا سطحی باشند و مسری نیستند. آفت دهان ممکن است منشأ ارثی داشته باشد یا توسط یک عامل محیطی مشترک، مثل یک نوع ماده غذایی خاص و آلرژی زا بروز کند. حاشیه این زخم ها توسط یک هاله قرمز پوشیده شده است.
کارشناس مسئول بهداشت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، انواع آفت های دهان را شامل مینور، ماژور و هرپتی فرم برمی شمرد و می افزاید: آفت دهانی مینور، بسیار شایع و به صورت دایره های کوچکی است و ۸۰ درصد شیوع دارد. آفت های ماژور، بزرگ تر و نسبت به آفت مینور عمیق تر هستند، مدت زمان بهبودی طولانی تری هم دارند و 10 درصد شیوع دارند. آفت هرپتی فرم هم بیشتر در بزرگ سالان ایجاد می شود، به صورت ریز و دسته ای است و 10 درصد شیوع دارد.
علل ایجاد آفت دهان
این جراح و دندان پزشک درباره علل ایجاد آفت دهان اظهار می کند: علل ایجاد آفت دهان در هر فرد با فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد که به سیستم بدنی فرد بستگی دارد و به طور کلی آفت دهان به علت ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن افراد است. دکتر «یاهوئیان» با بیان این که آفت ممکن است بر اثر شرایط و علایم جزئی یا حاد بدن ایجاد شود، این علایم را مورد اشاره قرار می دهد و اضافه می کند: علایم جزئی شامل زخم روی زبان، زخم روی سقف دهان، زخم داخل بافت دهان و عفونت دندان است. علایم حاد، شامل ضعف جسمی، تب، التهاب غدد لنفاوی و استوماتیت عود کننده است.
درمان آفت دهان
وی به نکته مهمی در این خصوص اشاره و تصریح می کند: آفت خود به خود خوب میشود و معمولاً به درمان نیازی ندارد. برای آفت اگر درمانی صورت بگیرد معمولاً بهمنظور کاستن از درد و التهاب و استرس و جلوگیری از اضافه شدن عفونت ثانویه به آن است. دکتر «یاهوئیان» رایجترین درمانهایی را که در این خصوص توصیه میشود بیان کرد که در ادامه آن ها را مرور می کنیم:
١- رعایت بهداشت دهان. استفاده از داروی آفتین ژل (پایین آورنده درد و التهاب زخمهای دهان)
٢- استفاده از آنتیبیوتیک موضعی مانند کپسولهای ۲۵۰ میلیگرمیِ تتراسایکلین محلول در سرُم فیزیولوژی (بهصورت دهانشویه)
٣ -رفع کمبودهای ویتامینی و املاح سرُمی همچون ویتامین ب۱۲، آهن و اسید فولیک و پرهیز از غذاهای آلرژیزا
٤- استفاده از داروهای بیحسکننده موضعی همچون لیدوکائین یا دیفنهیدرامین
٥ -استفاده از مواد محافظ موضعی حاوی استروئیدهای موضعی همچون تریامسینولون یا کلوبتازول یا فلاکینولون
٦ -استفاده از آنتیبیوتیک موضعی مانند کلرهگزیدین، بنزیدآمین یا پرسیکا
٧- استفاده از محلول آب ولرم و نمک چند بار در روز
این جراح و دندان پزشک خاطرنشان می کند: هر چند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد ولی روش هایی وجود دارد که در کاهش مدت حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی بیمار مؤثر است. دکتر «یاهوئیان» در ادامه این روش ها را مورد اشاره قرار می دهد که آن ها را از نظر می گذرانیم:
- استفاده از خمیردندان هایی که حاوی سدیم لوریلسولفات نباشند.
- استفاده از محصولاتی که با ایجاد یک لایه محافظ روی زخمها مانع تحریک آن ها توسط عوامل محیطی میشوند.
- محصولات بیحس کننده موضعی
- داروهای ضدباکتریایی(مثل سولفات مس)
- داروهایی که سطح زخمهای آفتی را شست و شو میدهند (مثل پراکسید هیدروژن و کار با میدپراکسید)
- داروهای گیاهی: برخی عصارههای گیاهی باعث تخفیف علائم بیماران آفتی میشوند.
- مصرف مرتب و روزانه ماست که محتوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس باشد.
- کاهش عوامل آسیب زننده(تروماتیک) دهان مثل دندان های شکسته، جرم زیاد و پرکردگیهای تیز
- رعایت بهداشت دهان به صورت دقیق و منظم
- عدم مصرف غذاهایی که ایجاد آفت را تشدید می کنند (مثل غذاهای آلرژیک)
- درصورت کمبود باید مکمل مولتیویتامین مصرف شود.
- عدم مصرف غذاها و مایعات محرک مثل آبلیمو یا ربگوجه.
- کاهش استرس
- داروهای ضدالتهابی که توسط پزشک تجویز میشوند.