مروری بر روند ساخت و ساز مسکن روستایی استان در سالروز تاسیس حساب ۱۰۰ امام(ره)
تعداد بازدید : 12
مقاوم سازی ۷۵ درصدی منازل، گام بلند مولود انقلاب
محمد آگاهی
«ملت عزیز، برادران و خواهران دلیر و مبارز؛ اینک به مرحله حساسی از دوران انقلاب اسلامی خود رسیده ایم. دوران سازندگی، دورانی که باید از ثمرات انقلاب مان، مردم محروم و ستمدیده ایران بهره مند شوند؛ دورانی که باید شکوه نظام عدل اسلامی را لمس کنید؛ دورانی که همه باید دست به دست هم بدهیم تا ریشه فقر و استضعاف را برکنیم» این سخنان بخشی از پیام معمار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) است که 58 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مناسبت ایجاد حساب 100 با هدف تأمین زمین و مسکن برای قشرهای محروم جامعه صادر کرد و در ادامه آن فرمود: «در رژیم منفور پهلوی، قشر عظیمی از مستضعفان جامعه به کلی از داشتن خانه محروم بودند و در زوایای بیغوله ها و اتاقک های تنگ و تاریک و خرابه ها به سر می بردند و چه بسا قسمت مهمی از درآمد ناچیزشان را بایستی برای اجاره آن بپردازند و این میراث شوم برای ملت ما باقی مانده و اکنون جامعه ما با چنین مصیبتی دست به گریبان است. نظام اسلامی چنین ظلم و تبعیضی را تحمل نخواهد کرد؛ این از حداقل [حقوق] هر فرد است که باید مسکن داشته باشد. مشکل زمین باید حل شود و همه بندگان محروم خدا باید از این موهبت الهی استفاده کنند.»
ثمره ۴۲ ساله مولود انقلاب
هم اکنون 42 سال از صدور فرمان تاریخی امام خمینی (ره) برای ایجاد آن حساب و تشکیل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی می گذرد. اگر چه هنوز هم افراد متعددی هستند که در کشور و استان ما از داشتن مسکن محروم هستند اما این مولود انقلاب اسلامی طی این مدت دستاوردهای زیادی در حوزه ساخت و ساز منازل محرومان و نیازمندان و مقاوم سازی منازل روستایی و مناطق محروم داشته است. هم اکنون بیش از 60 درصد منازل روستایی استان ما مقاوم سازی شده است در حالی که این آمار قبل از پیروزی انقلاب اسلامی صفر بود. علاوه بر روستاها و مناطق محروم بنیاد مسکن در شهرهای کوچک و حتی حاشیه شهرها نیز برکات زیادی داشته است که نتیجه این اقدامات طی حداقل 10 سال گذشته مهاجرت معکوس روستاییان از شهرها به روستاهای شان و همچنین پیشگیری از گسترش حاشیه نشینی بوده است.
مهاجرت معکوس
طبق طرح سامان دهی سکونتگاه های غیر رسمی در سال 1388 در مرکز استان 24 نقطه حاشیه نشین در بجنورد شناسایی و سامان دهی شد و پس از آن طی 12 سال گذشته دیگر شاهد ایجاد محله جدید حاشیه ای در بجنورد نبودیم که در کنار اقدامات انجام شده در حوزه شهری بدون شک اقدامات جهادی وار بنیاد مسکن در اجرای طرح هادی و ساخت و ساز منزل در روستاها با هدف پیشگیری از مهاجرت اهالی روستاها موثر بوده است. بر اساس آمار اعلام شده، در 18 ماه گذشته بیش از 12 هزار واحد مسکونی روستایی در استان احداث شده است. احداث این تعداد واحد مسکونی مقاوم در برابر زلزله های قدرتمند در حالی است که طی این مدت کشور ما دچار مشکلات اقتصادی شدیدی در پی تحریم های ظالمانه آمریکا و همچنین مشکلات ناشی از شیوع کرونا بوده است.
در این مدت همچنین 308 کیلومتر راه روستایی 130 روستا آسفالت شده است. این میزان ساختمان سازی و راه سازی تنها بخشی از فعالیت های گسترده بنیاد مسکن در حوزه روستایی و مناطق محروم استان بوده است. به مناسبت سالروز فرمان تاریخی امام خمینی(ره) سراغ مدیران سختکوش و پرتلاش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان رفتیم تا در خصوص بخشی از اقدامات محرومیت زای این نهاد انقلابی در استان گفت و گو داشته باشیم.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی با اشاره به این که هم اکنون 60 هزار واحد مسکن روستایی استان مقاوم سازی شده است، می گوید: در خراسان شمالی 10 هزار و 221 واحد منزل مسکونی روستایی وجود دارد که با این رقم هم اکنون بیش از 60 درصد منازل روستایی ما در طول عمر تأسیس این نهاد مقاوم سازی شده اند. برای احداث و مقاوم سازی این منازل بنیاد مسکن خدمات مختلفی از جمله ارائه تسهیلات بلاعوض و کم بهره در کنار ارائه پروانه و نقشه رایگان و همچنین نظارت رایگان بر ساخت و ساز بر اساس اصول مهندسی داشته است.
بر اساس اظهارات «علی محمدی»، در این مدت 9 هزار واحد مسکونی نیز در شهرهای کوچک استان تحت نظارت و کمک های این نهاد در استان ساخته شده است. وی گریزی به ساخت و سازهای صورت گرفته در سال 1388 در حواشی شهر بجنورد می زند که در آن سال، هزار و 300 واحد در این مناطق محروم استان با کمک تسهیلات کم بهره و همچنین کمک های بلاعوض این نهاد ساخته شد تا چهره برخی محلات حاشیه نشین بجنورد دگرگون شود، ضمن این که احداث ساختمان های مقاوم در این مناطق نهادینه شود.
ساخت 229 واحد مسکونی
برای خانواده با 2 معلول
به گفته «محمدی»، این نهاد همچنین در چند سال گذشته 229 واحد مسکونی با کمک نهادهای حمایتی برای خانوارهای با 2 فرد معلول ساخته است. در این راستاهم اکنون 85 میلیون تومان کمک بلاعوض برای مالکان روستایی و 150 میلیون تومان نیز کمک بلاعوض برای مالکان شهری اعطا می شود.
بهره مندی ۷۵ درصدی مردم روستاها از طرح هادی
اجرای طرح هادی در روستاها از دیگر اقدامات قابل توجه بنیاد مسکن در روستاها و شهرهای کوچک استان بوده که باعث ماندگاری روستاییان در زادگاه شان یا حتی مهاجرت معکوس آن ها شده است. بر اساس آماری که مهندس «محمدی» ارائه می دهد، از آغاز اجرای طرح هادی در روستاهای استان تاکنون این طرح برای 722 روستا از 840 روستای استان مصوب و در 403 روستا اجرا شده است. البته در مجموع هم اکنون 75 درصد مردم روستاهای استان به دلیل اجرای طرح هادی در اغلب روستاهای پر جمعیت استان از این خدمت مولود انقلاب بهره مند شده اند تا امروز شاهد دگرگون شدن چهره روستاهای شان باشند. اقداماتی همچون احداث معابر همراه با آسفالت و سنگ فرش و زیباسازی روستاها در کنار حفظ بافت های با ارزش از جمله فعالیت هایی بوده که در قالب طرح هادی در روستاها اجرا شده است.
ساخت 15 هزار واحد مسکونی تا افق 1405
بر اساس برنامه ریزی برای افق 1405 باید 75 درصد منازل روستایی و مناطق محروم استان مقاوم سازی شود. آن گونه که مهندس «محمدی» می گوید: برای رسیدن به این هدف باید 15 هزار واحد مسکونی مناطق روستایی و محروم استان بازسازی و مقاوم سازی شود که با توجه به ظرفیت های ایجاد شده در استان از جمله تربیت 330 مهندس ناظر، دفاتر طراحی و تجربه کارکنان بنیاد مسکن استان به ویژه در سال های اخیر، رسیدن به این هدف کار سختی نیست.
وی خاطرنشان می کند: در پی وقوع زلزله سال 96 با اعطای 47 میلیارد تومان کمک بلاعوض، توزیع 450 هزار پاکت سیمان رایگان و همچنین ارائه نقشه و دیگر خدمات ساختمان سازی رایگان 13 هزار و 871 واحد مسکونی در استان مقاوم سازی شد که 4 هزار و 216 فقره آن بازسازی منزل بود. همچنین در پی بارش های سیل آسای سال 97 نیز 6 هزار و 450 واحد مسکونی روستایی در استان بازسازی شد که برای این امر نیز 127 میلیارد تومان کمک بلاعوض اعطا و یک میلیون و 294 هزار پاکت سیمان رایگان به مناطق آسیب دیده حمل شد. وی تصریح می کند: این میزان ساختمان سازی در دورترین نقاط استان و مناطق محروم و کمتر برخوردار در تاریخ استان بی سابقه است، ضمن این که در این مدت شاهد عملیات های عمرانی قابل توجهی نیز در روستاهای استان بودیم.
۳۰۸ کیلومتر آسفالت جاده ای روستاها
طرح هایی همچون جا به جایی روستاها و خدمات آن به دلیل رانش زمین، اقدامات عمرانی برای پیشگیری از رانش زمین و پل سازی از جمله فعالیت های عمرانی بنیاد مسکن طی 2 سال گذشته بوده است. به گفته مدیرکل بنیاد مسکن استان، در این مدت همچنین با تخصیص قیر رایگان با مدیریت صورت گرفته و استفاده بهینه از تمام ظرفیت های استان از جمله دهیاری روستاها صد درصد قیر رایگان تخصیص یافته در استان برای آسفالت روستاها به کار گرفته شد در حالی که مطابق قانون بنیاد مسکن می توانست نیمی از این قیر را بابت هزینه های پیمانکاری با پیمانکاران تهاتر کند؛ در نتیجه این مدیریت 308 کیلومتر از راه های روستایی در محدوده 130 روستای مختلف استان از جمله نقاط دورافتاده آسفالت شد.
ساخت بیش از 5 هزار واحد مسکن مهر
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در ساخت مسکن برای قشرهای کم درآمد در قالب طرح مسکن مهر نیز در استان نقش آفرینی داشته است به گونه ای که بر اساس اظهارات مدیرکل بنیاد مسکن استان، بیش از 5 هزار واحد مسکونی در شهرهای کوچک استان توسط این نهاد انقلابی و با مشارکت مردم ساخته شده است.
همچنین هم اکنون ساخت مسکن در قالب طرح ملی در شهرهای زیر 100 هزار نفر نیز به بنیاد مسکن واگذار شده که بدین ترتیب به جز در بجنورد در دیگر شهرهای استان این مسئولیت به بنیاد مسکن سپرده شده است.
بر اساس آمار اعلام شده در خصوص ثبت نام 4 هزار و 382 نفر، فرم جیم 3 هزار و 367 نفر از این تعداد مورد تأیید قرار گرفته است و هم اکنون کار ساخت واحدهای مسکونی در قالب این طرح در اسفراین آغاز و تأمین زمین برای 230 نفر انجام شده است.
احداث 5 هزار واحد در قالب طرح «اترک»
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در کنار این ساخت و ساز مسئولیت ساخت 5 هزار واحد مسکونی در قالب طرح «اترک» را نیز برعهده گرفته است که 3 هزار فقره آن در روستاها و با ارائه تسهیلات بلاعوض و کم بهره انجام می گیرد تا در این راستا یک گام دیگر نیز برای رسیدن به افق 1405 و مقاوم سازی 75 درصد منازل روستایی استان بردارد.
از بم تا پاکستان
بنیاد مسکن در هنگام بروز حوادث مختلف از جمله زلزله در کشور نقش موثری در بازسازی مناطق آسیب دیده حتی در کشورهای دیگر دارد. مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی، خاطرات متعددی از حضور پرتلاش کارکنان بنیاد مسکن استان در زلزله های بم و آذربایجان دارد و می گوید: مقاوم سازی منازل توسط بنیاد مسکن تاثیرش را در زلزله کرمانشاه یا زلزله سال 96 بجنورد نشان داد و به همین دلیل تعداد جان باختگان و خسارت های وارد شده در زلزله بم با زلزله کرمانشاه و زلزله سال 75 بجنورد با زلزله سال 96 قابل مقایسه نیست. وی خاطرنشان می کند: بنیاد مسکن در مواقع بروز حوادث همچون سیل شدید پاکستان نیز به یاری آسیب دیدگان کشورهای همسایه و مسلمان شتافته است.