دست اندازهای پیش روی جهش تولید در استان
حیدرزاده
سال 1399از سوی رهبر معظم انقلاب به نام سال «جهش تولید» نام گذاری شده است. ایشان در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، خطاب به دستاندرکاران تأکید کردند: «جوری عمل کنید که با جهش تولید، تغییری محسوس در زندگی مردم به وجود آید.»
رهبر معظم انقلاب اسلامی در روز عید قربان امسال نیز در سخنرانی زنده تلویزیونی، «رفع موانع جهش تولید» را از اولویت های اقتصاد کشور خواندند.
حالا در بیست و دومین روز از پنجمین ماه سال 99 قرار داریم. از یک سو اقتصاد با تحریم ها دست و پنجه نرم می کند و از سوی دیگر ویروس کرونا سرسختانه و سمج تر از قبل در نقاط مختلف کشور می تازد و موجب تعطیلی یا نیمه تعطیل شدن بسیاری از واحدهای تولیدی و بیکاری تعداد زیادی از کارگران شده است.
دراین میان، خراسان شمالی که امسال شانزدهمین سال تاسیس خود را پشت سر می گذارد و در بسیاری از شاخص ها از میانگین کشوری عقب تر است، برای جهش تولید آن هم در این آشفته بازار کرونایی با چه موانعی مواجه است و برای عبور از این موانع باید چگونه حرکت کند؟ آن گونه که از صحبت های برخی فعالان اقتصادی و مسئولان برمی آید، دست اندازها و موانع مختلفی بر سر راه جهش تولید در استان وجود دارد.
گل بود به سبزه نیز آراسته شد!
یکی از سرمایه گذاران استان که واحد تولیدی اش به حالت نیمه تعطیل درآمده است در این خصوص معتقد است: برخی واحدهای تولیدی و صنعتی به تسهیلات بانکی به منظور تامین سرمایه در گردش با سود و کارمزد کم نیاز دارند تا بتوانند کمرشان را در این وضعیت بد اقتصادی کمی راست کنند و اندکی نفس بکشند اما بسیاری از آن ها مانند واحد من برای دریافت این تسهیلات با مشکل مواجه هستند.او که به ذکر نام خود در این گزارش تمایلی ندارد، ادامه می دهد: تعدادی از ماشین آلات واحد تولیدی ام فرسوده شده است و باید برای نوسازی آن ها اقدام می کردم تا بتوانم تولیدات را طبق برنامه ای که دارم به 2 برابر برسانم اما نوسانات نرخ ارز مانع آن شده است.
او با اشاره به شیوع کرونا و با بیان این که «گل بود به سبزه نیز آراسته شد»، اظهارمی کند: در این وضعیت که کشور درگیر مبارزه با کروناست نمی توانیم امیدی برای گرفتن کمک داشته باشیم تا خود را سرپا نگه داریم.
مشکلات بازگشت ارز
در همین خصوص، «امید حیدریان» رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی می گوید: وقتی ما در شرایط سخت قرار می گیریم چرا مسئولان به جای این که مشکل را برطرف کنند، مشکل جدیدی ایجاد می کنند؟ به عنوان مثال مشکلی که اکنون با آن مواجه هستیم قوانینی است که بابت برگشت ارز حاصل از صادرات وضع شده است.او خاطرنشان می کند: ما در استان چندین واحد صنعتی داریم که پایه آن ها صادرات است اما کرونا برخی محدودیت ها را برای آن ها ایجاد کرد، مرزها بسته شد و آن ها را با چالش مواجه کرد.او می افزاید: دولت به جای این که برای آن ها راهکار بدهد تا بتوانند کالاهای خود را صادر کنند محدودیت مضاعفی گذاشته مبنی بر برگشت ارز حاصل از صادرات و خودشان هم مستحضرند وقتی مرزها بسته است هیچ ارزی وارد کشور نمی شود و تا الان اگر ارزی وارد می شد به شکل قاچاق بود یعنی هیچ سیستم بانکی و صرافی نمی آید ارزی را در کشوری که تحریم است قبول و وارد کشور کند.
بلاتکلیفی واحدهای صنعتی صادراتی
به گفته وی، این محدودیت باعث شد خیلی از واحدهای صنعتی صادراتی استان و صادرکنندگان بلاتکلیف بمانند، آن ها یا باید به دنبال راهکار قانونی بروند که دولت را دور بزنند، کالای شان را صادر و قاچاق یا باید تعطیل کنند، گوشه خانه بنشینند تا زمانی که دولت متوجه شود در هر واحد تعدادی کارگر بیکار شده اند چون آن ها نتوانسته اند کالای شان را به آن طرف مرز بفرستند و این زمان است که دولت باید به دنبال آن باشد که واحدها را احیا کند.
او می افزاید: می توان با دولت معامله کرد یعنی واحدهای صنعتی، کالا را تولید و مشتری پیدا و به خارج از کشور حمل کنند و خود دولت ارز را وارد کشور کند و به ما ریال تحویل بدهد.
او خاطرنشان می کند: همان میزان کم ارزی که به کشور وارد می شود از راه های غیرقانونی و قاچاق می آید و اگر در کانالی گیر کند تمام سرمایه تولید کننده از بین می رود زیرا تولیدکنندگان با صرافی ها به شکل غیرقانونی تهاتر می کنند.
تأثیر کرونا
در عین حال، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی می گوید: وزارت اقتصاد 5 برنامه عمده در خصوص جهش تولید دارد که شامل سرمایه گذاری، تجارت خارجی، تامین مالی واحدهای تولیدی و فضای کسب و کار و اقدامات مالی است که به واسطه شیوع کرونا در خیلی از این مباحث تغییراتی ایجاد کرده است.«درخشانی» به اقدامات الکترونیکی اشاره می کند و می افزاید: شیوع کرونا در فعالیت های اقتصادی به خصوص در بخش های خدماتی تاثیر گذاشته اما این که چقدر تاثیر گذاشته هنوز شناسایی نشده است.او با اشاره به این که جهش تولید به بهبود فضای کسب و کار، تامین سرمایه و تنوع در تامین سرمایه در واحدهای تولیدی نیاز دارد، اظهارمی کند: اقتصاد آن قدر باید با ثبات باشد که تولید سود ده باشد اما اکنون با این نرخ های ارز و تورم مواجه هستیم و وقتی شرایط باثبات نباشد تولیدکننده نمی تواند برای سرمایه گذاری جدید تصمیم بگیرد.
او اضافه می کند: قسمت عمده ای از سرمایه در گردش ما در مواد اولیه است که نرخ ارز ممکن است تاثیر منفی روی آن بگذارد و نوساناتش را زیاد کند و تولید کننده هم نمی تواند مواد اولیه مناسبی را تهیه کند و عملاً تولیدش تحت الشعاع قرار می گیرد.
بی توجهی به قوانین معافیت های مالیاتی
رئیس اتاق بازرگانی خراسان شمالی هم در این باره می گوید: پرداخت سرمایه در گردش یکی از نیازهای ضروری به شمار می آید که در قالب وام های کم بهره و مدت دار در قبال تضمین های مناسب به وسیله بانک های استان پرداخت می شود.«پورآبادی» بی توجهی به قوانین معافیت های مالیاتی برای صادرکنندگان، کشاورزان و فعالان صنایع دستی، بالا بودن سود تسهیلات بانکی و وجود مشکلات مالیاتی به خصوص مالیات بر ارزش افزوده و افزایش نرخ سالانه آن را از جمله مشکلات موجود بر می شمرد.
تکمیل نبودن چرخه های فراوری محصولات
«بدری» مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی هم یکی از موانع جهش تولید در استان را کامل نبودن بسیاری از چرخه های فراوری محصولات در استان می داند، هر چند به گفته او برای این که از خام فروشی خارج شویم به ویژه در بخش محصولات کشاورزی و صنایع فولادی و آلومینیوم گام های زیادی برداشته شده است.
او اضافه می کند: بحث دیگر سرمایه در گردش برای واحدهای تولیدی است که باید در زمان مناسب در سیستم بانکی قرار گیرد تا بتوانند محصولات شان را تولید کنند،آن ها را به بازار عرضه کنند و پولش را برگردانند، بدهی شان را به بانک بدهند و سودش را درگیر بحث تولید کنند.
او می گوید: در استان سیاست گذاری ها صورت گرفته است یعنی هدفمند کردن تسهیلات بانکی، جذب حداکثری تسهیلات اشتغال روستایی و بند الف تبصره 18، سیاست گذاری کلی در اسناد توسعه تجارت خارجی و توسعه شهرستان انجام شده است و در زنجیره های تولید، سازمان صمت و جهاد کشاورزی را موظف کردیم برنامه بدهند تا بتوانیم این ساز و کار را کامل کنیم و جهش تولید را در گام اول افزایش بهره وری در ساختارهای موجودمان و بعد توسعه سرمایه گذاری های مان انجام دهیم.
او خاطرنشان می کند: در تولید عسل، پیله کرم ابریشم و محصولات زراعی و باغی با بحث های ترویجی و آبیاری قطره ای که داریم می توانیم آن جهش را ایجاد و در بخش صنایع نیز زنجیره های تولید را کامل کنیم مثل زنجیره فولاد و آلومینیوم که در حال انجام است و آن ها در حال سرمایه گذاری هستند و محصولات نهایی را که تولید کنند باعث جهش تولید خواهد شد.