نمره ایمنی استان در برابر حوادث طبیعی
حیدرزاده
خراسان شمالی طبق آمار ارائه شده جزو 10 استان حادثه خیز کشور است و همان طور که تنوع قومیتی در این استان وجود دارد حوادث طبیعی نیز از تنوع بالایی برخوردار است. بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله، رانش زمین، خشکسالی، سرمازدگی و توفان باعث شده است این استان در ادوار مختلف حوادث مختلفی را تجربه کند و حتی ممکن است در یک سال چند نوع حادثه در آن به ثبت برسد.
زلزله سال های 75 و 96 و وقوع سیل در ابتدای امسال در خراسان شمالی و خسارت های مختلفی که وارد شد از جمله حوادثی است که در این استان به ثبت رسیده و آسیب جدی به بخش های زیرساختی و واحدهای مسکونی شهری و روستایی وارد کرده است.
استانی که جزو استان های محروم کشور محسوب می شود با خسارت هایی که از حوادث طبیعی می بیند به چندین سال عقب تر رانده می شود و این امر ضرورت ایمن کردن استان را در زمینه های مختلف در برابر بلایای طبیعی صد چندان می کند.
در همین زمینه، یک کارشناس اقتصادی به موضوع ساخت و سازهای جدید که در کوچه پس کوچه های شهرها انجام می شود اشاره می کند، اقداماتی که به قولی، بساز و بفروش ها آن ها را انجام می دهند و موجب آسیب پذیر شدن واحدهای مسکونی می شوند.
او که به ذکر نام خود در این گزارش تمایلی ندارد، معتقد است: بعضی از افراد تمام شدن هزینه احداث ساختمان خود با قیمت پایین را فدای ایمن و مستحکم بودن بنا می کنند و این امر علاوه بر این که در وقوع حادثه برای خود و خانواده شان مشکل ایجاد می کند ممکن است همسایه ها را که حتی در مکان محکمی زندگی می کنند، درگیر کند.
به عنوان مثال آتش سوزی یا تخریب واحد مسکونی ناایمن و غیرمستحکم در زمان وقوع زلزله می تواند به واحدهای دیگر نیز سرایت کند.
او با اشاره به ساختمان های قدیمی در کشورهای اروپایی می گوید: عمر برخی از این واحدها 100 سال و قابل استفاده است اما در بیشتر استان های کشور از جمله خراسان شمالی برخی ساختمان ها عمر کوتاهی دارند زیرا ساخت و سازها اصولی نیست و در برابر حوادث طبیعی آسیب پذیر است.او این موضوع را هدر رفتن سرمایه می داند و با بیان این که برخی شهروندان با تغییراتی که در ساختمان های خود ایجاد می کنند موجب بروز خسارت های احتمالی در زمان وقوع زلزله می شوند، ادامه می دهد: باید قوانین سختگیرانه ای در نظر گرفته شود تا افرادی که به عنوان مثال برای تغییر نقشه منزل خود اقدام و برخی دیوارها را تخریب می کنند نتوانند آن کار را انجام دهند.
در عین حال «نظری»، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی با تاکید بر این که درباره ایمن بودن استان در بخش های مختلف نمی توان اظهار نظر کرد، تصریح می کند: با تجاربی که داریم و جامعه آماری نشان می دهد از سال 75 به بعد این وضعیت در حوزه های مختلف بهبود یافته و شمار قربانیان در حوادث مختلف طبیعی بیانگر این است که اقدامات خوبی به خصوص در ساخت و سازهای واحدهای مسکونی و نظارت مهندسان صورت گرفته است.
او با مقایسه تخریب واحدهای مسکونی در زلزله سال های 75 و 96 ادامه می دهد: این موضوع نشان می دهد واحدهای مسکونی حتی در نقاط روستایی مقاوم و ایمن شده اند.
به گفته او، در ابتدای امسال با وقوع سیل در استان اعتبارات خوبی گرفتیم و بیش از 600 میلیارد تومان در بخش های مختلف دریافت و بین آموزش و پرورش، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بازسازی منازل مسکونی، کشاورزی، سازمان صنعت، معدن و تجارت، نوسازی مدارس و شهرداری ها توزیع کردیم، ضمن این که هم اکنون برای جامعه آماری 6 هزار و500خانواری در استان به سازی واحدهای مسکونی در حال انجام است که به افزایش تاب آوری جامعه و ایمن بودن در برابر حوادث آینده کمک می کند.
او به اقدامات پیشگیرانه و برگزاری دوره های آموزشی مختلف اشاره می کند و از تدوین طرح مدیریت بحران برای تمام شهرستان ها و شناسایی نقاط پرخطر و قرار دادن بانک اطلاعاتی در اختیار فرمانداران خبر می دهد تا در زمان وقوع حوادث طبیعی مدیریت خوبی صورت گیرد.
«نظری» می گوید: با توجه به اتفاقاتی که در سیل اخیر رخ داد، 21 پل در دو شهرستان مانه و سملقان و راز و جرگلان که بیشترین خرابی را در محورهای ارتباطی داشتند شناسایی و کارهای مطالعاتی آن ها انجام و به مرحله مناقصه گذاشته شد و امیدواریم با انتخاب پیمانکار هر چه زودتر عملیات اجرایی آن ها آغاز شود.
او می افزاید: با پیگیری هایی که استاندار انجام داد اعتبارات استانی و به همان اندازه از سازمان راهداری گرفته می شود و این امر کمک می کند مشکل اصلی در قطع راه های ارتباطی در آینده برطرف شود.به گفته وی، وضعیت ایمنی استان در برابر بلایای طبیعی بد نیست ولی برای فرهنگ سازی مردم باید بیشتر کار شود.
وی خاطرنشان می کند: ما جزو 10 استان حادثه خیز هستیم و تنوع حوادث مانند سیل، زلزله، رانش زمین، سرمازدگی و خشکسالی وجود دارد.
وی ادامه می دهد: امسال برای جبران خسارت ناشی از سیل 15 میلیارد تومان اعتبار به شرکت آب منطقه ای، 6 میلیارد تومان به شهرداری ها برای احداث دیوار ساحلی و 6 میلیارد و 900 میلیون تومان برای تامین ماشین آلات و 4 میلیارد تومان برای سامان دهی راه های عشایری کمک کردیم.
در عین حال، «رمضانی» رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان شمالی با تاکید بر این که نظام مسئولیت ساخت و ساز باید در کشور شفاف باشد اما این نظام هنوز هم شفاف نیست و بیشتر به همان شکل پیگیری های کارفرمایی یا مالکی است، می گوید: وجود کارگزاری که تخصص این موضوع را داشته باشد، کارها را دنبال کند و محصولی به نام ساختمان را به شکل تضمین شده در اختیار بهره بردار قرار دهد ضروری است ضمن این که بهره بردار هم باید نماینده ای به عنوان شرکت نگهداری از ساختمان داشته باشد اما این اتفاق در کشور نمی افتد و باید به این سمت برویم.
او ادامه می دهد: ساختمان هایی که در استان توسط مهندسان، طراحی، نظارت و اجرا می شود ایمن است و بهره برداران باید به این اطمینان برسند و شناسنامه ساختمان را کنترل کنند، به نوعی مردم باید مطالبه گر باشند.
او با اشاره به این که خراسان شمالی جزو استان های پرحادثه است و ظرفیت ایجاد بحران در زمینه های زلزله، سیل، توفان، صاعقه و سایر بحران ها را به شکل طبیعی دارد، اظهارمی کند: مقررات ملی ساختمان و برای اجرای آن به برخی تجهیزات، امکانات و زیرساخت ها در حوزه بازار نیاز داریم اما هنوز هم در استان، بازار نمی تواند نیازهای ایمنی در حوزه ساخت و ساز را تامین کند. تجهیزات و آموزش های ما در لایه های مختلف جامعه از جمله نیروی کارفرمایی و استادکاری به روز نیست و فقط برای مهندسان دوره های آموزشی برگزار می کنیم.
او با اشاره به این که به روز نشدن برخی کارفرمایان در حوزه ساختمان خسارات زیادی را به جامعه وارد می کند، می گوید: با وجود این که تمام موارد در مقررات ملی ساختمان آمده است اما تضمینی برای اجرای آن در قوانین دیده نشده است.
آگاه سازی به شکل کارگزاری، کارفرمایی و نظارتی برای مردم تعریف نشده است و در عین حال برخی افراد با کاهش هزینه ها با جان مردم بازی می کنند در حالی که آن ها باید برای محصولی که عرضه می کنند، پاسخ گو باشند.
او با اشاره به این که خراسان شمالی در حوزه سازه ای جزو استان های پیشرو و از کیفیت بالایی برخوردار است، اضافه می کند: از زلزله اردیبهشت سال 96، نهضت اجرای وال پست را دنبال کردیم و می توانیم ادعا کنیم در کل استان این مشکل برطرف شده است و ساختمان ها پایداری سازه خود را حفظ می کنند.