نیروگاه خورشیدی؛ حرکت از نقطه صفر
حیدرزاده
اگر همه چیز درست پیش می رفت، تابستان امسال بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی کشور که برای آن سرمایه گذار خارجی نیز جذب شده بود، در جاجرم به بهره برداری می رسید؛ پروژه ای که در پی پایلوت شدن خراسان شمالی به عنوان تولید انرژی های نو آغاز شد. این پروژه که در تیر سال 96 کلنگ زنی شد و اجرای آن بر عهده یک شرکت سوئیسی بود به علت نوسانات شدید ارز و مشکلات اقتصادی که به دنبال آن ایجاد شد به سرانجام نرسید و سرمایه گذار خارجی خلع ید شد.
در حالی که اردیبهشت امسال، «صبوری» مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی از مقدمات ورود سرمایه گذار جدید نیروگاه خورشیدی جاجرم خبر داده بود اما هنوز از این سرمایه گذار خبری نیست و این پروژه با وجود 10 درصد پیشرفت فیزیکی و هزینه 13 میلیارد تومانی برای آن همچنان بدون صاحب مانده است و آمدن سرمایه گذار را انتظار می کشد.
در نظر گرفتن تسهیلات بیشتر
در همین خصوص، یک کارشناس اقتصاد تصریح می کند: زمانی که در سال 95 موضوع پایلوت شدن خراسان شمالی برای احداث بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی کشور مطرح شد، بیم و امیدهایی را به همراه داشت زیرا این پروژه قرار بود با مشارکت و سرمایه گذاری کشورهای سوئیس و ایتالیا اجرا شود آن هم در منطقه ای که کارخانه آلومینا در آن واقع است و در زمینی 60 هکتاری که می توانست سرمایه گذاری در آن آورده زیادی برای استان داشته باشد.
او که به ذکر نام خود در این گزارش تمایلی ندارد، ادامه می دهد: قرار بود وزارت نیرو برق تولیدی این نیروگاه را بهصورت تضمینی خریداری کند و در حقیقت هدف تولید برق با بهره برداری از انرژی پاک بود اما غروب این پروژه به سرعت فرا رسید.
او با اشاره به مشکلاتی که اخیراً برای سرمایه گذاری در بخش خارجی ایجاد شده است، می گوید: اگرچه پروژه های بی نام برای برخی پروژه ها تعریف شده است اما تسهیلات بیشتری باید در این شرایط برای سرمایه گذار در نظر گرفته شود تا بتواند از بین پیشنهادهای مختلف پروژه های استان ما را انتخاب کند.
رکود پروژه نیروگاه خورشیدی جاجرم
در همین خصوص، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی با بیان این که پروژه نیروگاه خورشیدی در جاجرم در تیر سال 96 آغاز و کلنگ زنی شد، می افزاید: 2 ماه بعد از آن یعنی در شهریور، تجهیز کارگاه این پروژه انجام شد و سرمایه گذار کارهای آماده سازی محل را آغاز کرد اما تقریباً از انتهای سال 96، این پروژه راکد شد زیرا سرمایه گذار برای وارد کردن ارز محدودیت داشت و با وجود پیگیری های زیاد به نتیجه نرسید.
«صبوری» می افزاید: به دلیل مشکلاتی که در نقل و انتقالات ارزی بین بانکی از خارج به داخل کشور اتفاق افتاد و محدودیتی که برای سرمایه گذار ایجاد شد، نتوانست این سرمایه را وارد کشور کند و این پروژه به سرانجام نرسید.وی اظهارمی کند: امیدواریم با رایزنی هایی که با شرکت های داخلی داریم آن ها بتوانند به کمک آن سرمایه گذار بیایند.
او پیشرفت فیزیکی این پروژه را 10درصد برمی شمرد که برای این میزان پیشرفت 13 میلیارد تومان هزینه شده است.
به گفته «صبوری» ظرفیت نیروگاه خورشیدی در جاجرم 30مگاوات و قرار بود 37.5 میلیون یورو رقم سرمایه گذاری این پروژه باشد.
وی اظهارمی کند: یکی دیگر از دلایل این که پروژه های انرژی های تجدیدپذیر برای سرمایه گذاران خارجی خیلی قابل پهن کردن فرش قرمز نیست، این است که متوسط خرید تضمینی ما در کشور از سرمایه گذاری در این زمینه هر کیلووات در ساعت 400 تومان است و وقتی 400 تومان را به سنت دلار یا یورو تبدیل کنیم تقریباً چیزی حدود 3.5 سنت می شود در صورتی که این عدد در کشورهای حاشیه خلیج فارس 9 سنت یوروست.
وی ادامه می دهد: جدا از مشکلاتی که برای وارد کردن ارز وجود دارد الان با توجه به نوسانات ارز در داخل کشور، سرمایه گذاری در این زمینه برای سرمایه گذار توجیه اقتصادی ندارد.
شناسایی سرمایه گذاران
وی با اشاره به این که سرمایه گذار داخلی را باید در مرحله اول شناسایی کرد، می گوید: استان برای سال آینده در راستای جذب سرمایه گذاران داخل و خارج از کشور همایشی را تعریف کرده است و ما 17 پروژه بی نام در استان داریم که برای زمین های این پروژه ها استعلام های محیط زیست، گاز، آب و همه تجهیزات گرفته شده و آماده است. وی با بیان این که کل مصرف برق در شهرستان های گرمه و جاجرم 30 مگاوات است و پروژه نیروگاه خورشیدی جاجرم می توانست برق مورد نیاز این منطقه را تامین کند، تصریح می کند: حدود 90 درصد نیروگاه های تولید برق در کشور حرارتی است یعنی یا گازی، بخار یا سیکل ترکیبی است و سوخت های فسیلی را می سوزاند در حالی که این نیروگاه اصلاً سوختی مصرف نمی کند.
او خاطرنشان می کند: 250 مگاوات نیروگاه خورشیدی در استان تعریف کرده بودیم که از این میزان 30 مگاوات را در جاجرم کلنگ زنی کردیم و قرار بود در همان جا تا 100 مگاوات اضافه شود که 60 مگاوات آن در اسفراین، 50 مگاوات در شیروان و بقیه در بجنورد بود و در مجموع به250 مگاوات می رسید.
وی اضافه کرد: در مجموع به لحاظ فنی جنوب، جنوب غربی و شرق استان یعنی شهرهایی مثل جاجرم، گرمه و اسفراین بهترین ظرفیت تابش خورشید را برای سرمایه گذاری نیروگاه خورشیدی دارند ضمن این که در این مناطق زمینه های بایر زیادی وجود دارد.
به گفته «صبوری» تاکنون حدود 160 واحد 5کیلو واتی در اسفراین و جاجرم احداث شده است اما در مقایسه با 250 مگاوات چیزی نیست.
فرصت های سرمایه گذاری
در عین حال، معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی می گوید: چیزی که در خصوص نیروگاه خورشیدی جاجرم به استان برمی گردد، شامل اختصاص زمین و اتصال به شبکه سراسری، مجوز مورد نیاز برای کاربری را گرفته و تحت عنوان مجوزهای بی نام در درگاه سرمایه گذاری استانداری خراسان شمالی بارگذاری کرده ایم.
«کرمیان فر» می افزاید: حدود 69 فرصت آماده سرمایه گذاری در استان داریم که آب، برق، گاز و تغییر کاربری زمین مربوط به آن ها را انجام داده ایم و هر سرمایه گذاری علاقه مند باشد می تواند به آن ورود کند که از جمله این فرصت ها می توان به هتل سازی، گردشگری و انرژی های تجدیدپذیر اشاره کرد.
او با بیان این که در صورت تقاضای سرمایه گذار، پروژه را به نامش فریز می کنیم، اظهارمی کند: موضوعی که باعث شد سرمایه گذار نیروگاه خورشیدی از ادامه کار منصرف شود تحریم های ظالمانه بود چون در صورت سرمایه گذاری نمی توانست عواید آن را از کشور خارج کند.
او با بیان این که کار دولت بستر سازی است، نباید مستقیم وارد سرمایه گذاری شود و اصل 44 قانون نیز همین را می گوید، از بسترسازی سرمایه گذاری برای بخش خصوصی خبر می دهد و اضافه می کند: برای احداث نیروگاه خورشیدی در جاجرم متقاضی داشتیم اما صلاحیت سرمایه گذاری این میزان پروژه را نداشت.
وی با اشاره به این که17 فرصت سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدید پذیر داریم که ظرفیت اش کوچک تر است، می گوید: در 21 و 22 خرداد سال آینده همایش سرمایه گذاری را در استان برگزار می کنیم تا سرمایه گذاران خارجی و ایرانی مقیم خارج از کشور شناسایی شوند و برای پروژه ها مشتری پیدا شود.
گفت و گو
مجری طرح انرژی های تجدیدپذیر شرکت توزیع نیروی برق استان خبر داد:
اجرای 85 مولد خورشیدی
حیدرزاده- 85 مولد خورشیدی زیر 100 کیلو وات در استان اجرایی شده که ظرفیت مجموع آن ها 850 کیلو وات است.مجری طرح انرژی های تجدیدپذیر شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی با بیان این مطلب در گفت و گو با خبرنگار ما افزود: این شرکت در نیروگاه های خورشیدی کوچک که زیر 100 کیلووات است خرید تضمینی را انجام می دهد ولی در نیروگاه های بزرگ، سازمان انرژی های نوی ایران در این زمینه اقدام می کند.«اسماعیل حسین پور» گفت: 21 طرح اقتصادی از سوی تمام سازمان ها به سازمان برنامه ریزی و توسعه استان ارجاع داده شده که از بین آن ها 2 پروژه اولویت دار اقتصاد مقاومتی شامل بازارچه های سنتی و انرژی های تجدیدپذیر معرفی شده است.وی ادامه داد: در این راستا انرژی مولد خورشیدی زیر 100 کیلو وات است که بیشتر بحث 5کیلو وات و 10 کیلو وات برای مناطق محروم و تحت حمایت کمیته امداد در نظر گرفته شده است.او اظهارکرد: تفاهم نامه ای با اداره کل کمیته امداد بسته ایم و 2هزار مولد خورشیدی قرار است برای خانواده هایی که تحت حمایت این نهاد هستند اجرا کنیم و همچنین مقرر شده است تا پایان سال 500 مولد را اجرا کنیم.