ضیغمی- خیلی از ما که دوران کودکی مان را در دهه پر خاطره 60 گذراندیم به طور حتم خاطرات بسیاری از آن سال ها داریم؛ خاطرات تلخ و شیرین زیادی که فیلم سازان ما در سال های اخیر به فکر ساخت آثاری در ژانرهای گوناگون درباره وقایع و رویدادهای آن دوران افتادند و حس نوستالژی برای مان ایجاد کردند. در این بین می توان گفت که فیلم های کمدی با حال و هوای دهه 60 همچون «نهنگ عنبر» و «هزار پا» در گیشه جزو پرفروش ترین ها شدند و فیلم های اجتماعی و خوش ساخت آن دوران هم مخاطبان خاص خود را داشتند. در این شماره سراغ برخی فیلم هایی که روی پرده نقره ای سینما روایتگر دهه 60 بودند، رفتیم و در ادامه آن ها را مرور می کنیم.
ماجرای نیمروز
این فیلم به کارگردانی «محمد حسین مهدویان» بهطور مشخص به ترورهای سال1360 توسط منافقان کوردل میپردازد. طراحی گریم و لباس و صحنههای فیلم ماجرای نیمروز به شکلی است که مخاطبان تقریباً به خوبی آن را درک و باور میکنند. زوایا و حرکات دوربین و ریتم و تدوین فیلم هم طوری است که ترس در وجود مخاطب شکل میگیرد و موسیقی متن مناسب ماجرای نیمروز هم به این امر کمک شایانی کرده است.
آباجان
«هاتف علیمردانی» در «آباجان» سراغ خانوادهای رفته که در سال1365 روابط و زندگیشان تحتتأثیر جنگ است و مشکلات درون خانواده خودشان هم نمایش داده می شود. آباجان، جزو آن دسته فیلمهایی است که بسیاری از سکانسهای آن تنها نقش نوستالژیبودن را برعهده دارد و ارتباطی با پیشبرد قصه پیدا نمیکند. البته سازندگان تلاش کردهاند از بازه زمانی انتخاب شده حداکثر استفاده را برای جذب مخاطب بکنند و فضاسازی خانه در داستان خوب از کار درآمده است.
نفس
«نرگس آبیار» در دومین فیلم سینمایی خود، دهه 60 را برای روایت داستانی انتخاب کرد که با موضوع زندگی در زمان جنگ گره خورده بود. خانوادهای که به خاطر آسیب موشکباران، شهر را ترک کردهاند، تلویزیونی سیاه و سفید که بچههای داستان به شوق دیدن معدود کارتونهای آن با هیجان دورش جمع میشوند، عادت سرگرمشدن با سادهترین بازیها بدون اسباببازی و دستگاههای الکترونیکی، خرید با کوپن و مناسبات همسایهها با همدیگر نشانههای آشنای دهه60 هستند که در فیلم «نفس» دیده میشوند.
هزارپا
با این که در کمدی «هزارپا» اتفاقات در دهه 60 رخ میدهند و دیدن نوستالژیهای این دهه در فیلم مکرراً اتفاق میافتد، اما «ابوالحسن داوودی» کارگردان این فیلم تلاش کرده قصه خود را جدا از بستر زمانی آن پیش ببرد. این یعنی هزارپا فقط به نیت زندهکردن خاطرات دهه 60 ساخته نشده اما از این فضا بهره برده است. دوره زمانی که هزارپا در آن روایت میشود، برای مخاطبان سینمای کمدی ایران تازگی ندارد و پیش از این هم شاهد کمدیهایی کم و بیش با همین سبک و سیاق بودهایم. استفاده از مناسبات و ظاهر آدمها در دهه 60 کمک خوبی به فیلم ساز کرده تا به فضا کمی تنوع ببخشد. نشاندادن مسائل و حتی اصطلاحات کلامی زمان حال در فضای آن دهه هم جواب داده و روی فیلم نشسته و این موضوع شوخیهای بامزهای را بهوجود آورده؛ هرچند طراحی صحنه در بازنمایی آن سالها ضعیف عمل کرده است.
نهنگ عنبر
از بین فیلمهای کمدی با حال و هوای دهه60، «نهنگ عنبر» ساخته سامان مقدم در 2 قسمت، بازگشت کامل به دهه60 و خاطرهبازی با المانهای آشنای این دهه دارد. نهنگ عنبر دیدهشدن و فروش خود را مدیون به نمایش گذاشتن نوستالژیهای دهه 60 است و بسیاری از سکانسها، نقشی در پیشبرد قصه ندارند بلکه تنها برای بیان خاطرات مشترک در فیلم گنجانده شدهاند.
بمب، یک عاشقانه
«بمب، یک عاشقانه» پر از سکانسهایی است که هر دههشصتی از آن ها خاطره ای دارد. همه دهه شصتیها خوب یادشان است که در پناهگاهها چقدر هیجانزده میشدند و درست مثل سعید با دستان شان روی دیوار سایههای متحرک میساختند. لحظاتی که ساکنان ساختمان در زیرزمین جمع میشوند تا بمباران قطع شود، سکانسهایی که در دفتر مدرسه اتفاق میافتد و مدیران و معلمان را نشان میدهد، همه جزو فضاسازیهایی هستند که میتواند شرایط سالهای دهه60 را به یاد مخاطب بیاورد.جذابیت فیلم «پیمان معادی» ایجاد حس نوستالژی است. فضاسازی فیلم در القای آن حال و هوا و شرایط زندگی مردم در سالهای جنگ، موفق بوده است.