گفت و گو با یک دلال دارو در حاشیه خیابان
تعداد بازدید : 146
سهمیه متادون معتادان پشت موتور خلاف
لب تر کن در خدمتم داداش!
یوسف صدیقی
به محض این که سفارش را از مشتری دریافت می کند اگزوز موتورسیکلت اش را پر از دود می کند و راهی کلینیک مدنظرش می شود تا سهمیه داروی ماهانه اش را بگیرد. بعد از دریافت سهمیه «متادون» و «شربت تریاک»، سراغ مشتریاش می رود و در ازای گرفتن سود مدنظرش، قرص ها را به خریدار تحویل می دهد.
بعد از دریافت تراول ها با خوشحالی می گوید: «این هم از روزی امروز ما!» و بعد از آن، چنان اسکانس ها را بوسه باران می کند که صدایش تا چند قدمی گوش هر رهگذری را نوازش می کند. چند کلاس بیشتر سواد ندارد و دلال قرص های متادون و روان گردان است.
متادون دارویی است که برای درمانهای متفاوت از آن استفاده میکنند؛ یکی از موارد استفاده آن ترک اعتیاد است اما نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که داروی متادون کاملاً اعتیادآور است و اثری که در بدن میگذارد یا درد بدن (خماری) و وابستگی روانی که برای بیمار ایجاد میکند، بسیار شدیدتر از مواد مخدری است که برخی بیماران استفاده میکنند. روی دیگر سکه این است که چنین داروهایی چگونه از بازار آزاد سر در می آورند و در برخی دکه ها و مغازه های شهر به فروش می رسند؟
متادون داروی مخدر صنعتی است که غالباً به عنوان داروی نگهدارنده برای مهار اعتیاد به هروئین و مواد مخدر به کار میرود اما در این میان آن چه اتفاق می افتد این است که معتادان اغلب به جای مصرف و ترک اعتیادشان به فروش آن در بازار آزاد اقدام می کنند و به تعبیری فقط نوع مصرف شان عوض می شود. مشاهدات میدانی خبرنگار ما حاکی از افزایش مصرف خودسرانه متادون از سوی برخی مصرف کنندگان و اغلب معتادان به ویژه بعضی از جوان هاست که خود به یک معضل تبدیل شده است. البته کلینیک های ترک اعتیاد ماهانه برای جلوگیری از نشت متادون به بازار آزاد بازرسی می شوند و سازمان غذا و دارو هم در سامانه داروها را ثبت می کند اما روش های دقیقی برای نگهداری و کنترل لازم است. کسانی که می خواهند این مسیر را دور بزنند به راحتی میانبرهای نشت دارو را پیدا می کنند که بعضاً فروش غیر قانونی متادون و شربت تریاک از سوی برخی کلینیک ها و همچنین معتادان ثبت نامی در بازار آزاد یکی از این راه هاست. اما نکته حائز اهمیت این است که اعتیاد غیرقابل کنترل و مصرف خودسرانه متادون و سایر مشتقات آن از سوی برخی جوانان و نوجوانان به این دلیل که هیچ کس نظارتی بر روند تجویز این دارو ندارد، بسیار خطرناک است.
یکی از همین فروشندگان را که مصرف کنندگان مواد مخدر او را «دارودار» می نامند در گوشه ای از خیابان مخاطب قرار میدهم. بیش از 40 ساله به نظر میرسد، تیپی خاص و پیراهنی گل گلی و رنگ پریده بر تن دارد. به من نگاهی می اندازد و میپرسد: «چه میخواهی؟» پاسخم متادون و شربت تریاک است. با کمی مکث می گوید: «چند تا؟» پاسخ می دهم: «قیمت اش خوب باشد، زیاد». می پرسم: «هر تعدادی بخواهم می توانم بگیرم؟» میگوید: «دنبالم بیا چون تعداد بالا می خواهی همراهم ندارم، اما اگر تا 20 عدد بخواهی مشکلی نیست؛ هر عدد 5 هزار تومان، باشد؟» پاسخم «بله» است.
سراغ موتورش که کمی عقب تر پارک کرده می رود و تعداد مدنظرم را به من می دهد. بعد از گرفتن هزینه قرص ها رو به من می گوید: «داداش هر چه بخواهی( شربت متادون، تریاک و غیره) کافی است لب تر کنی، اگر هم نداشته باشم از همکارانم جور می کنم». با لحن طنزآمیزی مرا مخاطب قرار می دهد و می گوید: «غصه نخور، قرص بخور»!
البته فضای مجازی این روزها شاید چیزی از بازار این «دارودار» ها و امثال آنها کم نداشته باشد. صفحاتی هستند که در آن ها قرص و شربت متادون به فروش گذاشته میشود.
افرادی که شروع به مصرف قرص یا شربت متادون برای غلبه بر اعتیاد خود به هروئین یا تریاک میکنند بیشتر در معرض خطر وابستگی هستند زیرا در گذشته سابقه وابستگی به مواد دیگر را داشتند و به خاطر این وابستگی و مدت طولانی که در بدن میماند تأثیرات بسیار مخربی روی قسمتهای مختلف بدن مثل کبد یا سیستمهای عصبی و خلق و خو میگذارد و کاملاً زندگی فرد را تغییر میدهد.
البته به گفته یک روان پزشک، مصرف خودسرانه متادون خطرناک است چون موجب بروز اختلالات کبدی و مشکلات تنفسی می شود، متادون هم اعتیاد آور است و هم احتمال اوردوز و مرگ در آن وجود دارد. نارسایی کبد، بالا رفتن آنزیم ها و سرطان کبد از دیگر عوارض مصرف خودسرانه متادون است و این مسئله فرد را با چالش های جدی در زندگی اش رو به رو می کند. وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد اضافه می کند: مسئله این است که بسیاری از معتادان برای ترک اعتیاد به مصرف متادون روی آورده اند اما از عوارض مصرف آن اطلاع چندانی ندارند. وی به حوادثی مانند سوانح خیابانی که روزمره در گوشه و کنار اتفاق می افتد اشاره می کند و می گوید: بخشی از پرخاشگری ها، خشونت ها یا عدم هوشیاری ها ناشی از مصرف خودسرانه متادون است که در بازار به صورت بی رویه و بدون نظارت عرضه می شود. فرد مصرف کننده سعی می کند در ناملایمات زندگی با مصرف متادون خود را تثبیت کند و روحیه بد خود را رو به بهبودی ببرد اما این روند بسیار خطرناک است و باعث بروز مشکلات زیادی در فرد می شود.
یکی از مصرف کنندگان مواد سنتی که خود یکی از ثبت نامی های یک کلینیک ترک اعتیاد است نکات قابل توجهی را ابراز می کند. او می گوید: حدود 5 سال است که در یکی از کلینیک ها در رفت و آمد هستم اما هیچ وقت خودم به مصرف متادون یا سایر داروهای قابل عرضه در چنین مکان هایی اقدام نکرده ام چون از عواقب مصرف آن ها بیم دارم. او ادامه می دهد: به مواد سنتی اعتیاد دارم اما تمام سهمیه دریافتی ماهانه ام را در بازار آزاد به فروش می رسانم چون سود نسبتاً خوبی در این کار است. او البته به این نکته هم اشاره می کند که قبل از دریافت سهمیه اش ابتدا بازاریابی و مشتری اش را پیدا می کند و بعد از آن به گرفتن سهمیه متادون و شربت تریاک و شربت متادون اقدام می کند تا به گفته خودش روی دستش باد نکند. اما این مصرف کننده مواد سنتی به یک معضل دیگر در برخی کلینیک های متخلف ترک اعتیاد اشاره می کند که شاید بخشی از پاسخ چرایی نشت متادون در بازار آزاد باشد. او می گوید: روزی که برای ثبت نام و تشکیل پرونده اعتیاد به یکی از کلینیک ها مراجعه کردم با پاسخ مسئول آن جا خشک ام زد. مسئول ثبت نام رو به من گفت چرا با وجود این که من در یکی از کلینیک های شهر پرونده دارم باز برای تشکیل پرونده به آن مرکز مراجعه کرده ام؟ با شنیدن سوال او کمی گیج شدم و هاج و واج لحظه ای به او نگاه کردم و جواب دادم: اولین بار است که در کلینیک ترک اعتیاد پا می گذارم اما باز همان سوال را شنیدم. او به ناچار آدرس به دست راهی کلینیک مد نظری که پرونده در آن دارد می رود که پاسخ معمایش را می گیرد. وقتی با پرونده اعتیادش در آن مرکز رو به رو می شود تازه یاد روزی می افتد که یکی از دوستان قدیمی اش کپی مدارک هویتی او را از وی گرفته بود. او می گوید: وقتی به کلینیک ترک اعتیادی که پرونده ام در آن جا بود رفتم در حالی که قبل از آن هیچ وقت در آن جا پا نگذاشته بودم در کمال تعجب متوجه شدم دوست قدیمی ام از مدت ها قبل با ارائه کپی مدارک هویتی من که بنا به دلایلی از من گرفته بود در کلینیک آشنای خود، پرونده ترک اعتیاد تشکیل می دهد و هر ماه نیز سهمیه داروها را از مرکز دریافت می کند و آن ها را در بازار آزاد با قیمت دلخواهش به فروش می رساند. زمانی که به مسئول کلینیک اعتراض کردم پاسخی برای گفتن نداشت و از من دلجویی و البته به اشتباه و تخلف صورت گرفته در کلینیک اعتراف کرد و از من خواست که این ماجرا را نادیده بگیرم تا مبادا برای او مشکلی به وجود بیاید.
با وجود پیگیری های خبرنگار ما برای انجام گفت و گو و شنیدن پاسخ مسئولان دانشگاه علوم پزشکی استان و همچنین چند مسئول کلینیک ترک اعتیاد، آن ها حاضر به گفت و گو در این زمینه نشدند.
خبر مرتبط
معاون اداره کل بهزیستی اعلام کرد:
تخلف برخی کلینیک های ترک اعتیاد
در پرونده بیماران
صدیقی- طی بازرسی های انجام شده از برخی کلینیک های ترک اعتیاد استان، تناقض هایی در اثر انگشت بیمار یا پرونده های صوری مشاهده شده که طبق دستورالعمل نظارت، با تخلف آن ها برخورد قانونی شده است.معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان شمالی با بیان این مطلب به این موضوع اشاره کرد که با کلینیک هایی که به خرید و فروش دارو در بازار آزاد اقدام می کنند طبق قانون برخورد می شود. به گفته «پاکدین» با این که نشت دارو را در بازار آزاد از سوی برخی کلینیک ها قبول دارد اما این موارد زیاد نیست و برخی داروهای موجود در بازار آزاد متعلق به استان های همجوار است که سودجویان آن ها را وارد بازار می کنند. او اظهارکرد: اکثر داروهای موجود در بازار آزاد از قبیل متادون به خصوص شربت تریاک تقلبی هستند که افراد سودجو به خاطر منافع خودشان موادی را به این داروها اضافه می کنند که می تواند برای مصرف کننده خطرآفرین باشد. وی اظهار کرد: وجود داروهای تقلبی در بازار آزاد می تواند برای مصرف کنندگان خطرآفرین باشد و نه تنها بیماری شان درمان نشود بلکه برعکس به امراض دیگری نیز مبتلا شوند. گفتنی است، امسال با یکی از مراکز ترک اعتیاد به خاطر تخلفاتی نظیر پرونده سازی و فروش دارو در بازار آزاد برخورد و آن مرکز تعطیل شد.