علوی
سازمان جهانی بهداشت از پدیده چاقی بهعنوان یک مشکل جدی در زمینه سلامت عمومی در قرن ٢١ یاد میکند. توجه به تأثیر موادغذایی مختلف بر رشد و سلامت بدن کودکان بسیار حائز اهمیت است. پدیده چاقی در حال تبدیل شدن به یک معضل جهانی است.
طبق گفته کارشناسان، چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان رو به افزایش و به آهستگی در حال پیشروی است. اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان منجر به چاقی در بزرگ سالی می شود. متاسفانه بیشتر خانواده ها تصور می کنند کودکی که غذای زیادی می خورد و چاق است، از سلامت کامل برخوردار است در حالی که چاقی در سنین کودکی به افزایش تعداد سلول های چربی منجر می شود و در بزرگ سالی مشکلاتی را در پی خواهد داشت.
یکی از شهروندان بجنوردی با بیان این که بزرگ ترها بیشتر دوست دارند بچه های تپل و چاق داشته باشند، اظهارمی کند: زمانی که فرزندم یک سال و نیم بود و می توانست از برخی غذاهای سفره بخورد، مادربزرگم اصرار داشت بیش از حدی که تمایل دارد به او غذا بدهم و زمانی که مخالفت می کردم ناراحت می شد و اعتقاد داشت باید به کودک زیاد غذا و انواع و اقسام خوراکی ها را داد تا مزاجش با آن ها آشنا شود و در آینده بد غذا نشود. وی خاطرنشان می کند: الان دخترم 12 ساله و به شدت چاق است و هر بار که خودش تصمیم می گیرد غذایش را کم کند و رژیم بگیرد، نمی تواند و احساس گرسنگی شدید می کند.
مادر یک دانش آموزی که پسرش کلاس دوم ابتدایی است، می گوید: پسرم صبحانه اش را در خانه کامل می خورد و با خود ساندویچ، میوه و کیک به مدرسه می برد و با این وجود وقتی ظهر به خانه می آید می گوید از شدت گرسنگی دیگر طاقت ندارد. مادری دیگر که در یک مینی پارک به تماشای بازی بچه اش نشسته است، اظهارمی کند: زندگی در آپارتمان ها و تحرک نداشتن بچه ها مهم ترین امر در چاقی آن هاست و از طرف دیگر بچه های امروزی متاسفانه بیشتر به بازی های رایانه ای و تلفن های همراه وابسته اند و همین دلیل بی تحرکی آن هاست. «اعظمی» خاطرنشان می کند: برخی مادران به اصول تغذیه سالم فرزندان خود توجهی ندارند، به عنوان نمونه من گاهی اوقات مادری را در این مینی پارک می بینم که به فرزند 2 ساله خود چیپس و پفک می دهد و زمانی که به او گوشزد کردم چرا این کار را می کند لبخندی زد و گفت باید از حالا بخورد تا بعدها عادت کند. مادری دیگر هم بی توجهی برخی خانواده ها به مصرف خوراکی های ناسالم را علت اصلی چاقی و اضافه وزن بچه های امروزی می داند و می گوید: بسیاری از خانواده ها را دیده ام که بدون هیچ گونه ممنوعیتی فست فود به مقدار زیاد و همیشه در خانه های شان از تنقلاتی مانند چیپس، پفک و نوشابه استفاده می کنند.
کارشناس مسئول تغذیه مرکز بهداشت بجنورد در این باره بیان می کند: دانش آموزان یکی از گروه هایی هستند که اگر تغذیه صحیحی نداشته باشند بر فعالیت های آموزشی و یادگیری آن ها تاثیر منفی می گذارد. «شهلا جودت» ادامه می دهد: چون دانش آموزان بیشتر از فست فود استفاده می کنند، باعث می شود اضافه وزن پیدا کنند.
وی یادآور می شود: اگر نتوانیم از چاقی کودکان و دانش آموزان در سنین پایین جلوگیری کنیم، در آینده در معرض بیماری های قلبی- عروقی، دیابت، سرطان ها و پوکی استخوان خواهند بود. وی به اجرای طرحی به نام «ایران اکو» از سال 96 اشاره می کند و می گوید: این طرح تا سال 1404 ادامه خواهد یافت و طبق آن همه بچه ها و دانش آموزان زیر 18 سال دچار چاقی حتی در مهدهای کودک شناسایی و به پزشکان ارجاع داده می شوند و پیگیری ها توسط مراقبان سلامت انجام خواهد شد.
وی خاطرنشان می کند: همچنین آموزش هایی در این باره به خانواده ها داده و شعار «5210» برای شان تعبیر می شود؛ چنان که باید بچه های چاق 5 بار میوه و سبزی مصرف کنند، کمتر از 2 ساعت جلوی کامپیوتر بنشینند و با گوشی های تلفن همراه بازی کنند، روزانه یک ساعت تحرک بدنی داشته باشند و صفر هم نشان دهنده این است که از خوراکی های شیرین نباید استفاده کنند.
وی توصیه می کند: والدینی که فرزندان چاق دارند باید برای آن ها برنامه غذایی درستی در نظر بگیرند. به گفته وی، برای بچه های زیر 18 سال رژیم نداریم اما برنامه غذایی داریم و باید مواد قندی را به حداقل برسانند و از فست فود کمتر استفاده کنند. «جودت» می گوید: اگر به بچههای چاق 3 وعده غذایی و 2 میان وعده داده شود و میوه و سبزیجات بیشتر و غلات و حبوبات استفاده کنند به سمت خوراکی های شیرین نمی روند.
وی تاکید می کند: طبق بخشنامه ای که به مدارس اعلام شده است برخی خوراکی های شیرین مانند آبمیوه های صنعتی، شکلات و ژله، چیپس و پفک نباید عرضه شود البته برخی در این زمینه دچار تخلف هایی می شوند.
البته باید گفت بین دانش آموزان استان، طی تحقیقی که در سال تحصیلی 95 - 94 توسط اداره کل آموزش و پرورش به صورت رندومی در 52 مدرسه برای بررسی اضافه وزن دانش آموزان انجام شد، چاقی دانش آموزان 23 درصد اعلام شد که نسبت به سال های قبل 21.01 درصد از دانش آموزان دارای اضافه وزن و چاق بودند و در همین راستا آموزش و لقمه سنتی در برنامه های غذایی شان گنجانده شد.
«سجادی» رئیس اداره سلامت و تندرستی این اداره کل، با اشاره به این که سال 95 دوباره تحقیقی در خصوص چاقی و اضافه وزن در کشور انجام شد و با وجود این که سبک زندگی تغییر کرده است و انتظار بر اضافه وزن دانش آموزان می رفت، خوشبختانه درصد چاقی در این گروه نسبت به گذشته 3 دهم درصد کاهش یافته بود و به 20.08 درصد در کشور رسیده و به تبع آن در استان ما کاهش پیدا کرده بود. وی علت این موضوع را راهکارهای تغذیه ای و فعالیت های متنوع ورزشی اعلام کرد که در مدرسه انجام می شود. «سجادی» بیان می کند: میزان چاقی دانش آموزان کشور از 24 به 20.8 درصد رسیده است. وی می افزاید: متاسفانه برنامه فعالیت های ورزشی دانش آموزان کم و در کل میزان تحرک بچه ها در مدرسه و بیرون از آن کاهش یافته است. وی خاطرنشان می کند: در زمینه تغییر سبک زندگی شیوه نامه جدید پایگاه های تغذیه سالم به مدارس ارسال و در آن تاکید شده است که محصولات شیرین نباید عرضه شود. وی می گوید: ممنوعیت عرضه آب میوه های صنعتی از امسال اعلام شده است اما برخی اوقات تخلف هایی دیده می شود.