نسخه ای برای درمان یک زخم گوارشی
تعداد بازدید : 185
دردسر تشخیص دیرهنگام یک بیماری شایع
علوی
سوزش معده از شایع ترین ناراحتی های گوارشی است. گاهی سوزش های شدید معده ناشی از زخم معده است و گاهی به زخم اثناعشر مربوط می شود اما ممکن است به دلیل شباهت در نشانه های آن با زخم معده اشتباه گرفته شود.
به طور کلی علایم زخمهای معده و اثناعشر مشابه است. رایجترین نشانه این دو مشکل، سوزش معده است. احتمال دارد که زخم اثناعشر، چند ساعت بعد از خوردن غذا، دردهای شکمی ایجاد کند. این دردها با مصرف داروها و غذاهایی که اسید معده را کاهش میدهند، بهبود پیدا میکند اما با قطع مصرف این مواد، درد و ناراحتی مجدداً ظاهر میشود. وجود زخم اثناعشر و زخم معده باعث میشود مبتلایان نتوانند برخی مواد غذایی را مصرف کنند.
رنج 15 ساله از بیماری
سال هاست به این بیماری مبتلاست؛ می گوید همیشه داروهای مختلف گوارشی را با خود به همراه دارد و مجبور است آن ها را مصرف کند. وی ادامه می دهد: حدود 15 سال است که به زخم اثناعشر مبتلا هستم و از درد و سوزش آن رنج می برم. وی می افزاید: دردهای شکمی ناشی از زخم اثناعشر با خالی بودن معده ام، تشدید و در مواردی بسیار دردناک می شود و همیشه به هر جایی که می روم باید همراه خود خوراکی داشته باشم تا مجبور نباشم به مدت طولانی گرسنه بمانم.
بیمار دیگری که به یک درمانگاه مراجعه کرده است، می گوید: اوایل که دچار سوزش های معده و دردهای شکمی می شدم فکر می کردم معده ام ناراحت است اما با معاینه پزشک و چندین بررسی مشخص شد به زخم اثناعشر مبتلا هستم. وی اظهار می کند: هر روز دردهایی را احساس می کنم، به خصوص در فاصله بین وعده های غذایی، این دردها بیشتر میشود. البته در ساعات دیگر روز نیز با نفخ های شکمی مواجه هستم که باعث ناراحتی ام می شود.
تشخیص دیرهنگام
اما یکی از شهروندان از تشخیص دیرهنگام این بیماری اظهار نارضایتی و بیان می کند: مدت زیادی بود که از دردهای معده رنج می بردم و چندین بار به پزشک مراجعه کردم و با شنیدن شرح حالم، داروهای معده را تجویز کرد. وی که تمایلی به ذکر نامش ندارد، می گوید: مدتی پس از مصرف داروها به پزشک گفتم که هنوز هم درد دارم اما او این امر را طبیعی دانست ولی پس از گذشت چند وقت دیگر که سوزش های شدید را احساس کردم به پزشکی دیگر مراجعه کردم که چکاپ کاملی را برایم تجویز و همه اختلال های هاضمه را بررسی کرد و در نهایت این بیماری را تشخیص داد.
عوامل خطرساز
مخاط معده و دوازدهه همواره در معرض تهاجم مجموعهای از عوامل زیان آور قرار دارند؛ از جمله موادی که در داخل بدن ساخته می شود مثل هیدروکلرید اسید پسینوژن و نمک های صفراوی و همچنین عواملی که از بیرون وارد معده می شود مثل داروها و باکتری ها. یک پزشک متخصص داخلی با بیان این مطلب اظهار می کند: سیستم دفاعی معده همواره در مقابل این عوامل زیان آور معده را از آسیب حفظ می کند.
دکتر «برآبادی» ادامه می دهد: از جمله عوامل دفاعی میتوان به لایه موکوس و بی کربنات موجود در مخاط معده و همچنین سلول های اپیتلیال سطحی آن اشاره کرد.
وی می افزاید: از سایر عوامل خطر ساز می توان بیماری های انسدادی مزمن ریه مثل برونشیت آمفیزم و همچنین نارسایی مزمن کلیوی را نام برد، در ضمن مصرف دخانیات، چاقی، دیابت و بیماری های قلبی نیز از عوامل خطر ساز «پپتیک اولسر» هستند.
به گفته وی، زخم های معده معمولاً در سنین بالاتری تشکیل می شوند و حداکثر میزان آن ها در دهه ششم زندگی است و بیش از نیمی از آن ها در مردان رخ می دهند و میزان شیوع زخم معده از زخم اثناعشر پایینتر است. در برخی موارد زخم های معده بدون علامت هستند و تنها پس از بروز یک عارضه مثل خونریزی شناخته می شوند.
وی خاطرنشان می کند: زخم های دوازدهه در اغلب موارد یعنی بیش از ۹۵ درصد در قسمت اول دوازدهه تشکیل می شوند و معمولاً این زخم ها خوش خیم هستند و بدخیمی در آن ها به ندرت دیده می شود، بر عکس زخم های معده که می توانند بدخیم باشند و حتماً از این زخم ها باید هنگام تشخیص بیوپسی گرفت.
برای تشخیص پپتیک اولسر از آن جا که درد شکمی معمولاً برای تشخیص زخم معده و دوازدهه ارزش کمی دارد پزشک باید وجود زخم را ثابت کند.
اثبات این زخم با یک آندوسکوپی یا اقدام رادیولوژی که معمولاً بررسی با مادهای به نام باریوم است صورت می گیرد و از آن جا که حتی اگر با اقدام رادیولوژی زخم را تشخیص دهیم چون درمان آن نیاز به نمونه برداری و بیوپسی دارد بهتر است آندوسکوپی را در اولویت قرار دهیم زیرا ضمن دیدن زخم می توان نمونه برداری هم کرد.
وی ادامه می دهد: پس از تشخیص زخم باید آن را درمان و برای این کار می توان از داروهای مختلفی استفاده کرد. این داروها می توانند شامل داروهای سرکوب کننده اسید معده باشند. از این دسته داروها می توان به سایمتیدین، رانیتیدین، فاموتیدین و داروهای مهارکننده پمپ پروتون اسید مثل امپرازول، پنتوپرازول و لانزوپرازول اشاره کرد که تمام آن ها در دسترس هستند. برخی داروها به عنوان محافظت کننده مخاط معده نام برده میشوند که از جمله آن ها می توان به بیسموت اشاره کرد.