وام نوسازی به کار بافت فرسوده نیامد
تعداد بازدید : 128
سربالایی جوان سازی در محلات قدیمی
اسدی
به احتمال زیاد مسیرتان یک بار به محله های فرسوده شهر بجنورد افتاده؛ محله هایی که سال هاست برنامه ای برای نوسازی و به سازی آن ها و واحدهای مسکونی شان تدوین شده است، برنامهای که مدام تغییر می کند و در انتها خروجی چندان مثبتی را به «ارمغان» نمی آورد.
یکی از برنامه های دولت در خصوص نوسازی بافت فرسوده، اختصاص اعتبارات و تسهیلات برای مناطق ناکارآمد شهری است؛ تسهیلات و اعتباراتی که در سال های اخیر تحت عنوان اعتبارات بازآفرینی شهری توزیع می شود تا چهره بافت های فرسوده جوان شود، اما گذرت به مراکز فرسوده شهر بجنورد که بیفتد به راحتی در می یابی که جوان سازی این مناطق به کندی انجام می شود یا در سکون و سکوت مانده است، مانند آب راکدی که رنگ آن تغییر کرده، برخی واحدهای مسکونی این مناطق نیز در حال فرو ریختن هستند. تا چندین سال گذشته به سازی این مناطق در دست دولت بود و برای همین نیز اراضی فریز شده بودند و قابل واگذاری و به سازی توسط مالکان و اشخاص نبودند اما این تصمیم دولت بار مالی زیادی داشت و این امر موجب شد برنامه نوسازی دولت در منطقه ای کوچک تر انجام و به جای آن منطقه گسترده سابق، تسهیلات بافت فرسوده به اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت شود تا شاید آبی زیر پوست این مناطق برود و جان دوباره ای بگیرند اما این روزها به جرئت می توان گفت که این تسهیلات برای این محله ها کارایی لازم را ندارد و تغییر چندان محسوسی در آن ها دیده نمی شود.
پای لنگان «پای توپ»
«سراوان محله» یا «پای توپ» از محله های بسیار قدیمی شهر است، با این که برخی واحدهای مسکونی قدیمی به علت تعریض خیابان شهید «صفا» تخریب شده اند هنوز شاهد دیوارهای خراب به جا مانده از برخی خانه ها هستیم. در این محله بسیاری از خانه ها انگار با عصا ایستاده و در کمین عابران نشسته اند تا روزی در پایان عمر خود، آوار شوند. پنجره های چوبی پوسیده و شیشه های شکسته خاطرات گذشته را در ذهن خود مرور می کنند. برخی ها محله را ترک کرده اند و خانه های خالی شان میزبان برخی معتادان شده است.
در همسایگی یکی از این خانه ها خانواده ای ساکن هستند؛ این خانواده از مالکان قدیمی خانه نیمه ویران خود هستند. پیرزن ساکن در خانه می گوید سال هاست زیر سقف این خانه عمر خود را می گذراند اما حالا که خانه اش مانند او پیر و فرتوت شده نمی تواند فکری برای نوسازی آن کند، زیرا نه پول کافی برای این کار دارد و نه می تواند از وام های حمایتی که بانک ها پرداخت می کنند استفاده کند، چون توان بازپرداخت آن ها را ندارد.
تسهیلات ابلاغی دولت طی امسال گویا دردی را از این محله یا حداقل ساکنان قدیمی آن درمان نکرده است و عمر بناهای آن هر روز بیشتر و احتمال ویران شدن آن ها افزون تر می شود. بعضی از این خانه ها مسیر بازگشایی کوچه را مسدود کرده و برخی های شان به محلی برای دپوی زباله های ساکنان تبدیل شده اند.
استقبال کم از سررسیدی شدن تسهیلات
چندی قبل سرپرست اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی خبری را اعلام کرد که بنا بر آن شیوه بازپرداخت تسهیلات بافت فرسوده بر اساس شیوه نامه ابلاغی پرداخت تسهیلات تغییر کرده است که این امر موجب شده پرداخت اقساط برای بسیاری از متقاضیان سخت یا حتی غیرممکن شود. بر اساس شیوه نامه ابلاغی پرداخت تسهیلات در محلات و محدوده های ناکارآمد شهری، برای ساخت هر واحد مسکونی در شهر بجنورد 40 میلیون تومان از منابع بازآفرینی پرداخت می شود و در عین حال متقاضی می تواند تا 20 میلیون تومان از منابع داخلی بانک مسکن نیز استفاده کند اما نرخ سود وام 40 میلیون تومانی 9 درصد و نرخ سود وام 20 میلیون تومانی 18 درصد محاسبه می شود. در عین حال 50 درصد تسهیلات 40 میلیون تومانی سررسیدی است و به محض ساخت بنا مالک باید به شکل یک جا با بانک تسویه کند. با این که نرخ سود این تسهیلات 9 درصد شده است اما سررسیدی شدن بخشی از تسهیلات استقبال را برای استفاده از آن کم کرده است.
یک کارشناس شهرسازی نیز نقدی بر موضوع دارد و می گوید: با این که تولید مسکن در اولویت شرکت بازآفرینی شهری قرار دارد اما اقدامات انجام شده با این اولویت همخوانی ندارد. به عنوان نمونه جالب است که سهم دولت در تسهیلات ساخت مسکن با سود 9 درصد باید پس از تولید مسکن تسویه شود، یعنی سهم دولت در تسهیلات مسکن فروش اقساطی نمی شود و سقف تسهیلات برای هر واحد بسیار کم است.
وی ادامه می دهد: بازآفرینی شهری توسعه همه جانبه در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در پیوند با شهر است.
بنا بر پیشنهاد این کارشناس، شورای مسکن و ستاد بازآفرینی شهری استان ادغام شوند و جلسات ماهانه با حضور استاندار برگزار و از ظرفیت دانشگاه ها و سمن ها در این باره استفاده شود.
این کارشناس شهرسازی در استان پیشنهاد دیگری دارد و می گوید: تسریع در تولید مسکن در بافت مرکزی شهر بجنورد به تعداد 171 واحد مسکونی توسط شریک یا تعاونی های مسکن با کیفیت بالا و تراکم متوسط با توجه به نوع زندگی و شهرنشینی در شهر بجنورد متناسب با اقلیم و معماری بومی می تواند انجام شود.
تدوین نظام تشویقات در قالب تسهیلات و حمایت های دولتی و شهرداری به منظور بازآفرینی شهری و تولید مسکن در اراضی شهری متعلق به مردم با نرخ سود متناسب با دهک های پایین ویژه محلات فقیرنشین و تمرکز بر ساخت مسکن خود مالکی با ارائه مشوق ها و حمایت های قانونی موثر و کارآمد به اراضی داخل شهر از دیگر پیشنهادهای مطرح شده از سوی این کارشناس است.
رقم ناچیز انعقاد قرارداد برای دریافت تسهیلات
آن گونه که یکی از مسئولان می گوید از مجموع سهم تسهیلات بافت فرسوده استان تنها برای دریافت حدود 3 درصد آن به انعقاد قرارداد با بانک اقدام شده که رقمی ناچیز است.
سرپرست اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی در گفت و گو با گزارشگر ما می گوید: در خراسان شمالی از حدود 400 واحد مسکونی معرفی شده برای دریافت تسهیلات بانکی (تبصره 18) فقط 52 واحد برای انعقاد قرارداد با بانک اقدام کرده اند، این در حالی است که سهم استان از تسهیلات بافت فرسوده برای امسال هزار و 870 فقره بوده است.