ردپای سودجویان در طرح کارورزی
شیری
آیین نامه طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی جویای کار در حالی ابلاغ شد که بر اساس آن مقرر شد کارفرمایان و فعالان اقتصادی در صورت جذب جوانان جویای کار تا دو سال از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما معاف و کارورزان پس از 4 تا 6 ماه دوره آموزشی همراه با پرداخت حقوق، جذب و مشغول به کار شوند.
اگرچه این گونه طرح ها به منظور به کارگیری نیروهای تحصیل کرده بیکار است اما گاهی برخی ناهماهنگی ها و معضلات موجود در بازار کار مانع اجرای طرح می شود و شاید همین مسئله باعث شده است از یک سو آمار بیکاران تحصیل کرده بالا باشد و از سوی دیگر شرکت ها با مشکل نیروی کار مواجه باشند و گفته می شود جذب نیروی کار صوری در برخی واحدهای تولیدی از تبعات همان ناهماهنگی هاست.
«مهدی پور» که اواخر سال گذشته از محل ثبت نام در سامانه کارورزی، در یک کارگاه تولیدی مشغول به کار شده بود پس از 3 سال فعالیت عذرش خواسته شد و دو نیروی کار دیگر جذب شدند و همین مسئله باعث بی اعتمادی او به اجرای طرح کارورزی شده است. او مدعی است: بازار کار مناسبی در استان وجود ندارد و هر فردی متناسب با تخصص و مهارتش جذب کار نمی شود بلکه عمده آن بر اساس ارتباط است که همین موضوع باعث کمبود نیروی متخصص در استان شده است.
هر چند اجرای طرح کارورزی در ظاهر توانسته است به اشتغال استان کمک کند اما وقتی با کارجویان و حتی برخی شاغلان در بازار گفت و گو می کنیم متوجه نارضایتی آن ها می شویم، مثلاً «محمودزاده» یکی از جوانان جویای کار است و از این که یکی از دوستانش با وجود داشتن شغل رانندگی، در یک کارگاه تولیدی به عنوان نیروی کار، بدون هیچ گونه فعالیت یا حضور در کارگاه، ماهانه مبلغی به عنوان حقوق دریافت می کند گلایه مند است. او می گوید: اگر برای اجرای هر طرحی نظارت های دقیقی هم وجود داشته باشد امروز با معضل اشتغال غیرواقعی مواجه نخواهیم شد چرا که هم اکنون با وجود افزایش نرخ بیکاری، آمارهایی ارائه می شود که اشتغال زایی شده است.
اما یک کارفرما که تاکنون حتی یک نیروی کار از محل طرح کارورزی جذب نکرده است، اجرای طرح کارورزی را به منظور جذب نیروی کار و کاهش نرخ بیکاری و در عین حال اجرای آن را همراه با مشکلاتی می داند که عمده کارفرمایان ترجیح می دهند از این محل برای جذب نیرو اقدام نکنند. او نیز به جذب نیروی صوری از محل این طرح اشاره و اظهارمی کند: برخی کارفرمایان به نفع نیرو، کار و حتی خودشان به شکل صوری نیروی کار جذب می کنند و با این اقدام آن ها نیروی کار تا مدتی بدون انجام هیچ کاری حقوق دریافت می کند و در صورت ادامه این اقدام، به طور حتم کارفرما هم از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما معاف می شود و در عوض نیروی کار بدون انجام کار تا دو سال مشمول بیمه می شود.
در این میان یک کارشناس و فعال بازار که وضعیت بازار و اشتغال استان را مناسب نمی داند، می گوید: پشت میزنشینی و کار اداری، هدف بسیاری از جوانان و متعاقب آن باعث کاهش مهارت آموزی و کسب تجربه شده است و اکنون که طرح کارورزی اجرا می شود، چون عمده کارجویان طالب کار اداری هستند تمایلی به ثبت نام و اشتغال به کار در این بخش ندارند و گاهی این طرح از سوی برخی فرصت طلبان با هدف سودجویی اجرا می شود.
او مدعی است: برخی واحدها برای استفاده از مزایای این طرح، به شکل صوری نیرو جذب می کنند و فهرستی از اسامی نیروهای جذب شده را می دهند تا از این طریق نیروی کار حقوق دریافت کند و پس از دوره جذب هم کارفرما تا دو سال از پرداخت حق بیمه سهم خود معاف باشد و در مقابل نیروی کار مشمول سابقه بیمه شود که با این شرایط به گفته او ایجاد اشتغال سیستمی واقعی نیست و استان همچنان با معضل بیکاری مواجه است.اما مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی با اشاره به دستورالعمل طرح کارورزی و شرایط به کارگیری نیروی کار، هدف از اجرای آن را تبادل دانش، کسب تجربه و ارتقای مهارت کارجویان می داند که از این طریق کارفرما با حداقل هزینه اقدام به جذب نیروی کار می کند.
به گفته «نوری» دوره این طرح دو ساله است که 4 تا 6 ماه آن به عنوان دوره مقدماتی و مهارت آموزی برای نیروی کار است و در این مدت متناسب با مدرک تحصیلی حقوق دریافت می کند و در صورتی که کارگر و کارفرما برای ادامه فعالیت به تفاهم برسند، کارفرما از پرداخت حق بیمه تا دو سال معاف می شود.
وی با اشاره به این که از 6 هزار و 531 نفری که در سامانه ثبت نام کرده اند، تاکنون 930 نفر انعقاد قرارداد و 195 واحد کارفرمایی نیز اعلام آمادگی کرده اند، اظهارمی کند: طی مدت 4 تا 6 ماهی که کارورز باید مهارت بیاموزد حقوق دریافت می کند و در این مدت بیمه ای نیست که کارفرما بتواند از این محل به نفع خود سوءاستفاده کند.
«نوری» که قراردادهای صوری جذب نیروی کار را تکذیب می کند، می گوید: تعداد نیروی جذب شده در واحدهای تولیدی آن قدر زیاد نیست که از دید ما پنهان بماند اما با این وجود تقاضا دارم اگر چنین مواردی در جایی مشاهده می شود حتماً اطلاع رسانی شود تا ورود کنیم چون این اقدام کارفرما تخلف است و جرایم سنگینی در پی خواهد داشت.
از نظر او در شرایط کنونی هر کسی به سمتی می رود که سود داشته باشد بنابراین باز هم سوءاستفاده هایی از سوی فرصت طلبان صورت خواهد گرفت که متأسفانه در برخی مقاطع انجام می شود.