بررسی حادثه خونین پارک با یک کارشناس حقوقی
تعداد بازدید : 124
توپ مرگ با چه پمپی پرباد شد؟
محمد آگاهی
زمانی که توپ در حال حرکت به سمت دختر 17 ساله ای در پارک تفریحی شهربازی می رفت هیچ کس گمان نمی کرد که این توپ زمینه ساز مرگ یک جوان شود. مقامات انتظامی استان، هر چند خشم آنی را نتیجه وقوع این حادثه تلخ اعلام کردند اما وقتی محیط وقوع قتل و افراد درگیر در این ماجرا را مورد بررسی قرار می دهیم به این نتیجه می رسیم که نمی توان تنها آستانه تحمل پایین و خشم آنی را متهم اصلی بروز این جنایت دانست. زمان و مکان وقوع قتل، سرآغاز وقوع درگیری، نقش یک جنس مخالف در بروز این حادثه، افراد حاضر در صحنه هنگام وقوع قتل و ... عوامل و شرایطی هستند که می توانند در وقوع این حادثه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند. در این باره سراغ معاون سابق دادگستری مرکز استان و مستشار فعلی محاکم تجدید نظر استان رفتیم تا به ریشه یابی علل وقوع این حادثه بپردازیم؛ حادثه ای که اگر ریشه یابی و عوامل ایجاد کننده آن برطرف نشود می تواند سبب وقوع حوادث مشابهی شود. «حسامی» در وهله نخست معتقد است برای ریشه یابی این حادثه باید زمان و مکان وقوع قتل، شخصیت قاتل، شخصیت مقتول و نقش جامعه و مدیران ذی ربط را مورد آنالیز قرار داد. حسب اطلاعات مختصر رسانه ای، این حادثه عصر جمعه یک روز تابستانی در مکان عمومی و تفریحی که جوانان گاه به صورت مختلط در آن مشغول آمد و شد، ورزش و گاه تفریح هستند رخ داد؛ مکانی که جوانان برای گذراندن اوقات فراغت شان به آن جا می روند. بازپرس اسبق قوه قضاییه ادامه می دهد: سوالی که در این باره مطرح می شود این است که برای چنین محیطی که احتمال وقوع درگیری در آن وجود دارد آیا نیروی واکنش سریع انتظامی در نظر گرفته شده است؟ همچنین خانواده نقش اصلی را در نظارت بر فرزندان خود دارد و آیا بر حضور نوجوانان و جوانان در این محیط از طرف خانواده ها نظارت شایسته و بایسته ای وجود دارد؟ مدیریت گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانانی که احیاناً مجرد و هنوز فاقد شغل ثابتی هستند از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر خانواده و جامعه در این خصوص بی توجه باشند این موضوع می تواند آسیب های اجتماعی گوناگونی را به همراه داشته باشد. وی در آنالیز شخصیت افراد درگیر در این ماجرا می گوید: شخصیت برخی جوانان و نوجوانانی که مهارت های زندگی را به خوبی نیاموخته اند به گونه ای است که همین که پا در محیط های عمومی- تفریحی می گذارند و احساس آزادی مطلق و بی قید و شرط می کنند، برای جلوه گری و خودنمایی به ویژه در مقابل جنس مخالف ممکن است از سر غریزه جوانی رفتارهای نامتعارفی از آن ها سر بزند که منجر به درگیری های لفظی آنی و بعضاً نزاع و حتی قتل شود.
بنابراین برای پیشگیری از وقوع چنین حوادثی، خانواده و مدیران ذی ربط باید برنامه ریزی لازم را داشته باشند. به طور کلی اگر در محیطی آزادی های شهروندی منهای آداب حسن معاشرت و قانون گرایی تصور شود و فرزندان برای حضور در چنین محیط هایی به طور دقیق تربیت نشوند و هنجارهای اجتماعی اعم از آموزه های شرعی و عرفی به آنان آموزش داده نشود تکرار چنین حوادثی محتمل خواهد بود. در این خصوص هم جامعه و هم خانواده تاثیرگذار هستند. وی که سابقه قضاوت انواع پرونده های حقوقی، کیفری و خانواده را دارد بر توجه جامعه و خانواده به گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان تأکید می کند و ادامه می دهد: خانواده و جامعه باید گذراندن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان را مدیریت کنند اما اگر این موضوع رها شود آسیب های اجتماعی متعددی را به دنبال خواهد داشت. وی در باب آنالیز شخصیت های حاضر در چنین محیط هایی نیز بیان می کند: ما باید شهروندان مسئولیت پذیری داشته باشیم؛ شهروندانی که قانونمندی و امر به معروف و نهی از منکر را از وظایف اجتماعی خود بدانند و در مقابل بدرفتاری ها بی تفاوت از کنار آن ها نگذرند؛ چرا که به فرموده پیامبر اکرم(ص) همگی در یک کشتی نشسته ایم و نباید اجازه دهیم کسی به بهانه حریم خصوصی، با رفتار نابهنجار خود آن را سوراخ و غرق کند.
«حسامی» نقش مدیران ذی ربط در پیشگیری از بروز چنین حوادثی را این گونه بررسی می کند که مدیران در 3 حوزه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می توانند از بروز چنین حوادثی پیشگیری کنند. مدیران فرهنگی می توانند با حمایت از انتشار کتاب و نشریات وزین و توجه روزآمد به مقوله رسانه و برگزاری کلاس های آموزشی همراه با مشوق هایی برای حضور در چنین کلاس هایی، نوجوانان و جوانان را برای مقابله با هنجارهای اجتماعی آماده کنند. اداره های کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش، حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای شهر و شهرداری نهادهایی هستند که در این زمینه باید فعال و پرثمر ظاهر شوند تا ضمن پر کردن اوقات فراغت جوانان آموزش های لازم و موثر را نیز منتقل کنند. وی درباره مشکلات اقتصادی و تأثیر آن در بروز آسیب های اجتماعی موجود در چنین حوادثی، هر چند این حوزه را گسترده می داند اما به این گفته بسنده می کند که اگر خانواده ای برای تأمین هزینه های گذراندن اوقات فراغت نوجوان و جوان خود دچار مشکل باشد یا جوانی کار مستمری برای تشکیل خانواده نداشته باشد، در معرض آسیب های اجتماعی قرار می گیرد و بروز ناهنجاری اجتماعی در او محتمل خواهد بود. وی اجتماعی سازی رفتارها با فعالیت دستگاه های اجتماعی از جمله دستگاه قضایی را در پیشگیری از وقوع جرم از وظایف ذاتی نهادها و ادارات ذی ربط در حوزه اجتماعی می داند و می گوید: دستگاه قضایی با استفاده بهینه از حوزه های رسانه ای، انتظامی و امنیتی و نظارت و آموزش مستمر و دقیق به ضابطان خود می تواند از بروز چنین حوادثی پیشگیری کند. «حسامی» بروز این قتل در شهربازی بجنورد و یادآوری وقوع درگیری های دیگر طی سال های گذشته در این پارک را زنگ خطری برای تکرار حوادث مشابه در این مکان می داند و تصریح می کند: علاوه بر اهمیت نقش خانواده برای نظارت بر حضور و رفتار فرزندان شان در این مکان یا مکان های مشابه، مسئولان ذی ربط نیز با احساس مسئولیت هرچه تمام تر شرعی و قانونی نباید این گونه حوادث را صرفاً حوادثی اتفاقی برشمرند یا به فراموشی بسپارند و باید برای پیشگیری از تکرار آن برنامه ریزی دقیقی داشته باشند.
این قاضی عالی رتبه همچنین به افزوده شدن دو تبصره در خصوص ماده 617 قانون تعزیرات در خصوص حمل سلاح سرد اظهار می کند: افزوده شدن این دو تبصره از جمله قوانین بسیار خوب برای پیشگیری از نزاع های منجر به قتل یا مصدومیت است اما عموم شهروندان، متولیان امور شهری و اماکن عمومی و ضابطان دستگاه قضایی باید برای اجرای این دو تبصره، تدابیر امنیتی لازم را به ویژه در مکان های عمومی و تفریحی در نظر بگیرند.
وی خاطرنشان می کند: بر اساس تبصره یک این ماده حمل قمه، شمشیر، قداره و پنجه بوکس در صورتی که صرفاً به منظور درگیری فیزیکی و ضرب و جرح انجام شود جرم محسوب و مرتکب به حداقل مجازات مقرر در این ماده محکوم می شود. بر این اساس در صورتی که فرد مجرم محارب شناخته نشود به حبس از 6 ماه تا دو سال و 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.گزارش خبرنگار ما حاکی است، در عصر جمعه دو هفته پیش در شهربازی بجنورد توپی از سوی یک پسر به دختری برخورد کرد و با بحث و جدل به وجود آمده میان این دختر 17 ساله با پسر 24 ساله، دوست برادر این دختر وارد این درگیری شد و با ضربه چاقو به پای پسر 24 ساله او را به قتل رساند و متهم به قتل روانه زندان شد.