اسدی
«فضای سبز کافی برای استفاده برخی شهروندان وجود ندارد»؛ این حرف بسیاری از بجنوردی هاست که این روزها شاهد آغاز اوقات فراغت فرزندان خود هستند. ناکافی بودن فضای سبز شهری یکی از دغدغه های شهروندان است که این روزها با فرارسیدن اوقات فراغت و مطالبه بیشتر شهروندان به نگرانی تبدیل شده است؛ نگرانی که البته دل مشغولی برخی مسئولان است. گفته می شود سرانه فضای سبز بجنورد بسیار کمتر از میانگین کشوری است، موضوعی که با توجه به وسعت کم فضای سبز این شهر به نظر می رسد به واقعیت نزدیک تر است تا نظر برخی مدیران شهری که در سال های گذشته اعلام کرده بودند سرانه فضای سبز بجنورد بسیار بیشتر از میانگین کشوری است.گسترش فضاهای سبز شهری قطعاً در طرح های تفصیلی شهرها در نظر گرفته شده است اما چگونگی اجرای آن و عمل به آن چه در نظر گرفته شده، موضوع دیگری است البته نباید از یاد برد که طرح های تفصیلی هر 10 سال به بازنگری نیاز دارد و مدیران شهری نباید آن را از یاد ببرند.
بی توجهی به درخواست ها
«محمدزاده» یکی از شهروندان ساکن خیابان سید جمال الدین اسدآبادی است، او حرف های بسیاری در خصوص کافی نبودن فضای سبز این محله دارد. این شهروند می گوید: سال هاست از شهرداری درخواست کرده ایم فکری برای توسعه فضای سبز این محله بکند ولی به بهانه نبود زمین چاره ای نمی اندیشد.
محله ای محروم از پارک و فضای سبز شهری که ساکنانش به ناچار با این مشکل می سازند زیرا کسی به حرف های شان اهمیت نمی دهد. این شهروند البته نبود زمین را بهانه ای بیش نمی داند زیرا معتقد است: زمین به اندازه کافی در این مسیر وجود دارد اما مسئولان به خواسته شهروندان توجهی ندارند.
او که خواستار افزایش کیفیت زندگی ساکنان این محله است، می گوید: فضایی در مجاورت بیمارستان امام رضا(ع) قرار دارد و تقریبا بدون استفاده مانده است که مدیران شهری می توانند از آن برای احداث فضای سبز کوچک استفاده کنند.این شهروند معتقد است که خانواده های ساکن در این محله تعداد فرزندان شان زیاد است و داشتن فضای سبز و پارک مناسب از ضرورت های اصلی این منطقه است، موضوعی که نبود آن خانواده ها را به درد سر انداخته و برای بهره بردن از فضاهای سبز حتما باید به پارک های اصلی شهر بروند.
ساکنان محله های حاشیه و شمال شهر گلایه های مشابهی دارند، یکی از جوانان جوادیه نیز به این موضوع اشاره می کند. او می گوید: جوادیه یک پارک دارد که فضای سبز ندارد و حتی نمی توان از آن تحت عنوان پارک یاد کرد، وضعیت در حاشیه های شهر نیز بدین منوال است.
شهروند دیگری که خود را «باغبان» معرفی می کند، وضعیت کوچه ها را در این روزها به تصویر می کشد؛ کوچه هایی که به ویژه در مناطق شمال و حاشیه شهر پر می شوند از بچه هایی که به دنبال بازی و تفریح هستند و بدون حتی یک درخت و سایه برای این کودکان.
او معتقد است که فضاهای سبز شهری به روحیه این کودکان کمک می کند و از سوی دیگر آن ها می توانند با آرامش و سلامت به بازی و تفریح بپردازند.
نیازمند طرح تفصیلی
یک کارشناس برنامه ریزی شهری در این خصوص نظراتی دارد؛ بنا به سخنان «امیرآبادی»، فضای سبز به عنوان بخشی از کالبد و بافت شهرها از دیر باز رابطه بسیار نزدیک و تنگاتنگی با زندگی مردم داشته و یکی از ضرورت های اجتناب ناپذیر خدمات شهری شهرداری هاست که از مولفه های مهم نظام زیستی شهرها و نیازهای اساسی جامعه شهری تحت عنوان زیرساخت شهری محسوب می شود.
به گفته این کارشناس، فضای سبز باید از لحاظ کمی و کیفی با نیازها و حجم فیزیکی شهر و متناسب با شرایط اکولوژیک ساخته و ایجاد شود، این امر مستلزم وجود یک طرح تفصیلی و برنامه ریزی علمی و کارشناسی شده و خط و مشی های صحیح است و متعاقب آن، فرایند پایداری فضای سبز نیازمند مشارکت جمعی شهروندان در حفظ و نگهداری و خودداری از وارد کردن خسارت و صدمات است زیرا شهروندان، استفاده کنندگان اصلی فضای سبز شهری هستند و فلسفه ایجاد و توسعه آن، بهبود شرایط محیطی و ارتقای سلامت جسمی و روحی شهروندان است.
وی البته به نقش و کارکردهای فضای سبز شهری نیز اشاره می کند؛ جذب پرتوهای مضر خورشید و گرد و غبار و پایین آوردن آلودگی هوای شهرها، تولید اکسیژن، تعدیل آب و هوا، تمیز و زیبا کردن منظره عمومی شهرها و ایجاد فضاهای شاداب و فرح بخش برای گذراندن اوقات فراغت و استراحت در فضایی پر از اکسیژن و هوای تازه از موارد مطرح شده از سوی این کارشناس است.
پایین تر از میانگین کشوری
واقعیت این است که فضای سبز با آن همه خواص مفید و چند جانبه ای که دارد نقش فوق العاده ای را در زندگی شهروندان ایفا می کند و باید سرانه این فضای بسیار مفید شهری در بجنورد به سرانه متعارف و قابل قبول برسد، موضوعی که البته معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی در خبر چند روز گذشته به آن پرداخته است. به استناد سخنان «بهروز دادجو» سرانه فضای سبز شهرهای استان پایین و در کشور سرانه فضای سبز به طور میانگین هشت متر مربع و در بجنورد 2.5 مترمربع است.
این مسئول در این مصاحبه از واگذاری 2 میلیون مترمربع زمین با کاربری فضای سبز به شهرداری بجنورد در سال های گذشته سخن می گوید، اراضی که به اذعان این مسئول همگی در خارج از محدوده شهری بوده اند.نکته قابل توجه این است که شهرداری در محاسبه سرانه فضای سبز، پارک های خارج از محدوده شهر را در نظر می گیرد در حالی که باید فضای سبز درون شهر مبنای محاسبه باشد.«دادجو» البته در خبر یاد شده از حقیقتی سخن گفته است که نشان می دهد در بجنورد شاهد تغییر کاربری و فروش زمین برای درآمد زایی هستیم؛ موضوعی که به گفته او به دلیل نیاز مالی انجام می شود و در بی توجهی به فضای سبز بجنورد دخیل بوده است. این مسئول اعلام کرده است: «زمین پادگان در بجنورد، 20 هکتار است که در آن پارک مناسب دیده شد و از مردم انتظار می رود مطالبه گر حفظ کاربری این بوستان باشند.»
«دادجو» در این گزارش و تکمیل سخنان خود در خبر مطرح شده دلیل اختلاف سرانه فضای سبز از منظر راه و شهرسازی و شهرداری را توضیح می دهد.
به گفته او، شهرداری مبنای کار را متراژ فضایی که توسط فضای سبز آبیاری می شود قرار داده است در حالی که باید خدماتی که توسط شهروندان قابل استفاده است، محاسبه شود.
وی با بیان این که راه و شهرسازی به اراضی دولتی که به منظور احداث فضای سبز به شهرداری بجنورد واگذار شده و می شود نظارت دارد، اعلام می کند: دوبرار، باباامان و بش قارداش در اراضی دولتی است. وی اما به این موضوع نیز اشاره می کند که 4 هکتار از 20 هکتار اراضی ارتش کاربری فضای سبز دارد و خوشبختانه هنوز حفظ شده است و برای اجرای فضای سبز استفاده می شود.
آن چه از سخنان مردم و برخی مسئولان بر می آید، این است که وضعیت سرانه فضای سبز بجنورد و استان نامناسب است و مسئولان شهری باید به عنوان متولی اصلی این فضا و نیاز شهری این خواسته مردم را در اولویت کار خود قرار دهند.
خبرنگار ما برای شنیدن پاسخ مسئول شهری در این حوزه با «مهماندوست» رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری بجنورد تماس گرفت اما نتوانست با او صحبت کند.