استرس در کمین شیفت شبی ها
علوی
شیفت شب یکی از سخت ترین و پردردسرترین شیفت های کاری محسوب می شود. کارکنان برخی مشاغل که ناچار هستند در شیفت های شبانه کار کنند، با مشکلات جسمی و روحی زیادی در گیر هستند.
به هم خوردن ساعت خواب، استرس های کاری، کم خوابی و هوشیاری اندک در کمین این افراد است و برخی از آن ها از مشکلات دیگری مانند بیماری های قلبی رنج می برند.
کمبود خواب باعث ایجاد مشکلات روانی میشود، افراد شبکار به دلیل کمخوابی در معرض خطر ابتلا به اختلالات خواب هستند. پرسنل بیمارستان ها، ماماها، آتش نشانان، بخش هایی از شرکت های خدمات رسان، رفتگران، کارگران کارخانه ها و برخی مشاغل دیگر ناچار هستند در شیفت های شب نیز کار کنند که گاهی اوقات این شیفت ها علاوه بر کار روزانه شان است و خستگی آن ها را دوچندان می کند و میزان کارایی را پایین می آورد.
یکی از ماماهایی که طی هفته موظف است یک یا دو بار در شیفت شب کار کند، می گوید: به طور معمول زمانی که در شیفت های شب کار می کنیم صبح آن روز شیفت بوده ایم و فرصت کافی برای استراحت نداشته ایم و حتی اگر استراحت به میزان کافی باشد، کار در شب به دلیل مغایرت با ساعت بیولوژیک بدن مشکلاتی را به دنبال دارد.
وی که نخواست نامش ذکر شود، ادامه می دهد: علاوه بر آن بیشتر مشاغلی که پر استرس هستند، شب کاری دارند و شغل ما نیز از این امر مستثنی نیست و به دلیل شرایط کاری و فاکتورهای خطر بالا مانند مرگ و میر مادران یا نوزادان دایم در استرس هستیم و همین موضوع بر سلامتی بیشتر همکاران تاثیر گذاشته است.
وی بیان می کند: علاوه بر آن میزان کارایی در روز بعد از شب کاری پایین می آید، این مسئله حتی روی روابط اجتماعی ما نیز تاثیر منفی می گذارد.
وی یادآور می شود: کار در شیفت شب و بیدار ماندن، باعث می شود افراد غذا بخورند که این امر موجب تغییر در سطح پروتئین هایی می شود که در زمینه سوزاندن کالری ها در طول روز دخالت داشته اند و افزایش وزن، چاقی و دیابت را به دنبال خواهد داشت.
رئیس سازمان آتش نشانی و تجهیزات ایمنی شهرداری بجنورد هم از سختی های کار این قشر می گوید و می افزاید: آتش نشانان در شیفت های 24 ساعته کارمی کنند و پس از آن 48 ساعت استراحت دارند که در ماه حدود 10 شیفت 24 ساعته را شامل می شود.
«گریوانی» ادامه می دهد: بیشترین سختی کار این افراد علاوه بر دیدن صحنه های دلخراش که تاثیر بسیار منفی روی آن ها می گذارد، استرس های نوبت کاری است.
وی بیان می کند: آتش نشانان در نوبت های کاری خود به ویژه در شیفت شب استرس زیادی را متحمل می شوند به ویژه شنیدن صدای آژیر در نیمه شب که ممکن است در استراحت باشند تاثیر منفی بر روح و روان آن ها می گذارد.
یک پرستار هم که حدود 19 سال سابقه کار دارد و شیفت های متعدد شب را در این دوران سپری کرده است، اظهارمی کند: شیفت شب در کنار همه سختی های خود، ریتم خواب بدن را به هم می زند و به گفته پزشکان و محققان می تواند تاثیر منفی بر قلب و فشار خون بگذارد.
به گفته «رزاز» امروزه بیشتر افراد درگیر شغل و زندگی روزمره خود هستند و ساعت کافی برای استراحت ندارند، کار کردن در شیفت شب مزید بر علت شده و از میزان خواب افراد شاغل کاسته که این به ضرر سلامتی آن هاست.
وی بیان می کند: هورمونهای خواب و بیداری که در بدن ترشح میشوند، یک ریتم دایمی را برای هوشیاری و بیهوشی دنبال میکنند و مقاومت در برابر خواب شبانه و موکول کردن آن به ساعات روز، این ریتم تکرار شونده را مختل میکند.
وی کمبود خواب را باعث بروز مشکلات جسمی، روحی و روانی می داند و می افزاید: بیشتر افرادی که در شیفت های شب مشغول به کار هستند در شیفت صبح یا انجام امور روزمره کارایی کافی ندارند.
یک کارشناس ارشد روان شناسی هم نداشتن خواب کافی را به هر دلیلی به ویژه برای افراد شاغل در شیفت شب باعث بروز اختلال خواب می داند و می گوید: نداشتن خواب کافی علاوه بر این که از میزان هوشیاری افراد می کاهد، می تواند بر خلق آن ها تاثیر منفی بگذارد.
«علیزاده» ادامه می دهد: تلاش برای خواب عمیق به منظور کاهش اختلالات خواب، استراحت برای جبران کمبود خواب طی روز در یک اتاق تاریک و تداعی کننده شب، داشتن تغذیه و استفاده از رژیم غذایی سالم مانند انواع میوه و سبزیجات می تواند این امر را تسهیل کند.