علوی- خوانندگان عزیز روزنامه خراسان شمالی می توانند سوالات حقوقی خود را طی تماس با دفتر روزنامه مطرح کنند تا پاسخ آن ها را از کارشناسان جویا شویم. در این شماره «نبی ا... داوری» وکیل پایه یک دادگستری به سوال یکی از خوانندگان پاسخ می دهد.
شخصی هزار و 200 کیلوگرم برنج را به یکی از شرکت های مسافربری تحویل می دهد تا به مقصد یکی از شهرستان ها حمل کند. در بین راه اتوبوس حامل برنج دچار حادثه سیل می شود و برنج ها از بین می رود، صاحب برنج با طرح دعوی به طرفیت مدیر شرکت مسافربری یاد شده مطالبه خسارت (قیمت برنج) می کند.
با توجه به این که شرکت تعاونی مسافربری بوده و با اتوبوس مسافربری مبادرت به حمل بار کرده است و دچار خسارت در سیل (حادثه غیر مترقبه) شده چه مسئولیتی در قبال خسارت وارد شده دارد؟ آیا مالک خودرو و راننده آن مسئولیت مدنی در قبال خسارت وارد شده دارند یا نه؟
اولاً در صورتی که بار در اثر حادثه غیر مترقبه یا فوری که دفع آن خارج از حیطه اقتدار راننده یا مالک اتوبوس است، تلف شده باشد، مطابق ماده 229 قانون مدنی، مسئله الزام به تادیه خسارت منتفی است. دوم این که به جز مورد تلف شدن کالا به لحاظ حادثه غیر مترقبه، اصولاً ید راننده بر کالا ید امانی است و برابر مواد و ۶۱۵،۵۱۶ و 614 قانون مرقوم (با توجه به این که راننده اتوبوس را متصدی حمل بار نیز بدانیم) منحصراً در مورد تعدی و تفریط ضامن تلف یا نقصان مالی است که به او سپرده شده و در صورت عدم تعدی یا تفریط یا بروز وقایعی که دفع آن خارج از اختیارات اوست ( مانند جاری شدن سیل) مسئول جبران خسارت نیست و حکم مقرر در قسمت اخیر ماده 386 قانون تجارت نیز موید این استنباط است. سوم این که در صورت وجود شرایط، صاحب کالا می تواند خسارت وارد شده را از شخصی که کالا برای حمل به او سپرده شده (مالک اتوبوس یا راننده آن) مطالبه کند. در هر صورت با راننده و شرکت متخلف از حیث حمل بار با وسیله نقلیه مسافربری مطابق مقررات آیین نامه راهنمایی و رانندگی و آیین نامه های سازمان حمل و نقل و پایانه های کشور رفتار خواهد شد.