چشم انداز مبهم صنعت در روستا ها
نویسنده : اسدی
خراسان شمالی با دارا بودن بیش از 800 روستا یکی از استان های با جمعیت روستایی بالا در کشور است. اقتصاد این استان مبتنی بر کشاورزی است؛ کسب و کاری که اکنون عدم بهره وری آن اثبات شده است. با این که معیشت آمار بالایی از جمعیت استان متکی به چنین اقتصادی است با این حال راه حلی درست برای توسعه اقتصاد روستایی و تغییر معیشت در روستاها اندیشیده نشده یا اگر تدبیری شده تاکنون اجرایی نشده است. یکی از مؤثرترین راهکارهای توسعه پایدار اقتصاد در روستاها توسعه صنایع روستایی و صنایع مرتبط با توانمندی های آن روستاست.
حال با این توضیح باید علت عدم توجه به توسعه صنایع روستایی در استان را جویا شد؛ اقتصادی که منجر به خود محوری روستاها می شود ولی در استان کم رنگ مانده است.
دهیار روستای بدرانلو علت عدم توسعه صنایع در روستاها را فرایندهای پیچیده اداری می داند و می گوید: با وجود این که در این روستاها بستر برای احداث و توسعه صنعت وجود دارد اما عملاً هیچ صنعتی در آن ها وجود ندارد.
«جعفری» با بیان این که چند طرح صنعتی در حوزه گردشگری در این روستا وجود دارد که از تسهیلات اشتغال روستایی قرار است راه اندازی شود، اظهارمی کند: متاسفانه عدم همکاری مسئولان، طولانی شدن فرایندهای اداری و نبود سرمایه و سرمایه گذاری موجب عدم توسعه صنعت در بدرانلو شده است.
وی با بیان این که چند صنعت کوچک خانگی در این روستا فعال است که مربوط به بافت تابلو فرش می شود، ادامه می دهد: از 150خانوار این روستا فقط 4 تا 5 خانوار دارای صنعت کوچک خانگی هستند.
این دهیار با بیان این که دریافت کنندگان تسهیلات اشتغال روستایی در این روستا از افراد غیر ساکن در این جا هستند، اضافه می کند: نقدی که وجود دارد درباره این موضوع است که مشمولان دریافت این تسهیلات در این روستا از روستاییان نیستند زیرا آن ها توان فراهم کردن تضامین را ندارند و هنگام دریافت مجوزها روستاییان با کاغذبازی های زیادی مواجه می شوند که این امر موجب دلزدگی آن ها از این تسهیلات می شود. وی ادامه می دهد: محصولات اولیه لبنیات در این روستا تولید نمی شود و ظرفیت برای راه اندازی صنایع دامداری وجود دارد و با این که زمین مورد نیاز برای راه اندازی وجود داشت اما با توجه به مشکلاتی که در بخش تولید وجود دارد و عدم حمایت های لازم این امر انجام نشده و دامداری صنعتی در این روستا وجود ندارد.
وی می گوید: جهادکشاورزی و سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی متولی احداث صنعت در روستاها هستند و روستاهای استان ظرفیت راه اندازی صنایع گردشگری و خانگی را دارند.
بخشدار مرکزی بجنورد نیز می گوید: متولی اصلی راه اندازی صنایع در روستاها سازمان صنعت، معدن وتجارت است بنابراین همزمان با راه اندازی سامانه «کارا» قرار شد نواحی صنعتی برای روستاها پیش بینی شود و در همین باره 3 روستا برای جانمایی نواحی صنعتی روستایی مشخص شد.
«نودهی» ادامه می دهد: روستای «لنگر» یکی از این روستاهاست و از آن جایی که بیشتر کابینت سازهای شهر بجنورد از این روستا هستند قرار شد با پیش بینی ناحیه صنعتی در این روستا تمام کابینت سازی های شهر و اطراف شهر به این مکان منتقل شوند. وی با بیان این که «بیدک» یکی دیگر مکان های مورد نظر است، اظهارمی کند: این روستا دارای 4 هزار نفر جمعیت و از جمله روستاهای دارای مهاجرت معکوس است بنابراین با توجه به این مزیت ها و قرار داشتن در نزدیکی منطقه ویژه اقتصادی و شهرک صنعتی ظرفیت خوبی برای ناحیه صنعتی روستایی دارد.
این مسئول اعلام می کند: مقرر شده است شهرک دامداری در این روستا جانمایی شود که با معاش روستاهای اطراف رابطه دارد. به گفته وی، روستای «گریوان» به دلیل دارا بودن خشکبار به عنوان ناحیه صنعتی بسته بندی معرفی و جانمایی شده است.
وی با بیان این که متاسفانه نگاه ها به این موضوع مثبت نیست، ادامه می دهد: با وجود این که پنجره واحدی برای برطرف شدن مشکلات سرمایه گذاران در این باره در استانداری تشکیل شده است اما همچنان مشکلات بسیاری وجود دارد.
وی اعلام می کند: جهادکشاورزی استان در تغییر کاربری اراضی مورد نظر مشکل ایجاد می کند و بنیاد مسکن استان مجوزهای لازم را صادر نمی کند.
«نودهی» ادامه می دهد: بنیاد مسکن باید مجوزهای خارج و داخل طرح هادی را صادر کند اما در خارج از طرح مجوز صادر نمی کند و در داخل طرح زیر ساخت از جمله زمین برای اجرای نواحی صنعتی روستایی وجود ندارد، در حالی که اگر به عنوان ناحیه صنعتی روستایی معرفی شود مشمول اعتبارات ویژه و خاص می شود.
وی ادامه می دهد: واحدهای صنعتی فعالی در روستاهای بخش مرکزی بجنورد وجود ندارد و آن چه به عنوان صنعت وجود دارد سنتی و بسیار محدود است. این در حالی است که اقتصاد کشاورزی به دلیل خشکسالی های ماندگار دیگر پاسخ گوی معیشت روستاییان نیست.
در همین باره مسئول بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه(ع) خراسان شمالی می گوید: صنایع تبدیلی و محصولات کشاورزی استان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند و با توجه به ظرفیت هر شهرستان، مواد اولیه تولیدی و سوابق شهرستان ها قطب تولیدی شده اند. سرهنگ «نقویان» با بیان این که «گرمه» و «درق» قطب تولید سمنو شده اند، ادامه می دهد: تسهیلات بانکی برای راه اندازی صنایع تکمیلی پرداخت و برنامه ای تدوین شده است تا با راه اندازی کارگاه های بهداشتی کیفیت این محصول افزایش یابد و دارای تنوع طعم و از محور فصلی خارج شود و تاکنون 8 فقره تسهیلات در این باره پرداخت شده است.
وی با بیان این که شهرستان فاروج با بیش از 600 هکتار زعفران قطب زعفران و خشکبار در نظر گرفته شده است، اظهارمی کند: فراوری و بسته بندی زعفران و خشکبار از صنایع روستایی در این منطقه است و تاکنون 4 فقره تسهیلات پرداخت شده است. وی اعلام می کند: اسفراین به عنوان قطب تولید عسل، شیروان قطب محصولات ترشی و شوری، فاروج قطب محصولات لبنی، بجنورد و مانه وسملقان قطب میوه خشک و جلگه جرگلان قطب تولید فرش ابریشم در نظر گرفته و تسهیلات به متقاضیان پرداخت شده است.
وی می افزاید: از سوی دیگر بسیج جوادالائمه(ع) استان تسهیلات غیر صنایع دستی برای رونق صنایع روستایی پرداخت می کند و تاکنون 100 فقره تسهیلات به مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومان پرداخت کرده است.
وی می افزاید: تسهیلات ۸۰ میلیون تومانی برای راه اندازی واحدهای پرواربندی گوساله نیز به پرداخت می شود .