عبور 20 میلیون مسافر بدون توجه به اقامتگاه های بوم گردی
تعداد بازدید : 212
اقامتگاه های بوم گردی در رویای مسافر
نویسنده : اسدی
اقامتگاه های بوم گردی در استان به منظور هموار شدن مسیر گردشگری و جذب سهم قابل توجهی از 20 میلیون مسافر عبوری در استان راه اندازی شده اند و کارکرد آن ها در توسعه گردشگری مشخص است اما این اقامتگاه ها امروزه با این که در پیک سفر قرار داریم کمترین جذب مسافر را دارند و با این که خود نسخه درمان هستند نیاز به درمان دارند. برکسی پوشیده نیست که خراسان شمالی دارای ظرفیت های گردشگری بسیاری است که استفاده از یک درصد آن ها درهای توسعه را در این بخش به روی استان باز می کند، با این حال در بهره برداری از این توانمندی ها غفلت شده است و کم و کاستی هایی وجود دارد که نه تنها مانع توسعه حتی گاهی پسرفت در برخی قسمتها را نیز موجب شده است.
در این میان این سوال ایجاد می شود که چاره چیست و چرا خراسان شمالی با این همه ظرفیت بوم گردی نتوانسته به خوبی از آن بهره مند شود و باید سهم استان از 20 میلیون مسافر فقط عبور باشد و بس؟ بستر تمام مشکلات مطرح شده در نبود برنامه های مدون و دست انداز اجرای برنامه هاست. خراسان شمالی دارای بیش از 800 روستاست که بیشتر آن ها ظرفیت های گردشگری و بوم گردی را دارا هستند و فرهنگ و سنت آن ها جذب گردشگران داخلی و خارجی است. اما همچنان شاهد مهاجرت از روستاها به شهرها هستیم. بد نیست بدانیم یکی از مشکلات اصلی در کشور چالشهای جدی فرهنگ و تمدن ایرانی است. بحث مهاجرت بیرویه و دامنه دار روستاییان به شهرها و از بین رفتن نمادها و بسترهای اصلی زندگی روستایی و عشایری است که آسیب های فراوانی را در بخش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متوجه کشور میکند. ناگفته پیداست که مهم ترین دلیل مهاجرت افسارگسیخته روستاییان به شهرها بیکاری و عدم بهبود وضعیت معیشتی روستانشینان است که باعث شده هر سال تعداد بیشتری از روستاییان برای پیدا کردن شغل مناسب راهی شهرها شوند.
در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند که از طریق فعالیتهایی مانند بومگردی در روستاها و مناطق عشایری میتوان زمینه لازم را برای رشد اقتصادی و درآمدزایی در روستاها ایجاد کرد تا با کسب درآمدهای لازم روستاییان ایرانی میل بیشتری برای ماندن در زمینهای آبا و اجدادی خود داشته باشند. گردشگری روستایی و عشایری یا به عبارت دیگر بومگردی یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در جوامع روستایی است. تعاریف متعددی برای بومگردی وجود دارد اما شاید مهمترین تعریف «قرارگرفتن و زیستن در بطن یک فرهنگ خاص، تجربه کردن این فرهنگ از نزدیک و احترام به مردم این زیست بوم با فرهنگ منحصر به فرد» است. اهمیت بومگردی به حدی است که سازمان میراث فرهنگی، ایده بومگردی را به عنوان راه حل برون رفت از آسیب های اجتماعی کشور، مهاجرت و حاشیه نشینی مطرح کرده است، به طور قطع توسعه بومگردی در جوامع روستایی و عشایری با ایجاد اشتغال مانع از مهاجرت جامعه محلی و حتی در مواقعی باعث مهاجرت معکوس از شهر به روستا میشود، با همه این تفاسیر بودم گردی در استان همچنان درگیر دست اندازهاست.
مشکلات فعالیتهای بومگردی
تنها دو سال است که از تدوین آیین نامه و ضوابط فعالیت های بوم گردی می گذرد، یکی از دست اندازهای موجود تثبیت این آییننامه هاست که این امر به زمان بیشتری نیاز دارد، به این مهم مشکلات ناتمام و پرفراز و نشیب اقامتگاه های بوم گردی استان را نیز باید اضافه کرد.
«موحدی»، مالک یکی از اقامتگاه های بوم گردی در استان می گوید: اقامتگاه های بوم گردی در استان کمتر شناخته شده هستند و اولین و مهمترین مشکل این اقامتگاه هم ناشناخته ماندن آن است.
وی با بیان این که باید برای آشنایی و اطلاع مسافران در دوراهی درکش تابلویی نصب شود تا مسافران را به سمت این اقامتگاه هدایت کند، می افزاید: نبود تابلوی معرفی این اقامتگاه موجب شده مسافران از وجود آن بی خبر بمانند.
وی با اشاره به عرض کم جاده روستا ادامه می دهد: برای تعریض بخشی از مسیر درخواست تسهیلات به میراث ارائه شده اما هیچگاه این تسهیلات پرداخت نشده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اضافه می کند: بخش از مشکلات اقامتگاه های بوم گردی در ارتباط با صدور مجوز است. در زمان صدور مجوز دوندگی ها و فراز و نشیب های زیادی وجود دارد که این موضوع موجب شده این اقامتگاه پس از 3 سال بتواند مجوز دریافت کند.
وی با بیان این که استقبال از اقامتگاه های بوم گردی بسیار کم است، ادامه می دهد: در 5 ماه گذشته این اقامتگاه کمتر از 50 مسافر داشته است و این از نظر اقتصادی توجیهی ندارد.
وی با بیان این که مسافران خارجی که باید هدف اصلی قرار گیرند نیز اصلاً وجود ندارند و این به دلیل ناشناخته ماندن اقامتگاه هاست، اضافه می کند: سال گذشته تنها دو مسافر خارجی داشتم که آن ها نیز هزینه واقعی اتاق ها را پرداخت نکردند.
وی اظهارمی کند: بخش بزرگی از زمین ها و املاک خود را فروخته ام تا این اقامتگاه راه اندازی شود اما با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کنم.وی با بیان این که فعالیت برخی روستاییان بدون مجوزهای لازم یکی از مشکلات است، اعلام می کند: با این که بارها در این باره با میراث فرهنگی مکاتبه شده اما این دستگاه نیز کمکی برای رفع این مشکل نکرده است.
وی جنگل ها، رودخانه و آبشارهای این روستا را از ظرفیت های بکر آن می داند و می گوید: استفاده از این ظرفیت ها کمک موثری به اقتصاد روستا کرده است اما زمانی اثر بخش است که استفاده از آن با مجوز و سامان دهی شده باشد.
یکی دیگر از مدیران اقامتگاه های بوم گردی نیز به مشکلات کسب مجوز اشاره و اعلام می کند: پس از گرفتن مجوز وارد مشکلات بسیار دیگری می شویم، یکی از آن ها عدم استقبال مسافران است و با این که در پیک سفرهای تابستانی هستیم اما استفاده از اقامتگاه های بوم گردی دارای مجوز بسیار ناچیز است.
وی که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش ندارد، ادامه می دهد: هجوم افراد بدون مجوز برای جذب مسافر، ناشناخته بودن اقامتگاه های بوم گردی و نبود برنامه های تبلیغاتی و تدوین شده و در عین حال مشکلات در پرداخت تسهیلات همه منجر به وضعیت نامناسب اقامتگاه ها شده است.
وی نیز با بیان این که استفاده مسافران از اقامتگاههای بوم گردی نسبت به گذشته کاهش یافته است، ادامه می دهد: از اوایل امسال تاکنون کمتر از 100 مسافر به این اقامتگاه مراجعه کرده اند و متاسفانه برنامه ای نیز برای جذب مسافر بیشتر وجود ندارد.
یک کارشناس گردشگری نیز با بیان این که موقعیت جغرافیایی مناسب، قومیت های مختلف، تمدن کهن، غنای فرهنگی و منابع طبیعی از ظرفیت ها و توانمندی های خراسان شمالی است، اظهارمی کند: برنامه ریزی و مدیریت صحیح می تواند چشم انداز روشنی را در این بخش ترسیم کند.
«ایمانی» با بیان این که بوم گردی امروزه در تمام جهان و کشور دارای جایگاه اقتصادی ویژه ای است، ادامه می دهد: متاسفانه بوم گردی در استان ما مورد بی توجهی قرار گرفته است و هر چند در سال گذشته چند اقامتگاه بوم گردی برای حضور گردشگران در استان راه اندازی شد اما این تعداد به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز این بخش نیست.وی اعلام می کند: از سوی دیگر همین تعداد اقامتگاه نیز با مشکلات اقتصادی مواجه هستند و این به دلیل عدم شناخت اقامتگاه ها و نبود تبلیغات کافی صورت می گیرد.
وی ادامه می دهد: جایگاه بودم گردی در استان بالاست و می توان به آن به عنوان یک راهکار برون رفت از مشکلات اقتصادی روستاییان نگاه کرد اما متاسفانه این راهکار خود درگیر چالش هایی است.کارشناس واحدهای بوم گردی خراسان شمالی نیز در این مورد می گوید: 170 درخواست تاسیس اقامتگاه به دست ما رسیده است و از این تعداد 108 تقاضا موافقت اولیه را دریافت کردهاند.«ساسان ابراهیمی» اضافه می کند: 26 اقامتگاه پروانه دار در استان دایر و ممکن است برخی متقاضیان با وجود این که هنوز موافقت کامل را دریافت نکرده اند نیز وارد گود شده باشند.
وی در مورد اقامتگاه هایی که هیچ مجوزی ندارند اما فعالیت می کنند نیز می گوید: طرحی به نام خانه مسافر داریم که در این طرح اقامتگاه ها هم سامان دهی می شوند و بخشی از کار که شناسایی این افراد است در حال انجام است.
وی در مورد راه سخت دریافت تسهیلات بانکی نیز اظهارمی کند: در خواست اولیه ایجاد اقامتگاه در ابتدا بررسی می شود و پس از این که با طرح اولیه موافقت شد در صورت درخواست وام به کمیسیونی در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی می رود و اگر توجیه فنی، مالی و اقتصادی داشت به بانک می رود.
وی تصریح می کند: در بانک ها معمولاً برای روستاییانی که سند ملکی ندارند یا در تامین ضامن و وثیقه دچار مشکل می شوند دست اندازهایی به وجود می آید که اگر رفع شود وام دریافت می کنند.
وی می گوید: برای رونق گرفتن اقامتگاه ها خود مالکان و مدیران باید اقدام کنند و با لینک هایی که با آژانس های مسافرتی و گردشگری می زنند برای جذب گردشگر اقدام کنند.وی می گوید: برخی روستاهای دور افتاده هستند که برای مسافران و گردشگران شناخته شده نیستند برای همین باید با اقداماتی که انجام می شود افراد ظرفیت های منطقه و روستای خود را از طریق آژانس ها معرفی کنند اما متاسفانه آن ها با بازاریابی آشنا نیستند و همین امر مشکل ساز می شود.