بهره وری پایین نیروی کار ترمزی بر چرخه تولید
نویسنده : اسدی
بهره وری نیروی انسانی یکی از عوامل ارتقای بهره وری است که به عنوان شاخص اصلی در اقتصاد مقاومتی تعریف شده است. اهمیت این عامل در حدی است که می توان گفت اگر شاخص انسانی رشد نکند و بهره وری در حوزه انسانی نداشته باشیم، به طور حتم در هیچ یک از بخش ها ارتقای بهره وری اتفاق نمی افتد. حال که این عامل دارای این میزان از اهمیت است باید پرسید که وضعیت بهره وری نیروی انسانی در کشور و استان چگونه است و چگونه می توان بهره وری نیروی انسانی را در استان ارتقا داد؟توسعه اقتصادی زمانی محقق می شود که همه فاکتورهای رشد اقتصادی تحقق یابد. توسعه و رشد اقتصادی دارای مؤلفه های مختلفی است. یکی از الزامات توسعه اقتصادی افزایش بهره وری ملی است. در عصر حاضر بهره وری یک مفهوم و نگرش درباره کار و زندگی است ومی تواند در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی دخیل باشد و یک شاخص تعیین کننده سرانه درآمد هر کشور است. در واقع برای افزایش بهره وری ملی باید سرانه درآمد کشور افزایش یابد. با همه اهمیتی که بهره وری به ویژه بهره وری نیروی کار در رشد اقتصادی دارد این عامل در حال حاضر به ویژه برای استان خراسان شمالی به یک چالش تبدیل شده است، زیرا طبق گفته کارشناسان و برخی مسئولان بهره وری نیروی کار در استان در وضعیت مطلوبی نیست و محور اصلی توسعه در استان دارای ارزش افزوده و بهره وری بسیار پایینی است.
رئیس خانه صنعت و معدن خراسان شمالی با بیان این که بهره وری در بخش صنعت در گرو عوامل مختلفی است که تأثیر به سزایی در بهره وری نیروی انسانی دارند، می افزاید: بخشی از بهره وری مربوط به ماشین آلات و تجهیزات و بخشی دیگر مربوط به نیروی انسانی است.
«حیدریان» اظهارمی کند: نمی توان گفت اگر بخش صنعت دارای ماشین آلات خوب است به نیروی متخصص و کارآزموده و اثربخش نیاز نیست.وی با بیان این که در حال حاضر پول و ماشین آلات سرمایه های اصلی نیستند و نیروی انسانی جایگزین آن ها شده است، ادامه می دهد: در وضعیت کنونی اگر نیروی انسانی دارای ارزش افزوده و بهره وری بالایی باشد یک سرمایه است و ارزشمند بودن نیرو بر اساس بهره وری آن مشخص می شود.وی با اشاره به این که نمی توان نقش نیروی انسانی را در رشد و توسعه اقتصادی انکار کرد، اعلام می کند: وضعیت بهره وری نیروی کار بخش صنعت در استان به خوبی مشخص نیست زیرا نیروهای انسانی در این بخش خارج از سود و زیان واحدها کار می کنند.
وی بیان می کند: بهره وری نیروی انسانی در استان را نمی توان محاسبه کرد، عوامل مختلف برون سازمانی در وضعیت بهره وری تاثیر دارند و به دلیل این که این عوامل مطابق با اصول نیستند نمی توان ارزیابی درستی از وضعیت بهره وری نیروی انسانی کرد.
این مسئول خاطرنشان می کند: صنایع در استان به دلیل تاثیر عوامل برون سازمانی دارای بهره وری بسیار پایینی هستند، اگر در استان واحدهای تعطیل و نیمه تعطیل وجود نداشت می شد گفت بهره وری در این بخش مناسب و مطلوب است.وی ادامه می دهد: حمایت از واحدهای مستقر در شهرک های صنعتی و فعال کردن حداقل 40 کارگاه در شهرک ها منجر به اشتغال زایی 600 تا 700 نفر می شود که کمک بزرگی به ایجاد سرمایه های انسانی می کند.
وی اعلام می کند: به دلیل مشکلات اقتصادی و فعالیت خارج از ظرفیت واحدهای صنعتی آمار دقیقی از نیروی شاغل در بخش صنعت استان وجود ندارد.رئیس وقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و معاون فعلی هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار خراسان شمالی پیش از این در خبری از وضعیت نامطلوب بهره وری نیروی کار در استان سخن گفته بود. «مجید پورعیسی» اعلام کرده بود: منابع انسانی اعم از کارکنان و مدیران، باارزشترین سرمایههای هر سازمانی محسوب می شوند و رسالت سازمان باید ایجاد فرصت مناسب برای رشد و افزایش بهره وری آنان باشد.
وی با اشاره به این که در حال حاضر بهره وری نیروی انسانی در خراسان شمالی مطلوب نیست، افزوده بود: با توانمندسازی و تحول در ادارات می توان بهره وری نیروی انسانی را ارتقا داد. آن چه در سازمان منجر به بهره وری واقعی، مداوم و مستمر می شود و حد مشخصی ندارد، بهره وری سرمایه انسانی است.
وی راهکاری را برای افزایش بهره وری ارائه کرده بود. به گفته او مدیران موفق و کارآمد با اعمال مکانیزم هایی همچون تربیت نیروی انسانی، احترام و ارزش نهادن به انسان، مهربانی و معاشرت با افراد در سازمان، جلب رضایت کارکنان، فراهم کردن محیط سالم اخلاقی و رفتاری، تقویت روحیه و تشویق آن ها، از بین بردن محیط ترس و جایگزین کردن محیط اعتماد می توانند موجب شکوفایی بهره وری در سازمان شوند.
در همین باره مدیر کار آفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان شمالی می افزاید: بهره وری کل شامل تمام عوامل تولید مانند نیروی انسانی، مواد اولیه و تجهیزات است.
«نجفی» با بیان این که بهره وری نیروی کار استان به ویژه در بخش کشاورزی پایین است، ادامه می دهد: 40 درصد نیروهای شاغل استان در حوزه کشاورزی فعالیت می کنند اما این بخش پایین ترین میزان بهره وری در بخش های اقتصادی استان را داراست.
وی اظهار می کند: یک کشاورز اصفهانی با یک ساعت کار بهره وری بیشتری نسبت به کشاورز خراسان شمالی با همین میزان ساعت کار دارد.
وی با اشاره به این که معیشت و درآمد پایین در بخش کشاورزی موجب افزایش مهاجرت و موازنه منفی نیروی کار شده است، اضافه می کند: بیشتر مهاجرت هایی که از روستاهای استان انجام می شود به دلیل معیشت است و متاسفانه موازنه درآمد در استان منفی و سرانه درآمد خانوارها پایین است و بسیاری از آن ها بدهی بانکی دارند.این مقام مسئول با بیان این که تمام مشکلات مطرح شده به دلیل پایین بودن بهره وری نیروی کار در استان است، ادامه می دهد: بخشی از این بهره وری در حوزه کشاورزی با ماشین آلات و ادوات مرتبط است و خرده مالکی و شیوه کشت سنتی از دیگر عوامل بهره وری پایین در کشاورزی خراسان شمالی است.وی با بیان این که آموزش نیروی انسانی برای افزایش بهره وری نیروی کار بسیار مهم است، ادامه می دهد: نیروی انسانی باید بداند در بخش کشاورزی با توجه به اقلیم موجود استان کار کردن به شیوه سنتی اثر بخش نیست و باید به دنبال کشت های جایگزینی باشد که علاوه بر درآمد بیشتر بهره وری بیشتری دارد.
وی اعلام می کند: در بخش تجهیز ادوات و ماشین آلات بخش کشاورزی باید جهاد کشاورزی استان ورود و به یکپارچه سازی اراضی در استان کمک کند.
«نجفی» ادامه می دهد: در این اداره آموزش های کسب و کار به نیروها ارائه می شود که در برنامه جامع کارآفرینی نیز تبیین شده است.وی خاطرنشان می کند: اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی به 8 روستا به شکل پایلوت ورود کرده و مداخلات توسعه ای انجام داده است و الگویی در این روستاها پیگیری و بررسی های اجتماعی کاملی انجام شده است.
وی با بیان این که مزیت های هر روستا جداگانه شناسایی شده است، ادامه می دهد: تسهیل گران این اداره کل در این روستاها در حال ارائه آموزش و مشاوره به روستاییان هستند و آن ها را به سوی مزیت های شناسایی شده روستاها هدایت می کنند.
وی با بیان این که در گام بعدی قرار است با همکاری سازمان فنی و حرفه ای آموزش های لازم در اختیار این روستاییان قرار بگیرد، اعلام می کند: آموزش های عمومی و تخصصی به روستاییان در این دوره ها ارائه می شود.
وی آخرین مرحله این طرح را تزریق تسهیلات به روستاییان ذکر و بیان می کند: 20 درصد اشتغال زایی مربوط به تسهیلات و 80 درصد آن در ارتباط با زنجیره های ارزش، فروش و بازاریابی است که آموزش های آن در این 8 روستا به شکل پایلوت در حال انجام است.