درهای بسته واحد های صادراتی استان
نویسنده : اسدی
افشره
وضعیت بازار سرمایه در استان چگونه است؟ با وجود مشکلات سرمایه گذاری در استان و گلوگاه های موجود در مسیر سرمایه گذاری خارجی و داخلی و نوسانات پیش آمده در بازار ارز آیا می توان امیدوار بود که موتور رشد اقتصادی در استان به حرکت در آید؟ شاید این سوال بسیاری از سرمایه گذارانی است که در استان فعالیت می کنند یا قصد ورود سرمایه شان را به استان دارند. در این گزارش مشکلات سرمایه گذاری استان و تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازار سرمایه استان بررسی می شود.
نوسانات نرخ ارز مانند شوکی برای واحدهای صنعتی و سرمایه گذاری ها در استان بوده به نحوی که در بسیاری از واحدهای صادرات محور بسته شده است. تصمیم و دستورالعمل دولت در این باره مزید بر علت شده تا این واحدها نتوانند روی پای شان بایستند.
سرمایه گذاری در استان فضای پر چالش و دست اندازی را تجربه می کند.
برای روشن شدن این امر باید بدانید که سرمایه گذاری عامل محرک رشد اقتصادی است اما سرمایه گذاری به عنوان یک عامل محرک خود نیازمند متغیرهای مؤثری از جمله نرخ ارز است. نوسانات و تغییرات مداوم نرخ ارز در طول زمان در شکل گیری انتظارات سرمایه گذاران تأثیر به سزایی دارد و با ایجاد ابهام در خصوص قیمت های آتی کالاها و خدمات، سرمایه گذاران را در شرایط عدم اطمینان قرار می دهد. بر این اساس نوسانات نرخ ارز در طول زمان به ایجاد نوعی مخاطره و عدم اطمینان منجر می شود و از این طریق باعث کاهش سرمایه گذاری می شود. سرمایه گذاری در استان به تبع نوسانات پیش آمده در بازار ارز متحمل تغییرات و شرایطی شده، به نحوی که در هفته گذشته خبری درباره بلاتکلیفی تنها سرمایه گذار خارجی استان در همین روزنامه منتشر شد، که در آن مدیرکل دفتر سرمایه گـذاری استانداری خراسان شمالی اعلام کرد: تنها سرمایه گذار خارجی استان که در نیروگاه خورشیدی جاجرم سرمایه گـذاری کـرده، در حال حاضر بلاتکلیف و سردرگم است. با این که درنیروگاه برق جاجرم، زمین تسطیح و قـــرارداد خرید تضمینی منعقد شـده اسـت امـا افزایش نرخ ارز و موضوع برجام، موجب شده سود آن ها تحت تأثیر قرار گیرد و این موضوع باعث تردید سرمایه گذاران برای ادامه کار می شود.
این خبر به تنهایی نشان دهنده آینده سرمایه گذاری خارجی در استان است. تمام رفت و آمدهای هیئت های تجاری به استان منجر به عقد یک قرارداد شده که آن نیز در گلوگاه نوسانات دلار مانده، این در حالی است که کارنامه سرمایه گذاری در استان به اذعان فعالان بازار سرمایه درخشان نیست.
از مهم ترین بخش های اقتصادی که وضعیت آن ارتباط نزدیکی با ساختار اقتصادی کشورها دارد، بازار سرمایه است. قوت و ضعف بازار سرمایه می تواند نقش مهمی را در رشد درآمد ملی و رفاه عمومی ایفا کند.یکی از سرمایه گذاران فعال در استان با بیان این که هنوز فضای شفافی در بازار سرمایه و سرمایه گذاری وجود ندارد، می افزاید: نرخ ارز حاصل از صادرات به قیمتی نیست که رقابتی در داخل کشور ایجاد کند زیرا باید ارز حاصل از صادرات را با نرخ 4 هزار و 200 تومان دریافت کرد.
«شمسیان» با بیان این که ارز حاصل از صادرات به بانک ملی داده و دلار به نرخ دولتی دریافت می شود، اظهارمی کند: صرفه اقتصادی دلار برای برخی از سرمایه گذاران فروش ارز به قیمت آزاد است و این گونه سرمایه گذاری آن ها توجیه پذیر می شود در حالی که این امر دیگر قابل انجام نیست.
وی با بیان این که در گذشته مواد اولیه از پتروشیمی با نرخ دولتی خریداری می شد و ارز حاصل از فروش با نرخ آزاد فروخته می شد، ادامه می دهد: کالاهای رجیستری مشکلی برای تهیه ارز ندارند اما کالاهایی که مشخص نیست مشابه داخلی دارند یا نه با مشکلات زیادی مواجه اند.
وی با اشاره به بار روانی نوسانات نرخ ارز بر بازار سرمایه اظهارمی کند: اگر نوسانات نرخ ارز به طور مستقیم بر بازار سرمایه تأثیر نگذاشته باشد، جو روانی ایجاد شده سرمایه گذاران را با چالش هایی مواجه کرده است.
وی اعلام می کند: افزایش قیمت، کالاها را از مرحله خرید خارج کرده است و متأسفانه دولت نتوانسته قدرت خود را در کنترل قیمت های بازار اعمال کند و این امر موجب عدم خرید کالاهای تولید شده می شود.
وی در بخش دیگری از توضیحات خود با بیان این که در مقطعی از زمان که دولت با نوسانات شدید نرخ دلار مواجه بود اعلام کرد که تصمیم به خروج استفاده از دلار و جایگزین کردن آن با یور دارد، ادامه می دهد: قیمت یورو در بازار غیر رسمی 8 هزار تومان و کمیاب تر از دلار است.
وی می افزاید: با این که ارز دولتی برای واردات مواد اولیه به واحدهای تولیدی ارائه می شود اما در این مسیر نیز دست اندازهایی وجود دارد و کارشکنی هایی انجام می شود.
وی با بیان این که مشکلاتی 8 ماهه در ترخیص کالا از گمرک استان داشته است، ادامه می دهد: باید برای ترخیص کالا مشخص می شد که این کالا مشابه داخلی دارد یا نه، اما دستگاه متولی اطلاعات کاملی نداشت و پس از 8 ماه توانستیم این کالا را از گمرک استان ترخیص کنیم.
وی با بیان این که ضعف سرمایه های اجتماعی هم موجب عدم اطمینان به بازار شده است، ادامه می دهد: برای همه این قضیه روشن شده است که باید با سرعت کمتری کار کنند و بیشتر سرمایه گذاران ناامید هستند و رغبتی به ادامه کار ندارند.
در همین باره، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان این که به دنبال نوسانات نرخ ارز اتفاق بسیار بدی برای واحدهای صنعتی به ویژه واحدهای صادر کننده افتاده است، می افزاید: بیشتر این واحدها از فعالیت افتاده اند زیرا دولت نرخ ارز را تکمیلی کرده است.
«حیدریان» با بیان این که دولت نرخ ارز را 4 هزار و 200 تومان اعلام کرده در حالی که ارز با این نرخ در بازار وجود ندارد، ادامه می دهد: در همین زمان دولت شرکت های صادراتی را مکلف کرده است که ارز حاصل از صادرات را به دولت برگردانند، این در حالی است که راهکاری برای ورود ارز حاصل از فروش به کشور وجود ندارد.
وی با بیان این که وجه حاصل از مبادلات صادراتی به حساب صادرکنندگان باز نمی گردد، اظهارمی کند: صادرکنندگان ما به دلیل گشایش نیافتن ال سی و نبود سیستم بانکی کالا را به کشور هدف می فرستند و به واسطه یک صرافی و بده بستان هایی که دارند در کشور ریال تحویل می گیرند و دلاری برای تحویل به دولت وجود ندارد. وی با اشاره به مشکلاتی که در سیستم بانکی در زمینه صادرات وجود دارد، اضافه می کند: در این شرایط گذاشتن دستورالعمل های اجباری هیچ نتیجه ای جز تعطیلی صادرات و بازار ندارد.
وی با بیان این که از زمان ابلاغ دستورالعمل مورد نظر واحدهای تولیدی و صادراتی استان تعطیل شده اند، ادامه می دهد: کارخانه تولید پلاستیک ما از اواسط اردیبهشت بخش صادرات خود را تعطیل کرده است و در استان 2 یا 3 واحد بزرگ صادراتی وجود دارند که همه آن ها تعطیل هستند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که مواد اولیه تولید کالا و محصول هم گران شده است، ادامه می دهد: برخی از واحدهای بازرگانی کالاهای تولید شده را به امید گران شدن دپو می کنند.
وی با بیان این که در حال حاضر چالش از بین رفتن سرمایه در استان وجود دارد، تصریح می کند: در این شرایط کسی رغبتی برای ورود به بازار سرمایه استان ندارد و به دلیل تعطیلی بخش صادرات و اشباع شدن بازارهای داخلی اگر کسی تمایل به ورود به این بخش دارد باید دارای تکنولوژی و کالای جدید باشد.