سایه روشن حاشیه نشینی در شیروان
نویسنده : امین عوض زاده
حاشیه نشینی معضلی است که تقریبا تمام شهرهای خراسان شمالی به نوعی با آن روبه رو هستند و شیروان نیز از این قاعده مستثنی نیست و چه در شهر و چه در روستای خانلق با معضل حاشیه نشینی روبه رو هستند.
هر چند در روستاهای حسین آباد و چلو به دلیل مهاجر پذیری بیش از نقاط دیگر معضل حاشیه نشینی وجود دارد اما این اتفاق در این روستاها تا حدی مدیریت شده است.
حاشیه نشینی چه در شهر شیروان و چه در روستای خانلق به عنوان بزرگترین روستای استان که در فاصله کوتاهی از شهر شیروان قرار دارد نیازمند توجه است و بی توجهی باعث بروز بحران های اجتماعی خواهد شد.
یکی از شهروندان شیروانی حاشیه نشینی را منشا بسیاری از مشکلات و آسیب های اجتماعی می داند و می گوید: با اقدامات فرهنگی و رسیدگی به این مناطق می توان معضلات موجود را کاهش داد.
«نبی زاده» با بیان این که باید برای ساکنان این مناطق که عموما درگیر مشکلات اقتصادی و اشتغال هستند چاره اندیشی شود ادامه می دهد: کاهش درآمد در روستاها به دلیل تغییر اقلیم و خشکسالی، بیکاری و فقر از دلایل و منشا حاشیه نشینی است که باید در از بین بردن آن کوشش کرد.
«رسولی» شهروندی دیگر هم با بیان این که حاشیه نشینی به سیما و منظر شهری آسیب می زند ابراز می کند: شهر شیروان در مسیر عبور زائران امام رضا (ع) است و حاشیه نشینی در اطراف جاده اصلی یا کمربندی زیبنده این شهر نیست.
یک کارشناس ارشد مدیریت توسعه پایدار روستایی نیز با بیان این که حاشیه نشینی تا حد زیادی پیامد مهاجرت روستایی است، اضافه می کند: طی سال های اخیر به دلایل مختلفی همچون خشکسالی و بیکاری روند مهاجرت تشدید شده و همین مسئله سبب افزایش جمعیت در روستای خانلق به عنوان روستای مهاجر پذیری که در نزدیکی شهر قرار دارد، شده است.
«هادی نیازی» افزایش بزهکاری، بروز تضاد طبقاتی، کاهش امنیت اجتماعی، افزایش فساد، ناتوانی مدیریت شهری در رسیدگی به این بخش ها به دلیل نبود آمار و اطلاعات موثق، ایجاد حلبی آبادها و از بین رفتن زیبایی و مبلمان شهری بر اثر ایجاد بناهای ناایمن و ناهمگون و از بین رفتن عرصه های فضای سبز را از معضلاتی می داند که حاشیه نشینی به همراه دارد.
وی می افزاید: جلوگیری از ایجاد مشاغل کاذب و فسادساز و ایجاد بسترهای کارآفرینی در این مناطق و توجه به اشتغال روستایی و جلوگیری از خالی شدن روستاها از سکنه می تواند راهکارهایی برای ریشه کن کردن حاشیه نشینی و ایجاد پیوند در مرکز و اطراف شهرها و روستاهای مهاجر پذیر باشد.
در این باره فرماندار شیروان با بیان این که تقریبا کل کشور با مسئله حاشیه نشینی روبه رو است، می افزاید: حاشیه نشینی ریشه در مهاجرت و مهاجرت نیز ریشه در مشکلات اقتصادی و اشتغال دارد و در حاشیه ها با کسانی مواجه هستیم که توان جذب شدن در شهر و همین طور امکان ماندن در روستا را ندارند.«مرآتی» به روز نشدن فضای اشتغال روستاها و نداشتن درآمد پایدار روستاییان را از عوامل ایجاد حاشیه نشینی می داند و ادامه می دهد: طبق برنامه ششم توسعه مکلف هستیم 10 درصد جمعیت حاشیه نشین منطقه را سامان دهی کنیم و کاهش دهیم.
وی با بیان این که به عنوان اولین اقدام، برنامه بازآفرینی شهری شیروان را بازبینی کردیم و با دعوت از کارشناسان وزارتی و استانی، اعتبار آن را از 27 میلیارد تومان به 188 میلیارد تومان رساندیم، تصریح می کند: در طرح بازآفرینی شهری که از برنامه های ارزشمند و مدبرانه دولت است نگاه جدی به مناطق حاشیه ای با تمرکز بر بافت های فرسوده شده است.
وی می گوید: در قالب این برنامه تا سال 1400، 188 میلیارد تومان اعتبار برای مناطق حاشیه نشین و بافت های فرسوده شیروان هزینه خواهد شد و از آن جمله رودخانه اترک و چایلق و ارگ باستانی که حاشیه نشینی در اطراف آنان وجود دارد، سامان دهی خواهد شد.«مرآتی» ادامه می دهد: برنامه های دیگری نیز از محل اعتبارات شهرستانی داریم که در قالب آن توجه ویژه ای به بهداشت، درمان و کنترل آسیب های اجتماعی مناطق حاشیه نشین شده است.
وی با بیان این که برای اجرای این برنامه ها نیازمند اجماع همه بخش های دولتی و غیر دولتی و نیز همکاری و همراهی مردم هستیم، ابراز می کند: امید و یقین داریم طی دو تا سه سال آینده با اجرای طرح بازمعماری شهری، مبلمان شهری شیروان چه در مرکز و چه در پیرامون شهر دگرگون خواهد شد.