هرم ناموزون علمی دانشگاه های استان
نویسنده : بهروز
اصلاح هرم علمی دانشگاه ها مدت ها قبل مطرح شد و با توجه به این که دانشگاه های استان را می توان تازه تاسیس دانست به تبع هرم علمی دانشگاه های ما هم در مقایسه با دیگر استان ها از تناسب لازم برخوردار نیست این در حالی است که رقابتی و بین المللی شدن دانشگاه ها در حال حاضر به مولفه هایی مانند کیفیت باز می گردد تا بتوانیم در زمینه جذب دانشجو و تولید علم گوی سبقت را از دیگر دانشگاه ها برباییم.
در عین حال باید این نکته را هم فراموش نکرد که آموزش عالی به عنوان یک نظام مستلزم رشد مدون، مناسب و متعادل در وجوه مختلف مانند هرم علمی است و اگر این طور نباشد با پیامدهایی مانند افت تحصیلی و کیفی، فرار مغزها و نبود کارآفرینی مواجه خواهیم شد و البته اکنون نیز این مشکلات دیده می شود.
این در حالی است که با وجود فراخوان های مختلف و جذب استاد تمام و دکتر در دانشگاه های استان در برخی موارد به علت کمبود بودجه اعلام شده بعضی از این افراد جذب نمی شوند و باز هم باید از مدرسان و کارشناسان ارشد و دانشجویان دکترا در دانشگاه ها استفاده کرد.
ادامه این روند در دانشگاه ها توفیقات در عرصه پژوهش و فناوری را کاهش می دهد و به واسطه کمبود هرم علمی ممکن است نتوان ثمره خوبی از فرایند آموزش دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی استان برداشت کرد.
یک استاد دانشگاه در این باره می گوید: باید با بازخوانی کمبودها در بدنه آموزش عالی استان، بازنگری و اصلاح هرم علمی را در دستور کار هیئت امنای دانشگاه های استان و همچنین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار داد.
دکتر محمدی با بیان این که باید دانشگاه های استان تلاش کنند با جذب هیئت علمی در این زمینه کاری انجام دهند می گوید: اگر نگاهی کوتاه به اعداد و ارقام تعداد اعضای هیئت علمی برخی دانشگاه ها بیندازیم متوجه نسبت قابل توجه آن ها به تعداد دانشجویان خواهیم شد.
وی می افزاید: در برخی دانشگاه های استان حتی یک عضو هیئت علمی هم نداریم و از صفر تا صد همه آموزش ها توسط یک یا دو عضو هیئت علمی انجام می شود و این در حالی است که تناسب بین اجزای هرم علمی باید رعایت شود یا تلاش کنیم تفاوت ها را به حداقل برسانیم.
دکتر محمدی اظهار می کند: در بعضی از دانشگاه های غیر دولتی و شهریه ای نه تنها در این مورد کاری نمی شود بلکه چون به کار گرفتن مدرسان حق التحریر به صرفه است و هزینه های کمتری نسبت به استخدام استاد و دکتر دارد از این کار خودداری می شود و این در حالی است که کیفیت آموزش در این دانشگاه ها تحت تاثیر درآمد زایی قرار دارد و گاه این نسبت به یک به 40 می رسد.
وی خاطرنشان می کند: به عنوان مثال جذب استاد یا تبدیل وضعیت که ممکن است در کیفیت آموزش با ایجاد انگیزه در استاد اثر فوق العاده ای داشته باشد به فراموشی سپرده می شود و این در حالی است که در دانشگاه های دولتی مانند آموزشکده های فنی هم به شدت با کمبود اعضای هیئت علمی مواجه ایم.وی با توصیف هرم علمی در بعضی از دانشگاه ها می گوید: به عنوان مثال در برخی مجتمع های آموزش عالی نسبت تعداد اعضای هیئت علمی به شمار دانشجویان یک به 40 است.وی خاطر نشان می کند: تناسب اعضای هیئت علمی نسبت به شمار دانشجویان در استاندارد جهانی یک به 18 و در کشور یک به 30 است اما متاسفانه اعضای هیئت علمی مورد تقاضا در فراخوان های جذب هیئت علمی یا به استان ما وارد نمی شوند یا در رشته هایی که می خواهیم با کمبود مواجه ایم. وی می افزاید: گاه نسبت دانشجو به استاد در استان از یک به 40 هم بیشتر است.
به گفته رئیس آموزشکده فنی و مهندسی دخترانه انقلاب، این آموزشکده با کمبود اعضای هیئت علمی مواجه است. دکتر همت افزا با بیان این که معقول این است که تعداد مدرسان، دانشیاران، استادیاران و استادان پله به پله بالاتر رود اما ما در این دانشگاه 120 مدرس داریم ولی تعداد اعضای هیئت علمی ما یک نفر است. وی بیان می کند: در فراخوان دانشگاه فنی کشور اعلام نیاز شده است اما آن چه ما نیاز داریم رشته هایی است که در آن ها افراد دارای مدرک دکترا کم هستند. وی در ادامه می گوید: به عنوان مثال در رشته گرافیک افراد دارای مدرک دکترا بسیار کم هستند و با توجه به خاص بودن رشته های ما پیدا کردن عضو هیئت علمی و دکتر در این رشته ها سخت است.
وی بیان می کند: این موضوع باز می گردد به نگاهی که خانواده ها به رشته های فنی دارند و در حالی که در رشته هایی مانند تاریخ و ریاضی وفور دکتر داریم اما در رشته هایی مانند گرافیک، افراد دارای مدرک معماری و طراحی دوخت با کمبود دکتر مواجه ایم.
رئیس مجتمع فنی و مهندسی اسفراین هم در این مورد می گوید: در گروه های مختلف نیازهای ما به استاد در حال تکمیل شدن است و برخی کاستی ها را نیز با به کار گرفتن مدرسان برطرف کرده ایم و این مدرسان به طور معمول مدرک دکترا دارند و در برخی موارد از کارشناسان ارشد کمک می گیریم.وی بیان می کند: فقط 15 درصد از نیاز ما به استاد رفع نشده است و در حال حاضر 24 استاد با مدرک دکترا داریم و 18 استاد دیگر هم در حال پیوستن به این رقم هستند.