آزار کودکان از جنبههای مختلف قابل مطالعه و بررسی است. معمولاً فرصت مناسب برای تمام کودک آزاریها بر اثر غفلت یا سهل انگاری والدین در اختیار مجرمان قرار میگیرد. از این رو والدین و کودکان باید آموزشهای لازم را برای پیشگیری از کودک آزاری کسب کنند. از جمله عوامل پیشگیرانه از کودک آزاری، حضور کودک در منزل و در جوار والدین است چون سپردن مسئولیت نگهداری از کودکان به افراد متفرقه، احتمال آزار آن ها را بالاتر میبرد. والدین باید همیشه به خاطر داشته باشند که حفظ امنیت اخلاقی و محافظت از جسم و روح کودکان مهم تر از سایر نیازهای آنان است. اگر کودکی قربانی سوء استفاده شد، نقش خانواده فوقالعاده مهم است، در چنین شرایطی علاوه بر کودک آزار دیده، والدین او هم به مراجعه به روانشناس نیاز جدی دارند. شوکی که به آنان در این حادثه وارد میشود به راحتی قابل حل و فصل نیست و تنها در صورت مراجعه به روانشناس است که خانواده ها میتوانند راه درست ایفای نقش خود را در حمایت از کودک آزاردیده ایفا کنند. برخورد نادرست و غیر اصولی خانواده با کودک یا عدم واکنش به اطلاع رسانی کودک راجع به این اتفاق، سبب میشود کودک، احساسات ناخوشایندی مثل مقصر بودن و احساس گناه را تجربه کند. در پیشگیری از کودک آزاری، آموزش نقش مهمی دارد و خانواده ها باید بدانند که لازم است از سنین 3، 4 سالگی به فرزندان شان درباره بدن شان آموزشهای لازم را بدهند. به جرئت میتوان گفت که این اقدام، اولین و مهم ترین اقدام در مسئله پیشگیری از کودک آزاری است . علایمی مثل بی خوابی، بی قراری و ترسیدن از بزرگسالان و تمایل نداشتن برای رفتن به خانه برخی از اعضای فامیل، بعضی از نشانه هاست که خبر از بروز آسیب میدهد. برای پیشگیری از بروز کودک آزاری این آموزش ها باید برای کودکان تکرار شوند و فقط به یکبار اکتفا نشود. علاوه بر این آموزش ها لازم است مهارت نه گفتن را به فرزندان تان آموزش دهید و روابط صمیمانه خود را با آن ها حفظ کنید. همچنین ایجاد حس تعامل و اعتماد قوی بین والدین و فرزندان نقش مهمی دارد.
کودک باید یاد بگیرد در صورتی که فردی به زور به وی نزدیک شد و حتی ابراز محبت کرد، بلافاصله آن را با پدر و مادرش در میان بگذارد. در صورت وارد شدن آسیب به کودک، به جای سرزنش و مقصر دانستن او، در اولین و سریع ترین زمان ممکن به فکر درمان و پیشگیری از پیامدهای شدید و منفی آن باشید. در این خصوص اورژانس اجتماعی 123 با ارائه خدمات تخصصی نقش مهم و برجستهای را ایفا می کند و سبب پیشگیری از وقوع مجدد حادثه و حل مشکلات روان شناختی کودک آزاردیده و خانواده وی میشود.
مجید ناظر، سوپروایزر اورژانس اجتماعی خراسان شمالی